https://www.facebook.com/109204688647188/

DR Mardy, 9935 Discovery Boulevard, Manassas, VA 20109, Manassas Park, VA (2025)

11/09/2025

🧑🏻‍🔬 ហេតុអ្វីត្រូវចាក់ថ្នាំវ៉ាក់សាំង

ពេលឆ្កែ ឆ្មា ខាំ ខ្វាច ឬក្រញៅ?

ព្រោះថ្នាំវ៉ាក់សាំងអាចបង្ការ "ជំងឺឆ្កែឆ្កួត" បាន។

ជំងឺឆ្កែឆ្កួតគឺជាជំងឺធ្ងន់ធ្ងរដែលភាគច្រើនបណ្តាលឱ្យស្លាប់។

🧑🏻‍🏫 ជំងឺឆ្កែឆ្កួតជាជំងឺដែលបណ្តាលមកពីវីរុស ហើយចម្លង
ពីសត្វមកមនុស្ស តាមរយៈ សត្វឆ្កែ ឆ្មា ប្រជៀវ ស្វា និង
សត្វជ្រូក . . . ជាដើម ។

នៅកម្ពុជា ជាទូទៅជំងឺឆ្កែឆ្កួតជាជំងឺកើតលើសត្វឆ្កែ
និងឆ្លងទៅមនុស្សដោយសារសត្វឆ្កែខាំ ដោយហេតុ
ថាប្រជាជនយើងចូលចិត្តចិញ្ចឹមឆ្កែដើម្បីការពារផ្ទះ។

ទិន្នន័យពីវិទ្យាស្ថានប៉ាស្ទ័រកម្ពុជា 🏥បានប៉ាន់ប្រមាណ
ថា ក្នុង ១ ឆ្នាំៗ មានកុមារ និង មនុស្សធំស្លាប់ដោយជំងឺ
ឆ្កែឆ្កួតជាង ៨០០ នាក់។

ជំងឺឆ្កែឆ្កួតពុំទាន់មានថ្នាំព្យាបាលនោះទេ តែយើងអាច
បង្ការបាន ១០០% ដោយការចាក់ថ្នាំបង្ការក្រោយពី
សត្វឆ្កែខាំ និង ១០០% វិវត្តទៅស្លាប់ ប្រសិនបើមានលេចឡើងជារោគសញ្ញា ដោយមិនបានទទួលការចាក់
ថ្នាំបង្ការទាន់ពេលវេលា ។

👩🏻‍⚕️ ការចម្លងមេរោគឆ្កែឆ្កួតទៅមនុស្ស

មេរោគឆ្កែឆ្កួតឆ្លងចូលតាមមុខរបួស និងមានចលនា
តាមប្រព័ន្ធសរសៃប្រសាទ រួចទៅបង្កមេរោគក្នុង
ខួរក្បាល ធ្វើឲ្យរលាកខួរក្បាល រួចស្តែងចេញជាជំងឺ
ឆ្កែឆ្កួត តាមដំណាក់កាលខាងក្រោម៖

🔸មេរោគឆ្លងចូលទៅក្នុងរបួសតាមទឹកមាត់សត្វខាំ
🔸មេរោគបង្កើនចំនួនក្នុងសាច់ដុំជុំវិញរបួស
🔸មេរោគធ្វើដំណើរពីមុខរបួស ទៅខួរក្បាល
តាមប្រព័ន្ធសរសៃប្រសាទ
🔸មេរោគទៅដល់ខួរក្បាល បង្កឲ្យរលាកខួរក្បាល
កើតជំងឺឆ្កែឆ្កួត
🔸មេរោគឆ្លងពីខួរក្បាល បន្តទៅក្រពេញនានា
ពិសេសក្រពេញទឹក

មនុស្សអាចកើតជំងឺឆ្កែឆ្កួត ប្រសិនបើពួកគេប៉ះពាល់
ទឹកមាត់ ឬជាលិកាសរសៃ ប្រសាទរបស់សត្វដែល
មានមេរោគ ។

ឧទាហរណ៍តាមរយៈការខាំ ឬកោស ហើយមិន
បានទទួលការថែទាំវេជ្ជសាស្ត្រសមស្រប រួមទាំង
វ៉ាក់សាំងការពារជំងឺឆ្កែឆ្កួតផងដែរ ។

