28/09/2025
คำถามนี้ดีมาก
คนไข้ถามว่า….
“ทำไมหมอไม่เห็นนวดฝ่าเท้าผมเลย
หมอที่รพ.บอกว่าผมเป็นรองช้ำ
ผมก็รักษาด้วยวิธีอัลตร้าซาวด์ที่ฝ่าเท้ามา2เดือน
ยังไม่หาย
ทำไมหมอไม่แม้แต่จะกดฝ่าเท้าให้ผมเลย
เห็นหมอจี้แต่สะโพกเป็นหลัก
แต่ผมดีขึ้นมากจนต้องมาซ้ำ
เพราะใช้เวลาไม่นาน ผลการรักษาดี”
คำตอบคือ
”ผมไม่ได้มองปลายน้ำ ผมมองต้นน้ำ“
“รองช้ำ” กับการนวดสะโพกและแนว Sciatic nerve
-Plantar fascia เป็นส่วนหนึ่งของ posterior kinetic chain
-โดยchainเริ่มจาก กล้ามเนื้อก้น–หลังต้นขา (hamstring)–น่อง (gastrocnemius/soleus)–เอ็นร้อยหวาย–พังผืดฝ่าเท้า
-ถ้าสะโพกหรือ hamstring ตึง → จะดึงยาวลงมา → เพิ่มแรงกดที่พังผืดฝ่าเท้า → เสี่ยงอักเสบ/เจ็บส้นเท้า
➡️ การนวดสะโพกช่วยคลายจุดต้นสายของแรงดึง
ฉนั้น การฝึกมองภาพรวมของการวินิจฉัยโรค สำคัญ และส่งผลต่อการวางแผนการรักษาที่ลดความผิดพลาดน้อยที่สุด ประสิทธิภาพสูงสุดต่อผู้ป่วย
-Sciatic nerve ออกมาจากก้น (ใต้กล้ามเนื้อ piriformis) → วิ่งลงต้นขาหลัง → แยกเป็น tibial nerve และ common peroneal nerve → เส้น tibial ต่อไปเลี้ยง ฝ่าเท้าและ plantar fascia
-ถ้าสะโพกตึง (เช่น piriformis syndrome) → บีบเส้นประสาท → ทำให้เกิด “neural tension” → ฝ่าเท้าไวต่อความเจ็บ (hyperalgesia) หรือเจ็บแบบเสียวร้าว
➡️ การนวดตามแนว sciatic nerve ช่วยลดการกดรั้งเส้นประสาท ลด referred pain มาที่ส้นเท้า
-การนวดสะโพกและแนว sciatic nerve → เพิ่มการไหลเวียนไปยังน่องและฝ่าเท้า ลดการคั่งของสารอักเสบ (inflammatory mediators) ที่ plantar fascia
#การนวดทั้ง chain แบบภาพใหญ่ ส่งผลอะไรบ้าง?
-นวดสะโพก (gluteus maximus, medius, piriformis) → ลดแรงกดและการกดทับเส้นประสาท
-นวด hamstring → ลดความตึงที่ถ่ายทอดลงน่องและฝ่าเท้า
-นวดน่อง (gastrocnemius/soleus) → ลดแรงดึงเอ็นร้อยหวายและ plantar fascia
-นวดฝ่าเท้าโดยตรง → คลายจุดกดเจ็บ ลดการดึงรั้ง
✅ สรุป:
รองช้ำไม่ได้เป็นเพียงปัญหาที่ฝ่าเท้า แต่เชื่อมโยงทั้ง กล้ามเนื้อโซ่หลัง + เส้นประสาท sciatic การนวดสะโพกและนวดแนว sciatic nerve ช่วยคลายทั้งแรงกล้ามเนื้อและลดการรั้งของเส้นประสาท → ทำให้ plantar fascia หายอักเสบและลดการเจ็บได้มีประสิทธิภาพกว่าการนวดเฉพาะฝ่าเท้าอย่างเดียว
รูปขวาบน อยากให้ชวนคิดว่า ท่ายืด(stretching) และท่าสร้างความแข็งแรง(strengthening)เพื่อรักษาอาการรองช้ำ ก็มีหลักการเดียวกัน คือ ลดการtension ของ sciatic nerves และลดการตึงของกล้ามเนื้อในส่วนของlower partทั้งหมด โดยเฉพาะ กล้ามเนื้อสะโพก อย่าลืมว่า strengthening ต้องคู่ stretching ความแข็งแรงคู่ความยืดหยุ่น แข็งอย่างเดียว ไม่ยืดหยุ่นก็ไม่เอานะ จะขาด flexibility ไปเลย ยางรถยนต์เก่าขาดความยืดหยุ่น กับยางรถยนต์ใหม่ๆมีความยืดหยุ่น อันไหนดีกว่ากัน
#ขอบคุณทุกกกกกกคน
#ขอบคุณที่เข้าใจศักกยภาพแพทย์แผนไทย
#ปี2568ครบ11ปีหมอนูรฮากีมคลินิกการแพทย์แผนไทย
#ภูมิใจในวิชาชีพแพทย์แผนไทยเพื่อเพื่อนมนุษย์
ขอให้ถือประโยชน์ส่วนตนเป็นที่สอง ประโยชน์ของเพื่อนมนุษย์เป็นกิจที่หนึ่ง ลาภ ทรัพย์ และเกียรติยศจะตกเป็นของท่านเอง ถ้าท่านทรงธรรมแห่งวิชาชีพไว้ให้บริสุทธิ์
