04/04/2019
ปอกะบิด ชื่อวิทยาศาสตร์ Helicteres isora L. จัดอยู่ในวงศ์ชบา (MALVACEAE) และวงศ์สำโรง (STERCULIACEAE) และอยู่ในวงศ์ย่อย HELICTEROIDEAE
สมุนไพรปอกะบิด มีชื่อท้องถิ่นอื่น ๆ ว่า ปอทับ (เชียงใหม่), มะบิด (ภาคเหนือ), ข้าวจี่ (ลาว), ปอบิด เป็นต้น ซึ่งในบ้านเราสามารถพบปอกะบิดได้ทั่วไปทางภาคเหนือ ภาคกลาง และภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ตามป่าเบญจพรรณแล้ง ป่าเต็งรัง หรือที่รกร้างว่างเปล่า
ปอกะบิด เป็นไม้พุ่มขนาดเล็ก สูงประมาณ 1-2 เมตร ลักษณะของลำต้นดูกลมเรียวอ่อนคล้ายเถา เปลือกนอกมีสีเทา และมีดอกปอกะบิด รวมไปถึงฝักปอกะบิดหรือส่วนของผลปอกะบิดจะเป็นฝักกลมบิดเป็นเกลียว มีความยาวประมาณ 2-3 นิ้ว ผลอ่อนมีสีเขียวเมื่อแก่จะเป็นสีดำแห้งด้าน และยังถือว่าเป็นพืชสมุนไพรที่สามารถรักษาโรคได้หลายชนิด
สมุนไพรปอกะบิดสรรพคุณปอกะบิดปอกะบิด สรรพคุณ
ประโยชน์ของปอกะบิด
ช่วยบำรุงกำลัง (แก่น)
ใช้เป็นยาบำรุงธาตุ ด้วยการใช้รากนำมาต้มเอาน้ำดื่ม หรือจะใช้เปลือกต้นนำมาต้มเป็นยารับประทาน (ราก,เปลือกต้น)
แก้อาการลงแดง ด้วยการใช้ผลแห้งประมาณ 10 กรัมนำมาต้มเอาน้ำดื่มแก้อาการ (ฝักแห้ง)
ช่วยแก้เสมหะ ด้วยการใช้รากนำมาต้มเอาน้ำดื่ม หรือจะใช้ผลแห้งประมาณ 10 กรัมนำมาต้มเอาน้ำดื่มแก้อาการ (ราก, แก่น, ผลแห้ง)
ช่วยแก้ธาตุพิการ (ราก, เปลือก)
ช่วยรักษาโรคเบาหวาน ด้วยการใช้รากนำมาต้มเอาน้ำดื่ม (ราก)
ช่วยรักษาโรคความดันโลหิต (ราก)
ช่วยรักษาโรคลำไส้ในเด็ก (ฝัก)
ช่วยบำรุงน้ำเหลือง แก้น้ำเหลืองเสีย (แก่น)
ช่วยแก้อาการปวดท้อง (ฝัก)
แก้โรคบิด ด้วยการใช้รากนำมาต้มเอาน้ำดื่ม หรือจะใช้เปลือกต้นนำมาต้มเป็นยารับประทาน (ราก, เปลือกต้น, ฝัก)
แก้อาการท้องร่วง ด้วยการใช้รากนำมาต้มเอาน้ำดื่ม หรือจะใช้เปลือกต้นนำมาต้มเป็นยารับประทาน (ราก, เปลือกต้น)
ช่วยแก้อาการท้องอืด ท้องเฟ้อ ด้วยการใช้ผลแห้งประมาณ 10 กรัมนำมาต้มเอาน้ำดื่มแก้อาการ (ฝักแห้ง)
ประโยชน์ปอกะบิดใช้เป็นยาฝาดสมาน (ฝัก)
ช่วยรักษาแผล อาการอักเสบเรื้อรังในกระเพาะอาหาร ด้วยการใช้ผลแห้งประมาณ 10 กรัมนำมาต้มเอาน้ำดื่มแก้อาการ (ฝักแห้ง)
ใช้แก้อาการปวดเคล็ดบวม ด้วยการใช้รากนำมาต้มเอาน้ำดื่ม หรือจะใช้ผลแห้งประมาณ 10 กรัมนำมาต้มเอาน้ำดื่มแก้อาการ (ราก, ฝักแห้ง)