👩🏻‍🔬 រោគសញ្ញា (Symptômes)៖

រោគសញ្ញាដំបូង (Période prodromique)
មានរយៈពេលពី២ថ្ងៃទៅ១០ថ្ងៃ៖

🔸មានការឈឺចុកចាប់នៅកន្លែងខាំបែបរមាស់ ក្តៅ ឬស្ពឹក
🔸ជួនមានក្តៅខ្លួន ជួនអត់មានក្តៅខ្លួន
🔸អត់ឃ្លានចំណីអាហារ ចង្អោរ ក្អួត រាគ
🔸ឈឺក្បាល វិលមុខ តប់ប្រមល់ក្នុងខ្លួន ដេកមិនលក់ យល់សប្តិ វង្វេងៗ

រោគសញ្ញាដំណាក់កាលបន្ទាប់មកទៀត (Période d’état)
គឺជាដំណាក់កាលដែលរលាកខួរក្បាល និងខួរឆ្អឹងខ្នង
ដែលមានរោគសញ្ញាដូចតទៅ៖

🔸អ្នកជំងឺគ្រប់គ្រងខ្លួនឯងលែងបាន
🔸អ្នកជំងឺនៅមិនស្ងៀមមានចលនារហូត(Hyperactivité)

រោគសញ្ញាពិសេសរបស់ជំងឺឆ្កែឆ្កួតគឺ៖ ខ្លាចទឹក (hydrophobie) និងខ្លាចខ្យល់ (aérophobie)

🔸ចេញទឹកមាត់ច្រើន (Hypersalivation)
ចេញញើសច្រើន ចេញនោមអត់ដឹងខ្លួន
🔸ពិបាកលេបចំណីអាហារ (Dysphagie)
🔸មានប្រកាច់ (convulsions) រហូតដល់សន្លប់(Coma)
🔸ការស្លាប់ជាមធ្យម ៥ ថ្ងៃក្រោយពីចេញរោគសញ្ញា
ណាមួយខាងលើ

មេរោគឆ្កែឆ្កួតឆ្លងដល់ប្រព័ន្ធសរសៃប្រសាទកណ្តាល។ រោគសញ្ញាអាចកើតមានឡើងពីប៉ុន្មានថ្ងៃទៅប៉ុន្មានឆ្នាំ បន្ទាប់ពីការប៉ះពាល់នឹងមេរោគ រួមមានការភ្លេចភ្លាំង
( ការភាន់ច្រឡំ ) អាកប្បកិរិយាមិនប្រក្រតី
ភាពស្រឡាំងកាំង ការភ័យខ្លាចទឹក (ខ្លាចទឹក) និង
ការគេងមិនលក់ (ពិបាកគេង) ដែលភ្លឹក និងស្លាប់ ។

🛡️ ការព្យាបាលក្រោយពីឆ្កែខាំ៖

🔸ក្រោយពីឆ្កែខាំភ្លាមត្រូវលាងសំអាតមុខរបួស
ដោយទឹកនិងសាប៊ូយ៉ាងតិចបំផុតក៏ ១៥ នាទី ដែរ
បន្ទាប់មកលាងសំអាតជាមួយទឹកថ្នាំសម្លាប់មេរោគ
ដូចជា អាល់កុល ឬ អ៊ីយ៉ូឌីន
🔸មិនត្រូវដេររបួសដែលឆ្កែខាំ
🔸ចាក់វាក់សាំងការពារតេតាណូស
🔸ព្យាបាលដោយថ្នាំផ្សះ (បើចាំបាច់)
🔸ការចាក់វ៉ាក់សាំងប្រឆាំងនឹងជំងឺឆ្កែឆ្កួត
( យកល្អត្រូវធ្វើក្នុង ២៤ម៉ោងក្រោយពី ឆ្កែខាំ ឬប៉ះពាល់
ជាមួយសត្វដែលយើងសង្ស័យថា មានផ្ទុកមេរោគឆ្កែឆ្កួត)
🔸ជួបប្រឹក្សាយោបល់ជាមួយវេជ្ជេបណ្ឌិតដែលនៅជិតអ្នក ៕

