21/04/2025
OKULLARDA ARTAN MENENJİT VAKALARI
Son günlerde okul çocuklarında menenjit vakalarının arttığını söyleyerek , salgın mı var diye soruyor ve menenjit aşısı ile ilgili bilgi soruyor.
Aileler aile hekimlerine ve çocuk hekimlerine soruyor.
Onlar da hocalarına sorduklarında farklı yanıtlar alıyorlar. Çünkü her ülkede menenjit etkeni olan meningokok adı verilen bakteriler farklı yaşlarda ve tipleri sık sık değişiklik gösteriyor. Örneğin ABD’de daha çok lise ve üniversite öğrencilerinde görülürken,. İngiltere ve Türkiye’de küçük çocuklarda, Suudi Arabistan’da hac nedeniyle yaşlılarda, Afrika’da her yaşta görülüyor. O yüzden ABD adolesanlara, İngiltere ve Suudi Arabistan bebeklere ücretsiz kitlesel aşılama uyguluyor. Dünya’da 58 ülke bu aşıları kendi epidemiyolojik özelliklerine göre, farklı yaşlarda uyguluyor. Ülkemizde ise devletin bir planı yok. Bu aşılar da aileler satın alırsa yapılabiliyor Türkiye’de 2006’dan beri Hib, 2008’den beri de pnömokok aşısı yapıldığı için, artık menenjitlerin % 90’ının nedeni meningokok dediğimiz bu bakteri. İki farklı aşı var, çünkü 4 tipinin (A, C, Y, W) koruyucu antijeni karbohidrat, B tipinin ise protein. Hepsinde farklı yıllarda dominant grup olabildiği için, iki aşının da bebeklikte yapılması uygun olur. Zaten askerlik hizmeti yapanlar bu aşıyı oluyorlar ve 4’lü aşıyı yaptırmadan hacca kimse gidemiyor. Şu anda salgından bahsetmek mümkün olmadığı için, ülkemizde
şu durumlarda tekrar aşı yapmak gerekir:
- Çocuğun okulunda meningokok hastalığı çıkmışsa,
- Aile bireylerinden birinde bu hastalık çıkmışsa,
- Sık görüşülen bir arkadaş yada akrabada çıkmışsa, Hastalığı kolaylaştıran bir bağışıklık eksikliği varsa veya buna neden olan bir ilaç (eculizumab, ravuzuilumab) kullanıyorsa
- Dalağı yok veya fonksiyon görmüyorsa.
Sosyal çevresinde menenjit çıkan çocuklarda şu anda sık görülen grup B olduğu için bir B aşısı (Bexsero); Daha önce meningokok B aşısını yaptırmamışsa; 6 ay ara ile 2 doz,
- Yaptırmışsa
. Çocuk 7 yaşını doldurmamışsa 3 yıl,
. Çocuk 7 yaşını doldurmuş ise 5 yıl geçmişse 1 doz hatırlatma dozu yapılır. Diğer 4 gruptan biriyle vakalar artarsa da bu şema geçerlidir.
CDC B grubu için 1 yıl bile geçse tekrar doz öneriyor, Büyük Britanya farklı şema öneriyor. Bizim için uygun şema bu. Çünkü 2005’den beri Türkiye’nin % 60’ına hizmet veren 33 merkezden örnek toplayarak, bir surveyans yürütüyoruz ve bizdeki serogrup ve yaş dağılımının ABD’den de, Avrupa’dan da farklı olduğunu biliyoruz. Bu surveyansın farklı dönemlerdeki sonuçları literatürde çok sayıda yayınla yer aldı. Başka ülkelerin önerilerini tercüme edip bizim çocuklarımıza önermek büyük bir hatadır.
Mehmet Ceyhan