15/10/2025
🔹 คำจำกัดความและตำแหน่งการใส่ (Definition & Insertion Site)
CVC เป็นสายสวนที่ใส่ในหลอดเลือดดำขนาดใหญ่ ได้แก่ Internal Jugular vein, Subclavian vein, หรือ Femoral vein โดยตำแหน่งปลายสายที่ถูกต้องที่สุด (Optimal Tip Location) คือบริเวณ Superior Vena Cava (SVC) ที่รอยต่อกับ Right Atrium หรือที่เรียกว่า Cavo-atrial Junction (CAJ)
ตำแหน่งนี้เป็นบริเวณที่มีการไหลเวียนของเลือดเร็วมาก ทำให้สามารถเจือจางยาได้ดี ลดโอกาสเกิดลิ่มเลือดและภาวะแทรกซ้อน
🔹 การแบ่งช่อง (Lumen) และการใช้งาน
ข้อมูลเกี่ยวกับหน้าที่การใช้งานของแต่ละช่อง ได้แก่ Distal, Medial, และ Proximal lumens ถูกต้องตามหลักการจัดสรรช่อง (Lumen Allocation) ที่นิยมใช้ในทางปฏิบัติ
⸻
💡 จุดที่ควรเน้นย้ำ / เพิ่มเติมรายละเอียด
1. ช่อง Distal (สีน้ำตาล)
ช่องนี้อยู่ปลายสุดของสาย ซึ่งเป็นตำแหน่งที่ใกล้หัวใจมากที่สุด ใช้สำหรับวัด Central Venous Pressure (CVP), ให้สารน้ำที่มีความเข้มข้นสูง, ยาแรงประเภท Vasoactive Drugs, หรือใช้ให้เลือดได้ด้วย
สิ่งสำคัญคือ ช่องนี้ต้องใช้ ปริมาตรในการ Flush มากที่สุด เพราะมีความยาวของสายมากกว่าช่องอื่น และควรแน่ใจว่ายาแรงถูก Flush ออกจากสายอย่างสมบูรณ์ เพื่อป้องกันการตกค้างของยาในสาย
2. ช่อง Medial (สีฟ้า)
เป็นช่องที่อยู่ตรงกลางของสาย ใช้สำหรับให้อาหารทางหลอดเลือด (Total Parenteral Nutrition; TPN/NPT) เป็นหลัก หากผู้ป่วยไม่ได้รับ TPN ก็สามารถใช้ช่องนี้ให้ยาอื่นได้
ควร สงวนช่องนี้ไว้สำหรับ TPN โดยเฉพาะ เพื่อป้องกันความเสี่ยงในการติดเชื้อจากการปนเปื้อนของยาในสารอาหาร และลดโอกาสการเกิด ตะกอน (Precipitation) ของสารอาหารที่อาจทำให้สายอุดตัน
3. ช่อง Proximal (สีขาว)
เป็นช่องที่อยู่ใกล้ทางเข้าสายที่สุด หรืออยู่ใกล้ผิวหนังมากที่สุด ช่องนี้นิยมใช้สำหรับ ให้ยา, เจาะเลือด, หรือให้เลือด เพราะมีความปลอดภัยสูงสุดในแง่การปนเปื้อน
นอกจากนี้ ช่อง Proximal ยังเป็นช่องที่เหมาะสมที่สุดสำหรับการเจาะเลือด เนื่องจากมีโอกาสติดเชื้อหรือปนเปื้อนจากสารอาหารน้อย และเป็นช่องที่สั้นที่สุด จึงใช้ ปริมาณ Flush น้อยที่สุด