12/23/2025
ହାର୍ଟ ଆଟାକ୍ କାହିଁକି ହୁଏ? (Causes of Heart Attack)
ହୃତ୍ପିଣ୍ଡ ଶରୀରର ଏକ ମୁଖ୍ୟ ଅଙ୍ଗ ଯାହା ରକ୍ତ ସଞ୍ଚାଳନ କରିଥାଏ। ଯେତେବେଳେ ହୃତ୍ପିଣ୍ଡର ମାଂସପେଶୀକୁ ରକ୍ତ ଯୋଗାଉଥିବା ଧମନୀରେ (Coronary Artery) କୌଣସି ବାଧା ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ, ସେତେବେଳେ ହାର୍ଟ ଆଟାକ୍ ହୋଇଥାଏ।
କୋଲେଷ୍ଟ୍ରଲ୍ ଜମିବା: ରକ୍ତ ନଳୀରେ ଚର୍ବି ବା କୋଲେଷ୍ଟ୍ରଲ୍ ଜମିବା ଫଳରେ ରକ୍ତ ପ୍ରବାହରେ ବାଧା ଉପୁଜେ। ଏହାକୁ 'ପ୍ଲେକ୍' (Plaque) କୁହାଯାଏ।
ରକ୍ତ ଜମାଟ ବାନ୍ଧିବା: ଯଦି ସେହି ଚର୍ବି ସ୍ତର ଫାଟିଯାଏ, ତେବେ ସେଠାରେ ରକ୍ତ ଜମାଟ ବାନ୍ଧିଯାଏ, ଯାହା ଫଳରେ ହୃତ୍ପିଣ୍ଡକୁ ରକ୍ତ ସଞ୍ଚାଳନ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ବନ୍ଦ ହୋଇଯାଏ।
ଖରାପ ଜୀବନଶୈଳୀ: ଅତ୍ୟଧିକ ତେଲ ମସଲା ଯୁକ୍ତ ଖାଦ୍ୟ ଖାଇବା, ଶାରୀରିକ ପରିଶ୍ରମ ନକରିବା ଏବଂ ମୋଟାପଣ ଏହାର ମୁଖ୍ୟ କାରଣ।
ଅନ୍ୟାନ୍ୟ କାରଣ: ଧୂମ୍ରପାନ, ମଦ୍ୟପାନ, ଅତ୍ୟଧିକ ମାନସିକ ଚାପ (Stress), ଉଚ୍ଚ ରକ୍ତଚାପ (High BP) ଏବଂ ମଧୁମେହ (Diabetes) ରୋଗ ଯୋଗୁଁ ହାର୍ଟ ଆଟାକ୍ ହେବାର ଆଶଙ୍କା ବଢ଼ିଥାଏ।
ହାର୍ଟ ଆଟାକ୍ର ଲକ୍ଷଣ (Symptoms)
ଛାତିର ମଝି ଭାଗରେ ଅସହ୍ୟ ଯନ୍ତ୍ରଣା ବା ଚାପ ଅନୁଭବ ହେବା।
ଏହି ଯନ୍ତ୍ରଣା ବାମ ହାତ, କାନ୍ଧ, ବେକ କିମ୍ବା କାନ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ବ୍ୟାପିବା।
ଅତ୍ୟଧିକ ଥଣ୍ଡା ଝାଳ ବୋହିବା।
ଶ୍ୱାସକ୍ରିୟାରେ କଷ୍ଟ ହେବା ଏବଂ ମୁଣ୍ଡ ବୁଲାଇବା।
ଅଧିକ ଥକ୍କା ଲାଗିବା ଏବଂ ବାନ୍ତି ଲାଗିବା।
ଏହାର ପ୍ରତିକାର ଓ ଚିକିତ୍ସା (Cure and Treatment)
