04/08/2025
👨🏫ทำไงเมื่อลูกมีพฤติกรรม กระตุ้นตัวเอง ทำร้ายตัวเอง ทุบตีตัวเอง
ก่อนอื่นต้องเข้าใจ ในพฤติกรรม กระตุ้นตนเอง (self-stimulation หรือ stimming) เช่น การ ทุบตีร่างกายตัวเอง (self-injurious behavior) ในเด็กออทิสติก เป็นพฤติกรรมที่พบได้บ่อย และต้องได้รับการดูแลอย่างเหมาะสม เพราะอาจทำให้เด็กบาดเจ็บทั้งทางร่างกายและจิตใจ
⸻
🔍 ทำความเข้าใจก่อน: ทำไมเด็กถึงทุบตีตัวเอง?
สาเหตุที่เด็กออทิสติกอาจทุบตัวเอง มีหลายปัจจัย เช่น:
•ความเครียด/ความวิตกกังวล ไม่สามารถสื่อสารความรู้สึกได้
•ต้องการกระตุ้นความรู้สึกทางร่างกาย (เช่น ความรู้สึกเจ็บ = รู้สึกว่ามีตัวตน)
•เพื่อดึงดูดความสนใจ
•พฤติกรรมที่เคยได้ผล (ทุบแล้วได้ของเล่น ได้รับการปลอบ เป็นต้น)
⸻
✅ วิธีการแก้ไขและดูแลพฤติกรรมทุบตัวเอง
1. ประเมินสาเหตุพฤติกรรม (Functional Behavior Assessment - FBA)
•จดบันทึกว่าเกิดพฤติกรรมนี้ เมื่อไหร่, ที่ไหน, ก่อนหน้าเกิดอะไร, หลังจากนั้นมีอะไรเกิดขึ้น
•จะช่วยระบุ “หน้าที่ของพฤติกรรม” ได้ว่าทำไปเพื่ออะไร
⸻
2. ใช้เทคนิคการปรับพฤติกรรม (Behavior Modification)
เทคนิค วิธีใช้
Ignore / ไม่ให้การตอบสนอง ถ้าทำเพื่อเรียกร้องความสนใจ ไม่ควรให้ความสนใจเมื่อลูกทุบตัวเอง
Positive Reinforcement / เสริมแรงทางบวก เมื่อลูกแสดงพฤติกรรมดี เช่น ใช้คำพูดขอของ แสดงอารมณ์ได้ ให้รางวัลทันที
Differential Reinforcement (DRA, DRO) เช่น หาก 5 นาทีไม่มีการทุบตัวเอง ให้รางวัล เพื่อสอนพฤติกรรมทางเลือกแทนการทุบ
⸻
3. สอนวิธีสื่อสารและแสดงอารมณ์
•สอนให้ใช้ ภาพ (PECS), คำพูดง่ายๆ, หรือ ภาษาท่าทาง แทนพฤติกรรมทุบ
•ฝึกให้รู้จักแสดงอารมณ์ เช่น โกรธ = พูดว่า “หนูโกรธแล้วนะ”
⸻
4. หากิจกรรมทดแทนที่ปลอดภัย
•ให้ ของเล่นประคบผิว (เช่น ลูกบอลบีบ นวดตัว) เพื่อระบายความรู้สึก
•กิจกรรมประสาทสัมผัส (sensory play) เช่น เล่นทราย น้ำ ลูกปัด เพื่อให้ระบายความรู้สึกโดยไม่ทำร้ายตัวเอง
⸻
5. สร้างสภาพแวดล้อมที่สงบ ปลอดภัย
•ลดสิ่งเร้ารบกวน (เช่น แสง เสียง กลิ่น ที่กระตุ้นมากเกินไป)
•จัดมุมสงบให้เด็กเมื่อเริ่มแสดงพฤติกรรม
⸻
6. ปรึกษาผู้เชี่ยวชาญ
•นักจิตวิทยา / นักกิจกรรมบำบัด / นักแก้ไขพฤติกรรม
•หากพฤติกรรมรุนแรง ควรมีแผนการจัดการพฤติกรรมอย่างมืออาชีพ
⸻
🛑 หมายเหตุสำคัญ:
•อย่าลงโทษทางร่างกาย เพราะอาจทำให้เด็กเข้าใจผิดว่า “การทุบ = วิธีสื่อสาร”
•เน้นป้องกันมากกว่ารอให้เกิดก่อนค่อยแก้