19/09/2025
ถึงออทิสติก (ASD) และสมาธิสั้น (ADHD) จะมีปัญหาเรื่องทักษะสังคมได้เหมือนกัน แต่รากที่มาของปัญหาทักษะสังคมนั้นแตกต่างกัน แล้วเราจะแยกออกได้อย่างไรว่าน้องมีปัญหาจากออทิสติกหรือสมาธิสั้น ?
ผมต้องอธิบายแบบนี้กันก่อน จากที่ผมได้คุยกับผู้ปกครองหลายๆ ท่านเราพบว่าหนึ่งในปัญหาของกลุ่มออทิสติก (ASD) ที่เป็นปัญหาอย่างชัดเจนก็คือปัญหาเรื่องของทักษะสังคม แต่ในทางเดียวกันปัญหาที่เกิดจากสมาธิสั้น (ADHD) ก็ส่งผลเรื่องของทักษะสังคมด้วยเช่นเดียวกัน คำว่า ”ทักษะสังคม” นั้นก็คือ “ทักษะการมีปฏิสัมพันธ์ทางสังคมกับผู้อื่นตั้งแต่ 2 คนขึ้นไป” แต่หลายๆ ท่านยังสับสนว่าปัญหาเรื่องของทักษะสังคมของออทิสติกและสมาธิสั้นต่างกันอย่างไร ? หลายคนแยกไม่ออก โดยเฉพาะกับคนที่เป็นทั้งออทิสติกและสมาธิสั้น ซึ่งเรื่องพวกนี้เป็นเรื่องที่ต้องอาศัยความเข้าใจอยู่พอสมควรครับ ส่วนจะเป็นอะไรคนที่วินิจฉัยได้คือแพทย์เท่านั้นครับ
❤️ ออทิสติก (ASD)
กลุ่มอาการ Autism Spectrum Disorder (ASD) จะมีความผิดปกติหลักๆ ด้วยกัน 3 ด้าน ได้แก่ ด้านการสื่อสารและภาษา (Communication and Language Problems) ด้านพฤติกรรมซ้ำๆ ไม่ยืดหยุ่น (Repetitive Behavior) และบกพร่องในด้านเรื่องของปฏิสัมพันธ์ทางสังคมและทักษะสังคม (Social Deficits) โดยออทิสติกได้แบบอาการออกเป็น 3 ระดับ ได้แก่ 1. ระดับเล็กน้อย (Mild Autism) 2. ระดับปานกลาง (Moderate Autism) 3. ระดับรุนแรง (Severe Autism) ทั้งนี้ปัญหาใหญ่ๆ ของออทิสติกจะเป็นเรื่องทักษะสังคม และออทิสติกเป็นภาวะที่ไม่หายขาดแต่สามารถพัฒนากันได้จนใกล้เคียงคนทั่วไป...........................
❤️ สมาธิสั้น (ADHD)
กลุ่มอาการสมาธิสั้น Attention Deficit Hyperactivity Disorder (ADHD) เป็นกลุ่มอาการที่เกี่ยวกับความผิดปกติเรื่องของพฤติกรรมและอารมณ์ โดยแบ่งออกเป็นทั้งหมด 3 ด้าน คือ ด้านอยู่ไม่นิ่ง (Hyperactivity) ด้านเหม่อลอย (Inattention) ด้านใจร้อน (Impulsivity) โดยไม่จำเป็นต้องเป็นครบทุกด้านเสมอไป...........................
