19/08/2025
Ağrı kesiciler ağrıyan yeri nasıl biliyor?
• Ağız yoluyla alınan ağrı kesici (analjezik) moleküller kana karışır ve tüm vücudu dolaşır.
• Ancak bu moleküller rastgele değil, belirli hedeflere—yani uygun protein ve reseptörlere—bağlanarak etkili olur.
• Her hücre yüzeyinde farklı proteinler bulunur, ilaç molekülleri ise bu proteinlere “uygun anahtar” gibidir.
• İltihaplı ağrılarda (örneğin yaralanma bölgesi), sitokin adı verilen inflamatuar sinyaller salınır.
• NSAID (örneğin ibuprofen, aspirin) gibi ilaçlar, bu sitokinlerin üretildiği veya etkili olduğu COX enzimlerini bloke ederek etki gösterir.
Bu sayede ağrı kesici, tıpkı “problemin olduğu bölgede” hedefe odaklanmış gibi görünür.
• Birçok güçlü ağrı kesici—örneğin parasetamol veya opioidler—vücutta yaygın etki gösterir ve ağrı sinyallerini azaltır.
• Bu tür ilaçlar ağrıyı spesifik bölgeden değil, daha çok sinyalin iletim yollarını baskılayarak azaltır.
• Opioidler, merkezi ve periferal sinir sisteminde bulunan opioid reseptörlerine (μ, δ, κ gibi) bağlanır.
• Bu reseptörler; omurilik, beyin, ve bazı çevresel sinirlerde yaygındır ve bağlanma sonucunda ağrı hissi baskılanır.
• Jel, krem veya bant formunda kullanılan topikal analjezikler doğrudan etkilenen alana uygulanır.
• Bu formülasyonlar, kalsiyum kanallarını bloke ederek ağrı sinyalini lokal düzeyde keser.
Kaynak: Charles River Recovery, Dove Medical Press, International Journal of General Medicine, TÜBİTAK Bilim Genç.
Paylaşımlar bilgilendirme amaçlı olup teşhis veya tedavi yerine geçmez, hastalık durumlarında mutlaka önce doktorunuza danışın.
Fizyoterapist Onur Sünbül
̇