#ការពារប្រសើរជាងព្យាបាល
#ពិនិត្យឈាមនិងចាក់វ៉ាក់សាំងគ្រប់ប្រភេទ

10/30/2025

★ ជំងឺគ្រោះថ្នាក់សរសៃឈាមក្នុងខួរក្បាល!
ភាសាអង់គ្លេសហៅថា (Stroke) ភាសាបារាំងហៅថា (Accident vasculaire cérébral) មាន 2 បែប ដោយយោងទៅតាមមូលហេតុ នៃគ្រោះថ្នាក់នោះ។ ជំងឺគ្រោះថ្នាក់សរសៃឈាម ក្នុងខួរក្បាលដោយសារ ស្ទះសរសៃឈាម (AVCI) និង ជំងឺដាច់សរសៃឈាមនៅក្នុងខួរក្បាល (AVCH) ដោយសារមាន ការហូរឈាមក្នុងខួរក្បាល។
ក.ជំងឺគ្រោះថ្នាក់សរសៃឈាមក្នុងខួរក្បាល ដោយសារស្ទះសរសៃឈាម អាចកើតមានតាមមធ្យោបាយ ពីរបែប៖
1-កំណកឈាមមួយអាច នឹងកកើតឡើងនៅតាមសរសៃឈាមក្រហមដែល តូចចង្អៀតស្រាប់ទៅហើយ។ បញ្ហានេះអាច កើតមាននៅតាមសរសៃឈាមនៅក្នុងខួរក្បាល ឬសរសៃឈាម ដែលនាំឈាមទៅកាន់ ខួរក្បាល។ ជាតិខ្លាញ់ កូឡេស្ដេរ៉ុល និងសារធាតុផ្សេងទៀត អាចប្រមូលផ្ដុំនៅតាម ជញ្ជាំងនៃសរសៃឈាមតូចៗ ដោយបង្កើតបាន ជាក្រមរ។ មួយរយៈពេលយូរមក ក្រមរនេះ កាន់តែក្រាស់ហើយ ឈានដល់ញ៉ុកស្ទះ សរសៃឈាមតែម្ដង។ ស្ថានភាពសរសៃឈាម ឡើងក្រាស់បែបនេះ ភាសារអង់គ្លេសហៅថា (atherosclerosis)។
2-កំណកសរសៃឈាមនេះអាចដាច់ចេញពី កន្លែងណាមួយនៅ ក្នុងខ្លួនយើង ហើយវាធ្វើដំណើរមកកាន់ ខួរក្បាល ដើម្បីធ្វើអោយស្ទះសរសៃឈាមតូចណាមួយ ដែលទៅចិញ្ចឹមខួរក្បាល។ ដូចជាកំណកឈាម អាច កកើតនៅក្នុង បេះដូងហើយ វាបានធ្វើដំណើរតាម ចរន្ដឈាមមកញ៉ុក ស្ទះសរសៃឈាមតូចៗ នៅតាមខួរក្បាល។

ខ.ជំងឺដាច់សរសៃឈាមនៅក្នុងខួរក្បាលដែលបណ្ដាលមកពីការហូរឈាម៖
ជាការពិតណាស់ ជំងឺគ្រោះថ្នាក់សរសៃឈាមនៅក្នុងខួរក្បាល ដែលបណ្ដាលមកពី ការស្ទះសរសៃឈាម ដូចបាន រៀបរាប់ខាងលើ គឺកើតមានញឹកញាប់ជាងគេ។ ប៉ុន្ដែជំងឺដាច់សរសៃឈាមក្នុង ខួរក្បាលចំនួន១០ភាគរយទៀត នោះ គឺជំងឺដាច់សរសៃឈាម នៅក្នុងខួរកាលដោយសារការ ហូរឈាម (haemorrhagic stroke) ។ វាកើតឡើង ពីការហូរឈាម ចូលទៅក្នុងខួរក្បាល បន្ទាប់ពីមានសរសៃឈាម ណាមួយនៅ ក្នុងខួរក្បាលដាច់ ដោយភាគច្រើនដោយមកពីមានសម្ពាធឈាមឡើងខ្ពស់ ។

