24/10/2017
"ผู้ป่วย คือ ครูของเรา"
เมื่อ 1 สัปดาห์ที่ผ่านมารู้สึกจนปัญญากับปัญหาผู้ป่วยเบาหวานที่ตั้งครรภ์คนหนึ่ง เริ่มรักษามาได้ 2 สัปดาห์ ปัญหาของเธอคือ
"รู้สึกแสบร้อนต้นขามากช่วงระหว่างมื้ออาหาร"
จนผู้ป่วยเกิดคำถามว่ามันเป็นเพราะ insulin ที่ฉีดรึเปล่า ??? เพราะสังเกตว่าจะเป็นช่วงที่รู้สึกหิวแต่เวลานั่งกินข้าวแล้วดีขึ้น
ถามอาการของ hypoglycemia ไม่มี เคยให้เจาะน้ำตาลตอนมีอาการก็ไม่ต่ำ >< ในใจก็คิดคนไข้มโนจัง
มาถึงจุดนี้ ตตต นึกออกอยู่ภาวะหนึ่งชื่อ "insulin neuritis" หรือปัจจุบันเราเรียกกันว่า treatment induced neuropathy แต่อย่างไรก็ตามอาการมันไม่เหมือนโดยสิ้งเชิง
Treatment induced neuropathy
- Setting มักเป็นคนไข้เบาหวานชนิดที่1 หรือ 2 ก็ได้ที่ poor control มาก่อน แล้วเรา tight control คนไข้ A1c ลดลงอย่างรวดเร็ว แล้วคนไข้เกิด acute onset of small fibre neuropathy with prominent autonomic features คือ acute symmetrical painful peripheral neuropathy ทีไม่มีอาการอ่อนแรง มีอาการ autonomic ร่วมด้วยได้เช่น orthostatic hypotension เป็นต้น
- มี retrospective study ของ diabetic neuropathy clinic พบว่า ในคนไข้ที่ A1c ลดลงมากกว่า 2 % ใน 3 เดือนมี > 10 % ที่เกิด treatment induced neuropathy
- กลไกการเกิดยังไม่ทราบเชื่อว่าอาจเกิดจาก proliferation of epineural vessels ทำให้เกิด arteriovenous shunting หรือ อาจเกิดจาก endoneurial ischaemia หรือ hypoglycaemic microvascular neuronal damage
ย้อนกลับมาที่คนไข้ A1c ตั้งต้นก็ไม่ได้แย่มากอาการก็ไม่เห็นจะเหมือน >< ตตต ได้แต่ตั้งสติแล้วคิดใหม่ หาคำตอบไม่ได้ที่พึ่งสุดท้าย search google (บอกอย่างไม่อาย)
เจอภาวะหนึ่งน่าสนใจชื่อ "Meralgia Paresthetica"
- คือการที่เส้นประสาท lateral femoral cutaneous nerve (LFCN) ถูกกด เวลาผ่าน inguinal ligament ตามรูป
- ทำให้คนไข้เกิดชาแสบร้อนบริเวณด้านนอกของต้นขา ยืนจะเป็นมากขึ้นนั่งจะทำให้ดีขึ้น ตรวจร่างกายต้องไม่มี weakness เพราะมีแค่ sensory nerve อย่างเดียว
- ปัจจัยเสี่ยงคือ คนท้อง!! อ้วน โดยเฉพาะเบาหวานก็จะพบบ่อยกว่าประชากรทั่วไป
มาถึงจุดนี้ถึงบางอ้อ เลยเอา distribution ของ nerve ให้คนไข้ดู คนไข้บอกเป๊ะเลยค่ะหมอ ไปถามประวัติดีๆคือมีอาการตอนยืนทำกับข้าวให้ลูกนานๆ เวลากินข้าวได้นั่งอาการจึงหายไป มันเลยดูสัมพันธ์กับมื้ออาหาร !!! จุดนี้ยอมรับประวัติมันสำคัญจริงๆ
- การรักษา ก็ไม่ให้ใส่กางเกงรัดๆ ลดน้ำหนัก หรือทำ focal nerve block ได้ Neurogenic pain medications เช่น carbamazepine หรือ gabapentin ไม่ช่วยเท่าไร ที่สำคัญคนไข้เราท้องอยู่คงได้แต่แนะนำ หลังคลอดอาการมักจะดีขึ้นเอง
หมอนิวโรอาจเห็นว่าดูธรรมดานะครับ555 แต่หมอต่อมความรู้ neuro ง่อยเปลี้ยมาก ต้องขอบคุณคนไข้ที่มาสอนเราให้รู้จัก รวมถึง google ด้วย 555 (ครูอาจด่าได้ใช้ google วินิจฉัยโรค)
รูปภาพจาก Medscape ^.^