❤️ ปัญหาเรื่องของทักษะสังคม
เมื่อเราทราบนิยามของทั้งออทิสติกและสมาธิสั้นแล้วเราก็จะทราบว่ารากของพฤติกรรมที่เกิดปัญหานั้นมีสาเหตุมาจากอะไร ? และปัญหาที่เกิดจากทั้ง 2 ภาวะโรคนี้ส่งผลให้เกิดปัญหาด้านทักษะสังคมได้ คำว่า ”ทักษะสังคม” นั้นก็คือ “ทักษะการมีปฏิสัมพันธ์ทางสังคมกับผู้อื่นตั้งแต่ 2 คนขึ้นไป” ดังนั้นอะไรที่เป็นปัญหาเราหว่างเราและผู้อื่นในการสร้างความสัมพันธ์ การดำรงชีวิต จึงถือว่าเป็นปัญหาด้านทักษะสังคมได้
แต่ความแตกต่างระหว่างทักษะสังคมของออทิสติกกับสมาธิสั้นก็คือ ออทิสติกรากศัพท์มาจากภาษากรีกคือคำว่า “Autos” ซึ่งแปลว่า “Self” หมายถึง แยกตัวอยู่ตามลำพังในโลกของตัวเอง ดังนั้นปัญหาจึงเกิดขึ้นเพราะไม่เข้าใจกฎเกณฑ์ทางสังคม ไม่มี Common Sense ทางสังคม ไม่สนใจสภาพแวดล้อมและบุคคลอื่นๆ รอบตัว จึงส่งผลให้ ไม่เข้าใจ กฎเกณฑ์ มารยาทและกาลเทศะ ไม่เข้าใจความสัมพันธ์และความรู้สึกผู้อื่น ไม่เข้าใจอารมณ์ความรู้สึกคนอื่น และบกพร่องเรื่องของการเห็นอกเห็นใจผู้อื่น ไม่ค่อยฟังใครซึ่งส่วนหนึ่งเป็นเพราะไม่ยืดหยุ่น เป็นต้น
แต่สมาธิสั้นเป็นปัญหาทางพฤติกรรมและอารมณ์ จึงส่งผลให้เกิดการอดทนรอคอยไม่เป็นเมื่อต้องอยู่ร่วมกับผู้อื่น ยับยั้งอารมณ์ตัวเองไม่ได้ ทำอะไรไม่รอคนอื่น พูดมาก พูดเร็ว จนคนอื่นรำคาญ ใครพูดอะไรก็ลืมได้ จดจ่ออะไรได้ไม่นาน ไม่ค่อยฟังใครเพราะวอกแวกง่าย เคลื่อนไหวร่างกายไปมามากกว่าคนปกติจนทำให้คนอื่นรำคาญ เป็นต้น...........................
❤️ กรณีตัวอย่างเพื่อเพื่มความเข้าใจ
"เมื่อถึงเวลาพักเที่ยงที่โรงเรียนน้องเอต้องการซื้ออาหารเที่ยง เมื่อไปถึงร้านอาหารในขณะที่คนอื่นกำลังเข้าคิวต่อแถวซื้ออาหาร น้องเอกลับแซงคิวคนอื่น เพื่อนๆ ก็ต่างเตือนว่าแซงคิวไม่ได้ เอมาที่หลังก็ต้องต่อท้าย แต่น้องเอก็ไม่สนใจกลับเฉยชากับคำพูดของเพื่อนๆ เมื่อเพื่อนพูดหลายครั้งน้องเอกลับด่าสวนเพื่อน คำถามคือรากของพฤติกรรมน้องเอเกิดจากสมาธิสั้นหรือออทิสติก เพราะปัญหานี้เป็นปัญหาเรื่องทักษะสังคมเหมือนกัน"
👉 ถ้าเป็นเพราะสมาธิสั้น
ในกรณีถ้าเป็นปัญหาทักษะสังคมเพราะสมาธิสั้นส่วนใหญ่ไม่ได้เกิดจากที่เด็กไม่เข้าใจผู้อื่นจริงๆ แต่เกิดจากภาวะอารมณ์ที่เด็กควบคุมไม่ได้ ในกรณีนี้เมื่อต้องต่อแถวซื้ออาหารน้องเอจึงรอคอยได้ไม่ดี หงุดหงิด หัวร้อน เมื่อต้องต่อแถวรอคนอื่นซื้ออาการ จึงทำให้น้องเอคุมอารมณ์ตัวเองไม่ได้และแซงคิวในที่สุด เมื่อมีเพื่อนมาพูดต่อว่าน้องเออาจเข้าใจสิ่งที่เพื่อนจะสื่อ แต่ก็ทำลงไปด้วยความที่ควบคุมอารมณ์ตัวเองไม่ได้ และเมื่อเพื่อนด่าเขาจึงอดทน ยับยั้ง ควบคุมอารมณ์ที่มาจากสิ่งเร้าที่เป็นคำด่าของเพื่อนไม่ได้ ผลที่ออกมาจึงเป็นการสวนกลับด้วยอารมณ์