គ.នរណាខ្លះជាមនុស្ស ដែលប្រឈមនឹង ការកើតមានជំងឺគ្រោះថ្នាក់សរសៃឈាមនៅក្នុងខួរក្បាល?
បើសិនជាអ្នកមាន ការភ័យខ្លាចថាជំងឺនេះ អាចញាំញីដល់សុខភាព និងជីវិតរបស់អ្នកនោះ អ្នកគួរតែយល់ដឹង អំពីកត្ដាហានិភ័យ ទាំងអស់ដែល ទីបញ្ចប់នឹងបើកផ្លូវអោយ កើតគ្រោះថ្នាក់ សរសៃឈាមនៅក្នុង ខួរក្បាលនេះ។
1-ហានិភ័យនៃការ មានជំងឺដាច់សរសៃ ឈាមក្នុងខួរក្បាល មានកាន់តែខ្ពស់ ចំពោះអ្នកណា ដែលមាន របៀប រស់នៅ មិនប្រកបទៅ ដោយសុខភាព ដូចជាជក់បារី ហូបអាហារ ប្រៃពេក និងមានជាតិខ្លាញ់ បង្ខាប់ខ្លាំងពេក មានកម្រិតអ័រម៉ូន(oestrogene )ខ្ពស់ មានភាពតានតឹងអារម្មណ៍ច្រើន មានកម្រិតកូឡេស្ដេរ៉ុល LDL ខ្ពស់ និងធាត់ខ្លាំងពេក ។ អ្នកដែល ឆាប់ ខឹងច្រឡោត ខ្លាំងពេកក៏អាចនឹងមានហានិភ័យ ខ្លាំងដែរ ។ មនុស្សណា ដែលមានឈាម ក្រុម A ឬ AB ក៏មានហានិភ័យ ខ្ពស់ដែរ ព្រោះឈាមឆាប់កកពេក ។
2-ជំងឺលើសឈាម ត្រូវបានចាត់ទុកជាមូលហេតុ ធំបំផុតដែលនឹងនាំអោយ កើតមានជំងឺដាច់សរសៃ ឈាមនៅក្នុងខួរក្បាល។ page គ្រូពេទ្យក្មេង Young Doctor
3-ជំងឺដទៃទៀតគួរ យកចិត្ដទុកដាក់នោះរួមមាន៖
ជំងឺទឹកនោមផ្អែម
ចង្វាក់បេះដូងមិនទៀងទាត់
ប្រវត្ដិគ្រួសារធ្លាប់មានគ្រោះថ្នាក់សរសៃឈាមនៅក្នុងខួរក្បាល
ជំងឺបេះដូង
កូឡេស្ដេរ៉ុល (ជាតិខ្លាញ់)នៅក្នុងឈាមខ្ពស់
អាយុច្រើន!

ឃ.ដំបូន្មាន៖
តើអ្នកគួរធ្វើដូចម្ដេច បើសង្ស័យថាសមាជិកគ្រួសារឬនរណាម្នាក់អាចកើតមានជំងឺគ្រោះថ្នាក់សរសៃឈាម នៅក្នុងខួរក្បាល?
បើសិនជាលោកអ្នក សង្ស័យថានរណាម្នាក់មានជំងឺនេះ សមាគមជំងឺគ្រោះថ្នាក់សរសៃឈាមក្នុងខួរក្បាល អាមេរិក (the American Stroke Association) បានផ្ដល់អនុសាសន៍ឱ្យ សួរនូវ សំណួរសាមញ្ញមួយចំនួនដែល អាចជួយជីវិតរបស់ជននោះបាន គឺ៖
1-សុំឱ្យអ្នកនោះញញឹម(ពិនិត្យមើលលើផ្ទៃមុខ)
2-សុំឱ្យអ្នកនោះលើកដៃឡើងទាំងពីរ(ពិនិត្យមើលចលនាដៃ)
3-សុំឱ្យអ្នកនោះនិយាយឃ្លាសាមញ្ញណាមួយ ដូចជាថា “នៅខាងក្រៅថ្ងៃក្ដៅខ្លាំងណាស់ “។(ពិនិត្យមើលការនិយាយស្តី)
បើសិនជាអ្នកនោះមានការលំបាក នឹងអនុវត្ដតាមសំណើទាំងបី សូមនាំគាត់ទៅកាន់មន្ទីរពេទ្យ ឬហៅគ្រូពេទ្យមកជួយភ្លាមជាបន្ទាន់។

↓នេះTelegramខ្ញុំ (ជំងឺ,សុខភាព&រៀនពេទ្យ)👇join
https://t.me/+wcUoWka1mKJiMmE1

10/30/2025

👨🏻‍⚕️ បាននាំកូនទៅចាក់ថ្នាំបង្ការតាមអាយុហើយ ឬនៅម៉ាក់ ?

