29/10/2025
"Tolerance is a protective factor against overdose."
ฟังแล้วอาจจะงงใช่มั้ยครับว่า Tolerance หรืออาการดื้อต่อสารเสพติด เป็นปัจจัยป้องกันฤทธิ์สารเสพติดเกินขนาด (overdose/intoxication) ได้อย่างไร?
เหตุผลก็เพราะว่า tolerance เป็นการปรับตัวของระบบประสาท (neuroadaptation) ทำให้ร่างกายตอบสนองต่อฤทธิ์ของสารเสพติดน้อยลง ยกตัวอย่างเช่น คนไม่เคยดื่มแอลกอฮอล์ หากดื่ม 1-2 แก้วก็อาจจะเริ่มเมาแล้ว แต่คนที่ดื่มมานานๆ ดื่มไวน์ทั้งขวดก็อาจจะไม่ได้รู้สึกเมามาก
ดังนั้นการเกิด overdose จึงมักไม่ค่อยเกิดในคนที่เสพสารมาต่อเนื่องนานๆเพราะคนนั้นจะมีภาวะดื้อสาร (tolerance) ทำให้ทนทานต่อฤทธิ์ของสารเสพติดระดับหนึ่ง แต่จะเกิดกับกรณีดังต่อไปนี้มากกว่า
1.คนที่เพิ่งเริ่มใช้สารเสพติด เพราะไม่รู้ปริมาณที่ร่างกายทนไหว เมื่อทดลองใช้จึงเกินขนาดได้ง่าย
2.คนที่เคยเสพปริมาณสูงๆมาก่อน แล้วหยุดได้ซักพัก ภาวะดื้อสารจะหายไป เมื่อกลับไปเสพปริมาณเท่าเดิมที่ตนเองเคยชิน ร่างกายจะทนต่อปริมาณสารไม่ได้เท่าเดิม ทำให้เกิด overdose ตามมา
3.สารที่มีฤทธิ์รุนแรง Potency สูงๆ เช่น เฮโรอีน หากใช้เกินขนาดเพียงเล็กน้อยก็อาจหยุดหายใจได้ทันที
4.วิธีการในการเสพ ยิ่งเสพวิธีที่ออกฤทธิ์เร็ว เช่น ฉีดเข้าเส้น (IV) ยิ่งเกินขนาดได้ง่าย
ฟังอย่างนี้แล้ว อาการดื้อสารดูเหมือนจะดีที่ช่วยปกป้องร่างการจากฤทธิ์ของสารเสพติดเกินขนาดใช่มั้ยครับ
⚠️แต่ผลเสียคือยิ่งมีอาการดื้อสารมากเท่าไหร่ ตอนสารหมดฤทธิ์อาการถอนสาร (withdrawal) ก็จะยิ่งรุนแรงและทรมานมากขึ้น ทำให้ยิ่งยากที่จะเลิกสารเสพติดตามมา⚠️
#หมอพีทAddictionStory