15/10/2025
ความรู้สึกที่ว่าอากาศและเสียงคลื่นของทะเลฮีลใจได้นั้น เคยเป็นเพียงแค่ความเชื่อ แต่ในปัจจุบันมีหลักฐานทางวิทยาศาสตร์มายืนยันว่า การใช้ชีวิตใกล้ “พื้นที่สีน้ำเงิน” อย่างทะเลหรือแม่น้ำ มีส่วนเชื่อมโยงกับสุขภาพกายใจที่ดีขึ้น และอาจสัมพันธ์กับการมีอายุขัยที่ยืนยาวขึ้นจริง
หนึ่งในงานวิจัยที่สำคัญที่สุดในหัวข้อนี้คือ โครงการ BlueHealth ซึ่งเป็นความร่วมมือของนักวิจัยทั่วยุโรป โดยผลการศึกษาชิ้นสำคัญที่ตีพิมพ์ในวารสารวิทยาศาสตร์ Communications Biology เมื่อปี 2023 ได้ทำการวิเคราะห์ข้อมูลสุขภาพของผู้คนกว่า 15,000 คน จาก 18 ประเทศในยุโรป และนอกยุโรป (ออสเตรเลีย, แคนาดา, ฮ่องกง, แคลิฟอร์เนีย) ผลการวิจัยพบว่า ผู้ที่อาศัยใกล้ชายฝั่งทะเล มีแนวโน้มมีสุขภาพโดยรวมที่ดีกว่าอย่างมีนัยสำคัญ โดยเฉพาะในกลุ่มรายได้น้อย ซึ่งชี้ให้เห็นว่าทะเลอาจช่วยลดความเหลื่อมล้ำช่องว่างทางสุขภาพได้ด้วย
แล้วทำไมทะเลจึงดีต่อสุขภาพนัก? นักวิทยาศาสตร์เสนอ 5 กลไกที่อาจอธิบายได้ดังนี้
1.คุณภาพอากาศที่ดีกว่า: อากาศบริเวณชายฝั่งมักมีระดับมลพิษต่ำกว่าพื้นที่ในเมืองและละอองน้ำทะเลยังอุดมไปด้วยไอออนประจุลบ ซึ่งมีงานวิจัยบางชิ้นชี้ว่าอาจช่วยให้ร่างกายรู้สึกสงบและผ่อนคลายได้
2. ส่งเสริมการเคลื่อนไหวร่างกาย: สภาพแวดล้อมริมทะเล ล้วนเป็นปัจจัยที่กระตุ้นให้ผู้คนออกมาทำกิจกรรมกลางแจ้งมากขึ้น เช่น การเดิน, วิ่ง, ว่ายน้ำ หรือปั่นจักรยาน ซึ่งการออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอคือหนึ่งในปัจจัยสำคัญที่สุดของการมีสุขภาพที่แข็งแรง
3. ลดความเครียดและฟื้นฟูจิตใจ: การได้มองเห็นพื้นผิวน้ำที่กว้างใหญ่และได้ยินเสียงคลื่นเป็นระยะๆ มีผลโดยตรงต่อการลดระดับฮอร์โมนความเครียดในร่างกาย นักจิตวิทยาสิ่งแวดล้อมชี้ว่าช่วยฟื้นฟูสมาธิและความเหนื่อยล้าทางจิตใจได้อย่างดี
4. เพิ่มโอกาสในการเข้าสังคม: พื้นที่สาธารณะริมทะเลมักเป็นจุดนัดพบและทำกิจกรรมร่วมกันของคนในชุมชน การมีปฏิสัมพันธ์ทางสังคม ก็เป็นอีกปัจจัยสำคัญที่ช่วยป้องกันภาวะซึมเศร้าและส่งเสริมให้มีสุขภาพจิตที่ดีในระยะยาว
5. วิตามินดี: การใช้ชีวิตใกล้ทะเลมักเปิดโอกาสให้ร่างกายได้สัมผัสกับแสงแดดมากขึ้น ซึ่งวิตามินดี มีบทบาทสำคัญต่อสุขภาพกระดูกและระบบภูมิคุ้มกันของร่างกาย
แม้งานวิจัยเหล่านี้จะชี้ถึง “ความสัมพันธ์” มากกว่า “เหตุและผลโดยตรง” เพราะยังมีปัจจัยอื่น เช่น สถานะทางเศรษฐกิจหรือวิถีชีวิตของผู้อยู่อาศัยริมทะเล แต่หลักฐานที่เพิ่มขึ้นเรื่อยๆ ก็ยืนยันได้ว่า สภาพแวดล้อมริมทะเลมอบองค์ประกอบครบชุดที่เอื้อต่อการมีชีวิตที่ยืนยาวและมีคุณภาพ หรือที่เราเรียกว่า Longevity นั่นเอง
