10/04/2025
🧠 Şema, psikolojide, bir kişinin düşünsel ve duygusal yapısını belirleyen, hayatı anlama ve yorumlama şeklidir. Şemalar, bir insanın çevresindeki dünyayı nasıl algıladığı ve nasıl tepki verdiğiyle ilgilidir. Her bir bireyin geçmiş deneyimleri, ilişkileri ve çocukluk dönemindeki yaşantıları, şemaların oluşumunda önemli rol oynar. Yani, şemalar, aslında bir çeşit "zihinsel harita" gibidir. Bu harita, yaşadığımız olaylara ve deneyimlere nasıl anlam yüklediğimizi belirler.
🔍 Şemalar, bir kişi bir durumu veya ilişkisini nasıl göreceğini ve nasıl tepki vereceğini yönlendirir. Örneğin, bir insan geçmişinde aşırı eleştirilen bir çocukluk yaşantısına sahipse, bu kişi yetişkinlikte de kendini sürekli eleştiren ve yetersiz hisseden bir şemaya sahip olabilir. Diğer taraftan, sevgi ve ilgiyle büyüyen bir çocuk, güven ve bağlılık temelli şemalar geliştirebilir.
💡 Şema terapi, bu düşünsel yapıları anlamak ve değiştirmek için kullanılan bir terapi yöntemidir. Jeffrey Young, şema terapisi teorisini geliştirerek, bu zihinsel yapıların kişisel gelişim ve ilişkiler üzerindeki etkisini derinlemesine inceledi. Young’a göre, şemalar geçmiş deneyimlerimizle şekillenir ve bu şemalar, bizim duygu ve davranışlarımızı şekillendirir.
🌱 Şemalar, otomatik olarak zihnimizdeki düşünceleri ve hisleri yönlendirir. Ancak, şema terapi ile bu şemaların farkına varmak ve onları değiştirmek mümkündür. Kişi, eski, zararlı şemaları fark edip, bunları daha sağlıklı, uyumlu bir biçimde değiştirebilir. Bu süreç, kişinin kendini yeniden keşfetmesini ve daha sağlıklı bir hayat sürmesini sağlar.
