13/07/2025
https://youtu.be/s_Ea1vDpC80
ALKOL KANSER RİSKİNİ ARTIRIR MI?
Geçtiğimiz haftalarda (23-29 Haziran) kanser önleme aktiviteleri olduğu için son bir kaç yılda artık kesinleşen alkol / kanser bağlamını vurgulamak istiyorum.
Sigara ve alkol tarihsel olarak topluma bir zenginlik ve prestij sembolü olarak sunulmuş ve özendirilmiştir. Eski Hollywood ve Yeşilçam filmlerini hatırlarsanız neredeyse her ikisinin de bulunmadığı tek bir film karesi bile yoktur. Sigaranın on yıllardır özellikle akciğer kanseriyle ilişkisi (22 kat artış) kanıtlanmışken alkolün “damar açıcı”, böylece kalp damar hastalıklarından koruyuculuğu bile savunulmuş ve adeta belirli bir dozun altında kullanımı bile önerilmiştir. Bugün artık her ikisinin de en az dozda bile sağlığa zararlı olduğu kanıtlanmıştır. Kanser açısında alkol sigaradan bile daha zararlıdır.
Bu gerçeklere karşın neden hala ülke yönetimleri halklarının sağlıklarını korumak için sigara ve alkol üretimini ve satışını yasaklamıyorlar? Elde edilen vergi gelirinden vaz geçilememesi, para ve insan sağlığı açmazında siyasetin iki yüzlülüğünün en çarpıcı örneğidir. Öte yandan sağlığa zararlı olduğu gerçeği bilinerek dünya üzerinde büyük bir insan grubunun sigara ve alkol tüketiminin keyif verici etkisinden vazgeçmek istememesi, siyasetcilerin bu paradoksu bir özgürlük konusu olarak değerlendirmesine fırsat yaratmaktadır.
Riskler nelerdir?
Alkol, karaciğer hastalıkları (siroz, yağlı karaciğer, alkolik hepatit), pankreatit, enfeksiyon hastalıkları, kalp damar hastalıkları ve demans-bunama başlangıcının da içinde bulunduğu pek çok hastalığın nedenidir. Birleşik Kırallıkta 15-49 yaş grubunun en büyük ölüm, hastalık ve engellilik nedeni alkoldür. Tüm yaş gruplarında beşinci en büyük risk faktörüdür.
Uluslararası Kanser Araştırmaları Ajansı insanlarda alkolün kanser yaptığını destekleyen yeterli kanıtların elde olduğunu açıklamıştır. Artan kanser türleri yemek borusu, ağız, yutak, gırtlak, meme, karaciğer, mide ve barsaktır. Diğer kanıtlı kanser yapıcılar ultraviyole radyasyon ve tütündür. Bunlardan ilk beş tanesi en düşük dozda alkol tüketimi ile bile uyarılabilir. Günde 2 veya daha çok sayıda (30 gm ve üzeri) alkollü içecek barsak kanserinden, 3 veya daha fazlası (45 gm ve üzeri) mide ve karaciğer kanserinden sorumludur.
Alkol hangi mekanizma ile kanser yapar?
Ethanol yani etil alkol karaciğerde yıkılarak asetaldehid denilen ve genleri oluşturan hücrenin yönetim molekülü DNA’yı (deoksi-riboz-nukleik asid) tahrip eden toksik bir kimyasala dönüşür. Hücreleri tamir eden böylece kanser hücresi gelişimini önleyen DNA artık işlevini yapamaz.
Alkol aynı zamanda besinlerdeki ve çevremizdeki diğer karsinojenlerin taşınmasına da yardımcı olur. Örneğin alkol alırken aynı anda sigara içenlerde (keyif açısında ayrılmaz kabul edilen ikili) alkolün ağız ve boğazda yaptığı travma, sigaranın doku içine penetrasyonunu hızlandırmaktadır. Bu nedenle alkol ve sigara birlikteliği, ayrı ayrı her birisinin kanserojen etkisinden daha fazla olumsuzluk taşımaktadır.
Alkol estrojen düzeylerini artırarak başka bir kanserojen olan insülin direncine yol açmaktadır. Alkol kötü beslenmeye, vitamin ve minerallerin yeterince emilmemesine, düşük folik asit düzeylerine, böylece dokuların DNA harabiyetine neden olmaktadır.
Tüketilen alkol tipi önemli mi?
Önemli olan etil alkolün miktarı olduğundan bira, şarap veya diğerlerinin ne olduğuna bakılmaksızın zararlı oldukları söylenebilir.
Özellikle kırmızı şarabın içindeki antioksidan nitelikli Resveratrol deneysel çelışmalarda kanserden koruyucu bulunmuştur. Ancak insanda doku emilim düzeyi hiç bir zaman koruyucu etki yapabilecek kadar yüksek bulunmamıştır. Toplumsal çalışmalar da Resveratrol (ister alkol ister ek gıda desteği olarak) ile kanserden korunma arasında hiç bir bağ göstermemiştir.
Sağlıklı olmak için gerekenler
*ideal vücut ağırlığı
*fiziksel aktivite
*taneli tahıl, sebze, meyve, fasulyegiller
*hazır yemeklerden uzak durmak
* sınırlı kırmızı ve işlenmiş et tüketimi
* tatlandırıcı içeceklerden uzak durmak
* alkol tüketiminden uzak durmak
*”kanser önlemi” için tüketilmesi önerilen “destek ürünlerinin” tümünden uzak durmak
*doğrudan güneş ışınından uzak durmak
*tütün tüketmemek
Bugün toplum sağlığını ilgilendiren önemli bir konudan alkolün zararlarından konuştuk. Sağlıkla, özellikle kadın sağlığı ile konularda www.drkutaybiberoglu.com, youtube.com/, instagram.com/prof.dr.kutaybiberoglu,
www.facebook.com/profdrkutaybiberoglu, doktorsitesi kaynaklarından blog yazılarına ve VBlog sunularına ulaşabilirsiniz.
Prof. Dr. Kutay Biberoğlu
13.07.2025
Ankara
Alkol önceden sanıldığı ve lanse edildiği gibi damarları açmaz, kalp hastalıklarını azaltmaz. Aksine kanser riskini, kalp damar hastalıklarını, demans- bunam...
