29/11/2025
จากสถานการณ์ปีนี้ชี้ชัดว่า ไทยและอาเซียนเริ่มเข้าเขตเสี่ยงภัยพิบัติถาวรแล้ว โดนหนักกันทั่ว ถ้าคนไทยยังรับมือน้ำท่วมแบบเดิม เวลาน้ำมาแรง ๆ แบบปีนี้ จะมีคนเดือดร้อนโดยไม่จำเป็นซ้ำแล้วซ้ำเล่า โดยเฉพาะในภาคใต้ ภาคกลางล่าง และพื้นที่ลุ่มต่ำทั่วประเทศ
น้ำท่วมปี 2025 ต่างจาก 10–20 ปีก่อนตรงที่ฝนตกกระหน่ำเป็นชั่วโมง ๆ แล้วท่วมทันที (flash flood) เมืองใหญ่ท่วมลึก เร็ว และระบายไม่ทัน ผู้คนติดอยู่บนหลังคาเป็นสิบเป็นร้อยครอบครัว แล้วก็ไฟดับ น้ำประปาดับ การสื่อสารล่มในบางพื้นที่
ลักษณะนี้มันเหมือนอเมริกาที่อยู่ในเขตแนวพายุทอร์นาโดและเฮอริเคนมากขึ้นทุกปี ฉะนั้นถ้ายังคิดว่าน้ำท่วมปีนี้เดี๋ยวก็ผ่านไป เรากำลังเสี่ยงมากกว่าที่คิด
บ้านคนอเมริกันในเขตพายุทำอะไรบ้าง?
นี่พูดในฐานะไปอบรมและดูงานการช่วยเหลือผู้ประสบภัยพิบัติมาหลายที่ คนอเมริกันเขาไม่เคยรอรัฐบาลมาช่วย เพราะรู้ว่าตอนเกิดเหตุจริง หน่วยกู้ภัยไปไม่ถึงทุกบ้านภายใน 1–3 ชั่วโมงแรกดอก
คนอเมริกันในรัฐที่โดนพายุประจำ เช่นรัฐฟลอริด้า หลุยเซียน่า ฯลฯ เขาจะเตรียมของพวกนี้ไว้ในบ้าน
1. เรือยางเป่าลม ที่สูบลม และเสื้อชูชีพ สำหรับอพยพภายในหมู่บ้าน (รวมทั้งเชือกที่ใช้ผูกโยงดึง)
2. Go-bag หรือกระเป๋าหนีภัย 5–7 วัน
3. สำรองน้ำ 1 แกลลอนต่อคนต่อวัน 3–7 วัน
4. ไฟฉาย เพาเวอร์แบงค์ หรือ solar charger (ถ้าเป็นแบบมือหมุนปั่นไฟได้เองยิ่งดี)
5. อาหารแห้ง 3–7 วัน
6. ถังน้ำสำรอง กับ น้ำยาฆ่าเชื้อ
7. ชุดเอกสารสำคัญในซองกันน้ำ
8. นกหวีด (เป่าขอความช่วยเหลือ) และวิทยุสื่อสาร (เพราะมือถือบางครั้งล่ม) ออ วิทยุทรานซิสเตอร์ไว้ฟังข่าว (แบบมือหมุนปั่นไฟยิ่งดี)
9. แผนการอพยพของครอบครัว
10. ประกันภัยบ้านและน้ำท่วม
นี่คือ “มาตรฐานสากล” ในประเทศที่ยอมรับความจริงว่า พายุกลับมาแน่นอน
แล้วไทยควรทำแบบนั้นไหม? คำตอบคือ ต้องทำ (นาน) แล้ว เพราะไทยมีพื้นที่ลุ่มต่ำมาก ท่วมทุกปี น้ำมา เร็วและลึก แล้วไม่มีทางหนีทัน และระบบเตือนภัยของรัฐยังไม่ทันใจคน ประเทศไหนก็มีปัญหานี้ทั้งนั้น) ประกาศเตือนช้า และหลายครั้งคนไม่ทันขนของ หรืออพยพ
ความพร้อมของแต่ละคนแต่ละบ้านจึงสำคัญกว่าแผนของรัฐ
ที่สำคัญคือ พายุมรสุมจะรุนแรงขึ้นจากปัญหาโลกร้อน climate change นี่จึงไม่ใช่ว่าปีนี้ผิดปกติ แต่นี่จะเป็น “อนาคตที่ปกติ”
รอรัฐช่วยตลอดไม่ได้หรอก โตได้แล้ว