08/11/2023
ไพล เป็นสมุนไพรตัวหนึ่งในบัญชียาจากสมุนไพรในบัญชียาหลักแห่งชาติ ปี 2554 กลุ่มที่ 2 บัญชียาพัฒนาจากสมุนไพร กลุ่มยารักษาอาการทางกล้ามเนื้อและกระดูก ยาสำหรับใช้ภายนอก ได้แก่ ตำรับยาครีมไพล
เราสามารถเตรียมน้ำมันไพลสำหรับถูนวดไว้ใช้เองประจำบ้านได้อย่างง่ายๆ
วิธีการเตรียมน้ำมันไพลสำหรับใช้เองอย่างง่ายๆ สามารถทำได้โดยใช้วิธีการทอดด้วยน้ำมันพืชและการกลั่นน้ำมันไพล:
(1) วิธีการทอดด้วยน้ำมันพืชอิ่มตัว เช่น น้ำมันมะพร้าว หรือน้ำมันปาล์ม เพราะน้ำมันสองชนิดนี้ทนความร้อนได้สูง และไม่เหม็นหืนเมื่อเก็บไว้เป็นเวลานาน แต่ถ้าใช้น้ำมันไม่อิ่มตัวเช่น น้ำมันมะกอก จะทนความร้อนไม่สูง ทอดนานๆ จะเกิดควัน และเหม็นหืนได้ง่าย
วิธีการทอดเป็นวิธีที่นิยมใช้สำหรับการเตรียมน้ำมันไพลไว้ใช้ในครัวเรือน เป็นน้ำมันถูกนวดแก้ปวดกล้ามเนื้อและได้รับขึ้นตำรับ ในบัญชียาจากสมุนไพร ในบัญชียาหลักแห่งชาติ ปี 2554
สารที่ได้จากการทอดด้วยน้ำมันที่อุณหภูมิสูงจะประกอบด้วย
- น้ำมันหอมระเหยและ
- สารที่มีโมเลกุลใหญ่และไม่ระเหย เช่น arylbutanoids, curcuminoids, และ cyclohexene derivatives
จากงานวิจัยพบว่าน้ำมันหอมระเหยและสารที่มีโมเลกุลใหญ่ (สารกลุ่ม arylbutanoids, curcuminoids, และ cyclohexene derivatives) เป็นกลุ่มสารที่มีฤทธิ์ต้านการอักเสบและแก้ปวดในสัตว์ทดลอง โดยมีกลไกการออกฤทธิ์เช่นเดียวกับยากลุ่ม NSAIDs
ข้อควรระวังจากการทอดไพล ไม่ควรใช้ความร้อนสูงมากจนเกินไปและไม่ควรทอดจนไพลไหม้
(2) น้ำมันไพลที่ได้จากการกลั่นด้วยไอน้ำ:
วิธีการกลั่นโดยใช้น้ำหรือการผ่านไอน้ำเข้าสู่ภาชนะที่มีไพลบรรจุอยู่ (steam distillation) และจากนั้นไอน้ำที่มีน้ำมันหอมระเหยไพลผสมอยู่จะถูกควบแน่นได้เป็นน้ำมันหอมระเหยไพล
น้ำมันหอมระเหยไพลมักจะประกอบด้วยสารประกอบทางเคมีที่มีโมเลกุลเล็ก เช่น monoterpenes และ sesquiterpenes เป็นสารกลุ่มที่ระเหยได้ แต่สารที่กลุ่มโมเลกุลใหญ่และละลายในน้ำมันจะไม่ถูกกลั่นออกมาด้วย ดังนั้น น้ำมันหอมระเหยไพลที่ได้จะเด่นด้านนำไปใช้ประโยชน์เชิงอโรมา หรืออโรมาเทอราปี
ไพลที่ได้จากการกลั่นด้วยไอน้ำอาจเป็นสีใสหรือสีเหลืองใส กลิ่นของน้ำมันหอมระเหยไพลที่ได้จากการกลั่นของแต่ละผู้ผลิตนั้นอาจแตกต่างกันขึ้นอยู่กับกระบวนการกลั่น
ส่วนไพลที่ทอดในน้ำมันจะมีสีเหลืองเข้ม
สรรพคุณของน้ำมันไพลและน้ำมันหอมระเหยไพลอาจมีความแตกต่างกันเพราะองค์ประกอบสารที่สกัดออกมาได้จากสองเทคนิคนี้แตกต่างกัน
ดังนั้น ก่อนจะพัฒนาผลิตภัณฑ์ที่เกี่ยวกับไพล ควรทำความเข้าใจวัตถุประสงค์ของการนำผลิตภัณฑ์ไพลไปใช้ประโยชน์ว่าเพื่อให้ฤทธิ์ลดการอักเสบหรือสำหรับเป็นน้ำมันหอมระเหยอโรมาเทอราปี