👉 ถ้าเป็นเพราะออทิสติก
ในกรณีถ้าเป็นปัญหาทักษะสังคมเพราะออทิสติกนั้น จะเกิดขึ้นจากการไม่เข้าใจกฎเกณฑ์ทางสังคม ไม่มี Common Sense ทางสังคม ไม่สนใจสภาพแวดล้อมและบุคคลอื่นๆ รอบตัว ดังนั้นปัญหาของเด็กอาจเกิดขึ้นได้ตั้งแต่ ยืนงงๆ ไม่รู้ต้องทำอย่างไรถ้าไม่เคยถูกสอนเปรียบสเหมือนถูกใส่คำสั่งมา จนกระทั้งไปถึงกรณีตัวอย่างที่น้องเอแซงคิวเพราะอาจไม่เข้าใจกฎเกณฑ์ทางสังคม จึงทำให้ไม่เข้าใจมารยาท เมื่อคนอื่นมาเตือนน้องเอก็อาจยังไม่เข้าใจเรื่องนี้ และไม่สนใจคำเตือนของเพื่อนเพราะอาจมีพฤติกรรมที่ไม่สนใจสภาพแวดล้อม ท้ายที่สุดเมื่อเพื่อนเตือนหลายครั้งน้องเอก็ด่าสวนเพื่อนเพราะอาจไม่เข้าใจสิ่งที่เพื่อนสื่อ และคิดว่าตัวเองทำถูกเพราะมีภาวะใช้ตัวเองเป็นจุดศูนย์กลาง (Egocentrism)
แต่กรณีตัวอย่างนี้เป็นข้อมูลเบี้องต้นที่จะช่วยให้ผู้อ่านแยกให้ออกมากขึ้นว่าปัญหาของพฤติกรรมเกิดจากอะไรมากขึ้นแค่นั้น ชีวิตจริงอาจมีความซับซ้อนกว่านี้ เพราะเด็กแต่ละคนก็จะมีเอกเทศไม่เหมือนกัน...........................
❤️ บทสรุป
นี้คือความแตกต่างเรื่องของปัญหาทักษะสังคมที่รากของปัญหาเกิดจากออทิสติกกับสมาธิสั้นครับ และในความจริงแล้วในคนๆ เดียวกันก็สามารถเป็นร่วมกันได้ทั้งออทิสติกและสมาธิสั้น ซึ่งถ้าเป็นทั้ง 2 อย่างก็จะทำให้แยกรากของปัญหายากขึ้นได้ แต่คิดว่าหลังจากที่ท่านได้อ่านบทความนี้แล้วคนจะช่วยทำให้ท่านแยกออกถึงรากที่มาของปัญหาได้มากขึ้นครับ และสุดท้ายสิ่งที่อยากจะฝากเอาไว้ก็คืออาการใจร้อน (Impulsivity) และปัญหาเรื่องภาวะอารมณ์นั้น บางครั้งเป็นอาการที่จริงๆ แล้วเกิดขึ้นได้ทั้งกับออทิสติกและสมาธิสั้นครับ ดังนั้นสุดท้ายแล้วความเห็นจากแพทย์ผู้ปรึกษาและวินิจฉัยจึงสำคัญมากครับ
นี้คือเรื่องเล่าจากประสบกาณ์ตรงของผม จากที่ผมได้ศึกษามา และจากที่ได้พูดคุยกับจิตแพทย์ครับ
#ออทิสติก #เรื่องออทิสติกโดยPสุรเชษฐ์ #แอสเพอร์เกอร์ #จิตวิทยา #พรสวรรค์ #พัฒนาการเด็ก #เด็กปฐมวัย #เด็กพิเศษ #ทักษะสังคม #ทักษะการใช้ชีวิต #เด็กพิเศษ #เด็กเรียนรู้ช้า #เด็กปฐมวัย #จิตวิทยาเด็กและวัยรุ่น #จิตสำนึก #การศึกษา #การศึกษาพิเศษ #ครอบครัว #แม่และเด็ก #สมาธิสั้น #ใจร้อน #ผู้พิการ #เด็กและวัยรุ่น #เด็กซน
