21/11/2025
Çölyak hastalığı, genetik olarak duyarlı kişilerde buğday, arpa, çavdar, yulaf gibi besinlerdeki glüten isimli proteinlere karşı kalıcı alerji olarak oluşan, kesin sebebi bilinmeyen ince bağırsak hastalığı olarak tanımlanır.
"Hastalık farklı belirtilerle görülebilir"
Çoğu hastada diyare (ishal), yağlı dışkılama, kilo kaybı gibi tipik emilim bozukluğu belirtileri mevcut değildir. Günümüzde anemi, yorgunluk, gaz ve karında şişkinlik, kemik erimesi ve infertilite (kısırlık) gibi belirtiler daha sık görülür.
Çölyak hastalığının belirtileri kişiden kişiye değişiklik gösterebilir.
Başlıca semptomlar:
• Bağırsakla ilgili karın şişliği, karın ağrısı, gaz, hazımsızlık ve kusma sorunları,
• İshal veya kabızlık,
• Açık renkli ya da kötü kokulu dışkı,
• Kansızlık, demir eksikliği ve B12 eksikliği,
• Yorgunluk ve hâlsizlik,
• Kemik veya eklem ağrısı,
• Kadınlarda hamile kalmakta güçlük,
• Nedeni bilinmeyen karaciğer hastalıkları,
• Duygu durum değişiklikleri, sinirlilik ve depresyon,
• Diş minesi sorunları,
• Deri döküntüleri
"Tanıda öncelikle kan tetkikleri yapılır"
Bu testlerde pozitiflik saptanırsa, tanı oniki parmak bağırsağından alınacak biyopsi ile kesinleştirilir. Biyopside çölyak hastalığı ile uyumlu değişiklikler saptandığında tanı konulur.
Uzun süre tanı almayan ve tedavi görmeyen hastalarda çölyak hastalığı otoimmün hastalıklara, kemik erimesine ve nadiren de olsa bağırsak lenfomasına yol açabilir.
Tedavi süreci
Çölyak hastalığının tek tedavisi, glüten içeren gıdaların diyetten tamamen çıkarılmasıdır. Hastalar bu aşamada glütensiz beslenme konusunda detaylı bir bilgi alabilmeleri için diyetisyene yönlendirilir. Diyete başlanıldığında, birkaç hafta içinde ince bağırsaktaki iltihaplanmada gerileme görülür.