👶🏻 កូនទើបកើត

1. ការពារជំងឺរលាកថ្លើមប្រភេទបេ
2. ការពារជំងឺរបេង

👶🏻កូនអាយុ ១ ខែកន្លះ

1. ការពារជំងឺគ្រុនស្វិតដៃជើង
2. ការពារជំងឺក្អកម៉ាន់ ខាន់ស្លាក់ តេតាណុស ជំងឺរលាកថ្លើម
ប្រភេទបេ និង រលាកសួត រលាកស្រោមខួរ ហ៊ីប
3. ការពារជំងឺរលាកសួត រលាកស្រោមខួរដោយភ្នើម៉ូកូក

👶🏻 អាយុ ២ ខែកន្លះ

1. ការពារជំងឺគ្រុនស្វិតដៃជើង
2. ការពារជំងឺក្អកម៉ាន់ ខាន់ស្លាក់ តេតាណុស ជំងឺរលាកថ្លើម
ប្រភេទបេ និង រលាកសួត រលាកស្រោមខួរ ហ៊ីប
3. ការពារជំងឺរលាកសួត រលាកស្រោមខួរដោយភ្នើម៉ូកូក

👶🏻 អាយុ ៣ ខែកន្លះ

1. ការពារជំងឺគ្រុនស្វិតដៃជើង
2. ការពារជំងឺក្អកម៉ាន់ ខាន់ស្លាក់ តេតាណុស ជំងឺរលាកថ្លើម
ប្រភេទបេ និង រលាកសួត រលាកស្រោមខួរ ហ៊ីប
3. ការពារជំងឺរលាកសួត រលាកស្រោមខួរដោយភ្នើម៉ូកូក
4. ការពារជំងឺគ្រុនស្វិតដៃជើងប្រភេទចាក់

👶🏻 អាយុ ៩ ខែ

1. ការពារជំងឺកញ្រ្ចិល ស្អូចលើកទី1
2. ការពារជំងឺរលាកខួរក្បាលដេអ៉ី

👶🏻 អាយុ ១៨ ខែ

1.ការពារជំងឺកញ្រ្ចិល ស្អូចលើកទី2

#មនុស្សឆ្លាតសង្វាតសុខភាព
#ការពារប្រសេីរជាងព្យាបាល

10/26/2025

💉❤️ #ការទទួលការចាក់ថ្នាំបង្ការទៅលើកុមារអោយបានគ្រប់ចំនួនដើម្បីការពារជំងឺទាំងនេះ
✅ថ្នាំបង្ការមានចំនួនសរុប12មុខ សម្រាប់ #ការពារជំងឺ11មុខ (វ៉ាក់សាំងការពារជំងឺរបេង Bacille Calmette-Guerin (BCG), ជំងឺខាន់ស្លាក់ (diphtheria), តេតាណូស (tetanus), ក្អកមាន់ (pertussis), រលាកថ្លើមប្រភេទបេ (hepatitis 😎, ជំងឺ Hib (Haemophilus influenzae type b), ជំងឺគ្រុនស្វិតដៃជើង (oral polio vaccine, inactivated polio vaccine), ជំងឺរលាកសួត (pneumococcal conjugate vaccine), រលាកខួរក្បាល (Japanese encephalitis) និង ជំងឺកញ្ជ្រឹល (measles)-ស្អូច rubella