นอกจากนี้ ปัจจุบัน ได้มีงานวิจัยจำนวนมากที่ได้ศึกษาวิจัยเพิ่มเติมเกี่ยวกับการเพิ่มฤทธิ์ของสารสกัดไพล และ การพัฒนาไพลเพื่อเป็นผลิตภัณฑ์อื่นๆ
ถึงแม้ว่าน้ำมันไพลเป็นสารที่มีคุณสมบัติต้านการอักเสบและปวด และสามารถเตรียมได้ในบ้านหรือเป็นส่วนสำคัญของบางเภสัชตำรับที่ใช้ในโรงพยาบาลเพื่อรักษาอาการทางกล้ามเนื้อและกระดูก ตัวอย่างเช่น ไพลครีม เป็นต้น แต่อย่างไรก็ตาม ถ้าจะนำน้ำมันไพลไปใช้ในการรักษาโรคควรได้รับคำแนะนำจากแพทย์และผู้เชี่ยวชาญ
ไพล มีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Zingiber montanum (Koenig) Link ex Dietr. หรือ Zingiber cassumunar Roxb. วงศ์ Zingiberaceae เป็นสมุนไพรตัวหนึ่งในบัญชียาจากสมุนไพร ใน บัญชียาหลักแห่งชาติ ปี 2554 กลุ่มที่ 2 บัญชียาพัฒนาจากสมุนไพร กลุ่มยารักษาอาการทางกล้ามเนื้อและกระดูก ยาสำหรับใช้ภายนอก ได้แก่ ตำรับยาครีมไพล
สำหรับผลิตภัณฑ์ไพลวาเซนนั้น เราใช้กระบวนการสกัดไพลพิเศษที่อุณหภูมิต่ำ ไม่ใช้การทอดจึงทำให้ปริมาณสารออกฤทธิ์ของสารสกัดไพลที่ได้ไม่สลายตัว จากนั้นนำสารสกัดไพลที่ได้ไปปกป้องฤทธิ์ด้วยสารห่อหุ้มชีวภาพ และเพิ่มฤทธิ์ต้านการอักเสบด้วยการทำให้อยู่ในรูปอีมัลชั่นที่มีการดัดแปรพื้นผิวของสารห่อหุ้มให้ซึมเข้าสู่ผิวได้ดียิ่งขึ้น
แหล่งอ้างอิง/ที่มา
1. คณะกรรมการแห่งชาติด้านยา. บัญชียาจากสมุนไพร พ.ศ. 2554. กรุงเทพฯ
2. บทความเรื่อง น้ำมันไพลทอดต่างจากน้ำมันไพลกลั่นได้อย่างไร โดยรองศาสตราจาย์ ดร. เภสัชกรหญิงนพมาศ สุนทรเจริญนนท์ ภาควิชาเภสัชวินิจฉัย คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล https://pharmacy.mahidol.ac.th/th/knowledge/article/109/น้ำมันไพลทอดต่างจากน้ำมันไพลกลั่นอย่างไร/
3. Casey TE, Dougan J, Matthews WS, Nabney J. Essential oil of “phai”, Zingiber cassumunar, from Thailand. Tropical Science 1971; 13(3): 199-202.
4. Panthong A, Kanjanapothi D, Niwatananum V, et al. Antiinflammatory activity of compounds isolated from Zingiber cassumnar. Planta Med 1990; 56: 60.
5. Jeenapongsa R, Yoovathaworn K, Sriwatanakul KM, et al. Anti-inflammatory activity of (E)-1-(3,4-dimethoxyphenyl) butadiene from Zingiber cassumunar Roxb. J Ethnopharmacol 2003; 87: 143-8.
6. Panthong A, Kanjanapothi D, Niwatananant W, et al. Anti-inflammatory activity of compound D (E)-1-(3,4-dimethoxyphenyl) but-3-en-2-ol isolated from Zingiber cassumunar. Phytomedicine 1997; 4(3): 207-12.