ହାର୍ଟ ଆଟାକ୍ ଏକ ଜରୁରୀକାଳୀନ ପରିସ୍ଥିତି, ତେଣୁ ଲକ୍ଷଣ ଦେଖାଦେଲେ ତୁରନ୍ତ ଡାକ୍ତରଖାନା ଯିବା ଉଚିତ।
୧. ଜରୁରୀକାଳୀନ ପଦକ୍ଷେପ:
ହାର୍ଟ ଆଟାକ୍ ସନ୍ଦେହ ହେଲେ ରୋଗୀକୁ ତୁରନ୍ତ ଆସ୍ପିରିନ୍ (Aspirin) ବଟିକା ଚୋବାଇବାକୁ ଦିଆଯାଏ, ଯାହା ରକ୍ତକୁ ଜମାଟ ବାନ୍ଧିବାରୁ ରୋକିଥାଏ। ଯଦି ରୋଗୀ ଅଚେତ ହୋଇଯାଏ, ତେବେ CPR ଦେବା ଆବଶ୍ୟକ।
୨. ଡାକ୍ତରୀ ପରୀକ୍ଷା ଓ ଚିକିତ୍ସା:
ଡାକ୍ତରଖାନାରେ ECG, ଇକୋ (ECHO) ଏବଂ ରକ୍ତ ପରୀକ୍ଷା (Troponin test) କରାଯାଏ।
ରକ୍ତନଳୀରେ ଥିବା ବ୍ଲକେଜ୍ ଜାଣିବା ପାଇଁ ଆଞ୍ଜିଓଗ୍ରାଫି (Angiography) କରାଯାଏ।
ଆବଶ୍ୟକ ସ୍ଥଳେ ଆଞ୍ଜିଓପ୍ଲାଷ୍ଟି (Angioplasty) କରି ଷ୍ଟେଣ୍ଟ ପକାଯାଏ କିମ୍ବା ବାଇପାସ୍ ସର୍ଜରୀ (Bypass Surgery) କରାଯାଏ।
ହାର୍ଟକୁ ସୁସ୍ଥ ରଖିବା ପାଇଁ କଣ କରିବେ? (Prevention Tips)
ସନ୍ତୁଳିତ ଖାଦ୍ୟ: ତେଲ, ଲୁଣ ଏବଂ ଚିନି କମ୍ ଖାଆନ୍ତୁ। ସବୁଜ ପନିପରିବା ଓ ଫଳ ଅଧିକ ସେବନ କରନ୍ତୁ।
ନିୟମିତ ବ୍ୟାୟାମ: ପ୍ରତିଦିନ ଅତିକମରେ ୩୦ ମିନିଟ୍ ଚାଲନ୍ତୁ କିମ୍ବା ବ୍ୟାୟାମ କରନ୍ତୁ।
ନିଶା ଦ୍ରବ୍ୟଠାରୁ ଦୂରେଇ ରୁହନ୍ତୁ: ଧୂମ୍ରପାନ ଓ ମଦ୍ୟପାନ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ବନ୍ଦ କରନ୍ତୁ।
ଚାପ ମୁକ୍ତ ରୁହନ୍ତୁ: ଯୋଗ ଏବଂ ପ୍ରାଣାୟାମ ଦ୍ୱାରା ମାନସିକ ଶାନ୍ତି ବଜାୟ ରଖନ୍ତୁ।
ନିୟମିତ ଯାଞ୍ଚ: ସମୟ ସମୟରେ ରକ୍ତଚାପ (BP), ସୁଗାର ଏବଂ କୋଲେଷ୍ଟ୍ରଲ୍ ପରୀକ୍ଷା କରାନ୍ତୁ।
ସୂଚନା: ଏହା କେବଳ ସାଧାରଣ ସୂଚନା ପାଇଁ। ଯଦି ଆପଣ କୌଣସି ଲକ୍ଷଣ ଅନୁଭବ କରୁଛନ୍ତି, ତେବେ ବିନା ବିଳମ୍ବରେ ଜଣେ ବିଶେଷଜ୍ଞ ଡାକ୍ତରଙ୍କ ପରାମର୍ଶ ନିଅନ୍ତୁ।
ହାର୍ଟ ଆଟାକ୍ ପୂର୍ବରୁ ଶରୀର କି ସଙ୍କେତ ଦିଏ?