สรรพคุณของปอกะบิด
ปล.สรรพคุณปอกะบิดในส่วนนี้เป็นของผู้จำหน่ายปอกะบิดเกลียวทอง ที่มีการกล่าวอ้างสรรพคุณต่าง ๆ แต่ยังไม่มีแหล่งอ้างอิงที่น่าเชื่อถือได้มายืนยัน ควรใช้วิจารณญาณ
ช่วยลดระดับน้ำตาลในเลือด ช่วยรักษาโรคเบาหวาน
ช่วยลดความโลหิต
ช่วยลดไขมันในเส้นเลือด
มีส่วนในการช่วยลดน้ำหนัก
ช่วยรักษาอาการไมเกรน
ช่วยรักษาโรคภูมิแพ้
ช่วยรักษาโรคไทรอยด์
ช่วยบำรุงตับและไต
ช่วยบรรเทาอาการของโรคไต
ช่วยป้องกันการเกิดและช่วยแก้โรคเหน็บชาตามปลายมือปลายเท้า
ปอกะบิดเกลียวทอง สรรพคุณช่วยแก้อาการนิ้วล็อก
ช่วยรักษาโรคเกาต์ อาการปวดข้อ ปวดหลัง ปวดเข่า
ช่วยแก้ปัญหาเกี่ยวระบบภายในมดลูกของสตรี
วิธีกินปอกะบิดเกลียวทอง ปอกะบิดอย่างแรกให้นำฝักปอกะบิดไปต้มในน้ำร้อน 25 ฝักต่อน้ำ 1.5 ลิตร ใช้เวลาต้มประมาณ 20 นาที แล้วเอาน้ำมาดื่มเป็นชา โดยดื่มได้ทั้งร้อนและเย็น (ฝักปอกะบิดที่นำไปต้ม สามารถต้มได้ถึง 4 ครั้งหรือจนกว่าสีจะจางแล้วค่อยเปลี่ยน) สำหรับราคาที่มีจำหน่ายก็กิโลกรัมละประมาณ 500 บาทขึ้นไป
มีงานศึกษาวิจัยที่สรุปว่า สารสกัดจากผลปอกะบิดสามารถช่วยลดระดับน้ำตาลในเลือดของหนูทดลอง และช่วยป้องกันไม่ให้ระดับไขมันสูงขึ้นได้จริง แม้ว่าผลการทดลองจะสรุปว่ามันสามารถช่วยลดระดับน้ำตาลในเลือดได้ แต่ก็ยังไม่เพียงที่จะระบุขนาดในการใช้ และยังไม่สามารถนำมาใช้ทดแทนยารักษาโรคเบาหวานได้จริง และจำเป็นต้องมีการศึกษาเพิ่มเติมในเรื่องความเป็นพิษ ทั้งนี้มีสมุนไพรจำนวนไม่น้อยที่มีพบว่ามีความเป็นพิษต่อตับและไต หากขนาดการใช้ไม่ถูกต้องหรือเหมาสม ซึ่งในกรณีที่ยังไม่มีข้อมูลครบเช่นนี้ การนำมาใช้ก็อาจจะเป็นอันตรายต่อตับและไตได้
ดังนั้น ผู้ที่ใช้สมุนไพรชนิดนี้อยู่หรือผู้ที่คิดจะลองใช้ ควรตรวจภาวะการทำงานของตับและไตอย่างสม่ำเสมอทุก ๆ 3 เดือน และสำหรับผู้ที่มีประวัติหรือแม้แต่คนในครอบครัวเคยมีประวัติเป็นโรคตับและไตห้ามรับประทาน
แหล่งอ้างอิง : วิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี, เว็บไซต์องค์การสวนพฤกษศาสตร์ กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม, เว็บไซต์คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล
