21/10/2025
3 สิ่งที่ตับอ่อนเกลียด รู้ไว้จะได้เลี่ยง
สาเหตุตับอ่อนเกลียด 3 สิ่งนี้เพราะ เป็นตัวจุดชนวนระเบิดตับอ่อน ให้น้ำย่อยรั่วแล้วย่อยตัวเองอย่างอนาถ กลายเป็นภาวะตับอ่อนอักเสบเฉียบพลัน ซึ่งในรายที่เป็นรุนแรง การอักเสบจะรุนแรงมาก น้ำรั่วจนความดันตก ช็อก เสียชีวิตได้
ดังนั้นไม่ใช่เรื่องเล่นๆ เลยนะคะ มาลองดูค่ะว่าน้องกลัวอะไร
1. สุรา - โดยเฉพาะแบบดื่มเยอะๆ
แม้ตับจะโดนก่อน แต่ถ้าดื่มระดับนึง (เอาง่ายๆ ระดับเมาน่ะค่ะ) แอลกอฮอล์สามารถมาเผาผลาญที่ตับอ่อนได้ และสร้างพิษ acetaldehyde และ FAEE กระตุ้นให้ระบบบริหารจัดแคลเซียมในเซลล์เสีย จนน้ำย่อยทำงานเอง ย่อยตัวเองค่ะ
โดยทั่วไปมักเจอในรายที่ดื่มจนเมาเกือบทุกวัน และวันเกิดเหตุดื่มเยอะมาก
♥️ งดสุราเถอะค่ะ แต่ถ้างดไม่ได้ก็ค่อยๆ ลดนะคะ
2. นิ่วจากถุงน้ำดี
ต้องกล่าวก่อนค่ะว่า นิ่วมักจะก่อตัวในถุงน้ำดี และมักจะอุดที่ทางออกของถุงน้ำดีนั่นแหละค่ะ ยังไม่มากยุ่งกับตับอ่อน
ซึ่งพอนิ่วมันอุด ก็จะเริ่มมีอาการปวดท้องแถวๆ ลิ้นปี่จนถึงขวาบนแบบตื้อๆ ค้างติดต่อกัน ไม่ใช่ปวดเป็นพักๆ มักสัมพันธ์กับอาหาร ซึ่งส่วนใหญ่นิ่วจะตกลงไปในถุงแล้วก็หายปวดหัว
แต่ถ้าอุดจนแบบสลัดไม่ออก บางทีมาด้วยถุงน้ำดีอักเสบ (Acute cholecystitis) ปวดท้อง ไข้สูง ซึ่งแพทย์จะพิจารณาผ่าตัดอีกที
แต่ถ้าเวลาผ่านไป เป็นๆ หายๆ จนโครงสร้างท่อน้ำดีมันเปลี่ยน จนนิ่วสามารถหลุดออกมาจากถุงน้ำดีได้ ตกลงไปตามท่อ แล้วมาอยู่ที่ ‘ท่อรวมระหว่างตับอ่อนกับน้ำดี’ (Ampulla of Vater) อันนี้แหละค่ะ สามารถอุดแล้วทั้งน้ำดีและน้ำย่อยตับอ่อน ระบายไม่ออก น้ำย่อยก็ย่อยตับอ่อนได้เลย
ซึ่งปัจจุบันเจอได้ค่อนข้างน้อยลงเยอะ เพราะมักจะตรวจเจอตั้งแต่นิ่วที่ถุงน้ำดี แล้วจัดการตัดถุงน้ำดีไปแล้วค่ะ
♥️ เลี่ยงปัจจัยเกิดนิ่ว เช่น อ้วน, ลดความอ้วนไวเกินไป (มากกว่า 1.5 กิโล/สัปดาห์), ออกกำลังกาย, เปลี่ยนไขมันที่กินเป็นไขมันดี, เพิ่มไฟเบอร์, ถ้ามีอาการปวดท้องแล้ว พบแพทย์เพื่อรีบหาสาเหตุค่ะ
3. ไตรกลีเซอไรด์ในเลือดสูง
ถ้าไตรกลีเซอไรด์หลังอดอาหาร 8 ชั่วโมง สูงกว่า 500 เป็นต้นไป มีโอกาสสูงมากที่หลังอาหารซักมื้อจะทะยานไปหลักพัน แล้วจะเริ่มเผาตับอ่อน
เพราะไตรกลีเซอไรด์เป็นเหมือนเชื้อเพลิง ตับอ่อนมีเอนไซม์ lipase ย่อยไตรกลีเซอไดร์จนกรดไขมัน ซึ่งถ้าไตรกลีเซอไรด์มันมาเยอะมาก มันก็จะได้กรดไขมันเยอะมาก ซึ่งกรดไขมันมีฤทธิ์กระตุ้นการอักเสบได้ ทำลายตับอ่อนได้ค่ะ
♥️ ควบคุมการกิน, หากมีภาวะอ้วน ให้ลดน้ำหนักลงค่ะ เพื่อแก้ภาวะดื้ออินซูลิน, ออกกำลังกาย, ตรวจสุขภาพเสมอ