ଅନେକ ସମୟରେ ହାର୍ଟ ଆଟାକ୍ ହେବାର କିଛି ଦିନ କିମ୍ବା ସପ୍ତାହ ପୂର୍ବରୁ ଶରୀର କିଛି ସଙ୍କେତ ଦେଇଥାଏ, ଯାହାକୁ ଆମେ ଅଣଦେଖା କରିଥାଉ:
ଅସ୍ୱାଭାବିକ କ୍ଳାନ୍ତି: ବିନା କୌଣସି କଠିନ ପରିଶ୍ରମରେ ବହୁତ ଶୀଘ୍ର ଥକିଯିବା।
ଶୋଇବା ସମୟରେ ନିଶ୍ୱାସ ନେବାରେ କଷ୍ଟ: ଶୋଇଥିବା ବେଳେ ହଠାତ୍ ନିଶ୍ୱାସ ବନ୍ଦ ହୋଇଗଲା ପରି ଲାଗିବା ଏବଂ ଉଠି ବସିବା।
ପାକସ୍ଥଳୀ ସମସ୍ୟା: ବାରମ୍ବାର ଗ୍ୟାସ୍ ବା ଏସିଡିଟି ହେବା ଏବଂ ଛାତି ଜଳାପୋଡ଼ା କରିବା (ଏହାକୁ ଅନେକ ସମୟରେ ସାଧାରଣ ଗ୍ୟାସ୍ ଭାବି ଲୋକେ ଭୁଲ୍ କରନ୍ତି)।
ଗୋଡ଼ ଫୁଲିବା: ହୃତ୍ପିଣ୍ଡ ଠିକ୍ ଭାବେ ରକ୍ତ ପମ୍ପ କରିପାରୁ ନଥିଲେ ଗୋଡ଼ କିମ୍ବା ପାଦ ଫୁଲିଯାଏ।
ସାଇଲେଣ୍ଟ ହାର୍ଟ ଆଟାକ୍ (Silent Heart Attack) କଣ?
ଏହା ହେଉଛି ଏପରି ଏକ ଅବସ୍ଥା ଯେଉଁଠାରେ ରୋଗୀକୁ ଛାତିରେ କୌଣସି ପ୍ରବଳ ଯନ୍ତ୍ରଣା ହୁଏ ନାହିଁ। ମଧୁମେହ (Diabetes) ରୋଗୀଙ୍କ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଏହା ଅଧିକ ଦେଖାଯାଏ। ଏଥିରେ କେବଳ ସାମାନ୍ୟ କଷ୍ଟ, ଅଣନିଶ୍ୱାସୀ ଲାଗିବା ବା ଦୁର୍ବଳ ଲାଗିଥାଏ। ତେଣୁ ସୁଗାର ରୋଗୀମାନେ ଅଧିକ ସତର୍କ ରହିବା ଉଚିତ।
ହାର୍ଟ ଆଟାକ୍ ସମୟରେ 'ଗୋଲ୍ଡେନ୍ ଆୱାର' (Golden Hour)
ହାର୍ଟ ଆଟାକ୍ ହେବାର ପ୍ରଥମ ୧ ଘଣ୍ଟା ସମୟକୁ 'ଗୋଲ୍ଡେନ୍ ଆୱାର' କୁହାଯାଏ।
ଏହି ସମୟ ମଧ୍ୟରେ ଯଦି ରୋଗୀକୁ ଡାକ୍ତରଖାନାରେ ପହଞ୍ଚାଇ ଉପଯୁକ୍ତ ଚିକିତ୍ସା (ଯଥା: ରକ୍ତ ତରଳ କରିବା ଇଞ୍ଜେକ୍ସନ କିମ୍ବା ଆଞ୍ଜିଓପ୍ଲାଷ୍ଟି) ଦିଆଯାଏ, ତେବେ ହୃତ୍ପିଣ୍ଡର ମାଂସପେଶୀ ନଷ୍ଟ ହେବାରୁ ବଞ୍ଚିଯାଏ ଏବଂ ରୋଗୀର ଜୀବନ ବଞ୍ଚିବାର ସୁଯୋଗ ବହୁତ ବଢ଼ିଯାଏ।
ହାର୍ଟ ଆଟାକ୍ ପରେ ଜୀବନଶୈଳୀ କିପରି ହେବା ଉଚିତ?
ଯଦି କାହାର ଥରେ ହାର୍ଟ ଆଟାକ୍ ହୋଇସାରିଛି, ତେବେ ଦ୍ୱିତୀୟ ଥର ଆଟାକ୍କୁ ରୋକିବା ପାଇଁ ନିମ୍ନଲିଖିତ ପଦକ୍ଷେପ ନେବା ଜରୁରୀ:
ଔଷଧ ସେବନ: ଡାକ୍ତର ଦେଇଥିବା ରକ୍ତ ତରଳ କରିବା ଔଷଧ (Blood Thinners) ଏବଂ କୋଲେଷ୍ଟ୍ରଲ୍ କମାଇବା ଔଷଧ କେବେବି ବନ୍ଦ କରନ୍ତୁ ନାହିଁ।
ଲୁଣ ବାରଣ: ଖାଦ୍ୟରେ ଲୁଣର ପରିମାଣ ଖୁବ୍ କମ୍ କରନ୍ତୁ, କାରଣ ଲୁଣ ରକ୍ତଚାପ ବଢ଼ାଇଥାଏ।
ହୃଦୟ-ଅନୁକୂଳ ଖାଦ୍ୟ (Heart Healthy Diet): ଓମେଗା-୩ ଫ୍ୟାଟି ଏସିଡ୍ ଯୁକ୍ତ ଖାଦ୍ୟ ଯଥା- ଅଳସୀ ମଞ୍ଜି (Flax seeds), ଆଖରୋଟ ଏବଂ ମାଛ ଖାଇବା ଭଲ। ରିଫାଇନ୍ ତେଲ ବଦଳରେ ସରିଷ ତେଲ ବା ଅଳ୍ପ ପରିମାଣର ଅଲିଭ୍ ଅଏଲ୍ ବ୍ୟବହାର କରନ୍ତୁ।
ଓଜନ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ: ଶରୀରର ଓଜନ ଯେପରି ଅଧିକ ନ ହୁଏ ସେଥିପ୍ରତି ଧ୍ୟାନ ଦିଅନ୍ତୁ।
ହଠାତ୍ ଛାତିରେ ଯନ୍ତ୍ରଣା ହେଲେ କଣ କରିବେ?
୧. ରୋଗୀକୁ ତୁରନ୍ତ ଆରାମଦାୟକ ସ୍ଥିତିରେ ବସାଇ ଦିଅନ୍ତୁ।
୨. ପିନ୍ଧିଥିବା ପୋଷାକକୁ ଢିଲା କରି ଦିଅନ୍ତୁ।
୩. ଯଦି ଘରେ Aspirin 300mg ବଟିକା ଅଛି, ତେବେ ତୁରନ୍ତ ତାକୁ ଚୋବାଇ ଖାଇବାକୁ ଦିଅନ୍ତୁ।
୪. ଆମ୍ବୁଲାନ୍ସକୁ ଫୋନ୍ କରନ୍ତୁ କିମ୍ବା ନିକଟସ୍ଥ ହାର୍ଟ କେୟାର ସେଣ୍ଟରକୁ ନେଇ ଯାଆନ୍ତୁ।
୫. ରୋଗୀକୁ କଥା କହିବାକୁ ବା ଚାଲିବାକୁ ବାରଣ କରନ୍ତୁ, ଏହାଦ୍ୱାରା ହୃତ୍ପିଣ୍ଡ ଉପରେ ଚାପ ପଡ଼ିଥାଏ।
ମନେରଖନ୍ତୁ: ହୃଦ୍ଘାତରୁ ବଞ୍ଚିବା ପାଇଁ ସଠିକ୍ ସମୟରେ ଚିକିତ୍ସା ଏବଂ ସଚେତନତା ହିଁ ଏକମାତ୍ର ଉପାୟ।