♡ ការយល់ដឺងអំពីវ៉ាក់សាំងចំពោះកុមារ
កុមារត្រូវទទួលបានការចាក់ថ្នាំបង្ការដែលធ្វើឡើងស្របទៅនឹងកម្មវិធីជាតិផ្ដល់ថ្នាំបង្ការដល់កុមារ នៅមណ្ឌលសុខភាពឬមន្ទីរពេទ្យដោយក្នុងនោះ រួមមានវ៉ាក់សាំង១១មុខតំណាងដោយអក្សរកាត់ដូចជា BCG, HBV, OPV, DTP-Hib, PCV, MRនិង JE៖
1. វ៉ាក់សាំងបង្ការជំងឺរបេង (BCG Vaccine)
2. វ៉ាក់សាំងបង្ការជំងឺរលាកថ្លើមប្រភេទB (HBV)
3. វ៉ាក់សាំងបង្ការជំងឺគ្រុនស្វិតដៃជើង (OPV and IPV)
4. វ៉ាក់សាំងDTP-Hib: ជាប្រភេទវ៉ាក់សាំងដែលរួមបញ្ចូលគ្នា ដែលអក្សរកាត់ទាំងនោះសំដៅទៅលើ៖
• Diphtheria (ជំងឺខាន់ស្លាក់)
• Tetanus (ជំងឺតេតាណុស)
• Pertussis (ជំងឺក្អកមាន់)
• Hemophilus influenza B (ជំងឺរលាកសួត ស្រោមខួរ អេពីក្លូត...)
5. វ៉ាក់សាំងបង្ការជំងឺរលាកសួត (PCV)
6. វ៉ាក់សាំងបង្ការជំងឺកញ្រ្ជឹល និងស្អូច (MR Vaccine)
7. វ៉ាក់សាំងបង្ការជំងឺរលាកខួរក្បាល (JE Vaccine)
ក្រៅពីវ៉ាក់សាំង១១ប្រភេទខាងលើ កុមារគួរតែចាក់វ៉ាក់សាំងបន្ថែមដូចខាងក្រោម៖
1. វ៉ាក់សាំងការពារជំងឺផ្តាសាយធំ (Influenza vaccine)
2. វ៉ាក់សាំងការពារជំងឺអុតស្វាយ (Varicella vaccine)
3. វ៉ាក់សាំងការពារជំងឺរលាកថ្លើមអា (Hepatitis A vaccine)
4. វ៉ាក់សាំងការពារជំងឺរលាកស្រោមខួរ (Meningococcus A+C vaccine)
5. វ៉ាក់សាំងការពារជំងឺគ្រុនពោះវៀន (Typhoid Vaccine)
6. វ៉ាក់សាំងការពារជំងឺស្រឡទែន (Mumps Vaccine)
7. វ៉ាក់សាំងការពារជំងឺរាកធ្ងន់ធ្ងរ (Rotavirus Vaccine)
8. វ៉ាក់សាំងការពារជំងឺមហារីកមាត់ស្បូន (HPV Vaccine)

👨🏻‍⚕️សូមនាំកូនៗទៅចាក់/ទទួលថ្នាំអោយបានគ្រប់ចំនួន✔️
👩🏻‍⚕️សូមរក្សាសៀវភៅចាក់/ទទួលថ្នាំបង្ការអោយបានគត់មុតទោះបីក្មេងបានចាក់/ទទួលគ្រប់ហើយក៏ដោយ ✔️

↓នេះTelegram ជំងឺ,សុខភាព និង រៀនពេទ្យ 👇💊 join
https://t.me/+wcUoWka1mKJiMmE1

10/26/2025

#កម្រិតថ្នាំនឹងការប្រើប្រាស់

10/26/2025

Hypothyroidism (ជំងឺមុខងារក្រពេញទីរ៉ូអ៊ីតថយចុះ)
លក្ខណៈទូទៅ
ក្រពេញទីរ៉ូអ៊ីត(Thyroid gland) ជាក្រពេញតូចមួយដែលមានទំហំទទឹងប្រមាណ5សង់ទីម៉ែត្រ ស្ថិតនៅក្រោមស្បែកនៃគ្រាប់ពោននៅផ្នែកខាងមុខនៃក។ ក្រពេញទីរ៉ូអ៊ីតបែងចែកជា2ផ្នែក ភ្ជាប់គ្នានៅផ្នែកកណ្ដាល និងរួមគ្នាមានរាងជាមេអំបៅ។ ក្រពេញទីរ៉ូអ៊ីតធម្មតាមិនសម្គាល់ឃើញពីខាងក្រៅនោះទេ ហើយមិនងាយស្ទាបដឹងនោះទេ ប៉ុន្តែ នៅពេលដែលក្រពេញទីរ៉ូអ៊ីតរីកធំគឺវេជ្ជបណ្ឌិតអាចស្ទាបដឹងដោយងាយ ដោយនឹងមានការរីកធំនៅផ្នែកខាងក្រោមឬផ្នែកសងខាងនៃគ្រាប់ពោន(ជំងឺពកក)។
ក្រពេញទីរ៉ូអ៊ីតបញ្ចេញអរម៉ូនទីរ៉ូអ៊ីត(Thyroid hormone) ដើម្បីគ្រប់គ្រងល្បឿននៃប្រតិកម្មគីមីឬមេតាបូលីសផ្សេងៗនៅក្នុងរាងកាយ។ អរម៉ូនទីរ៉ូអ៊ីតមានឥទ្ធិពលទៅលើល្បឿននៃប្រតិកម្មនៅក្នុងរាងកាយតាម 2 របៀប៖
　・ភ្ញោចជាលិកាស្ទើរតែទាំងអស់នៅក្នុងរាងកាយដើម្បីបង្កើនការសំយោគប្រូតេអ៊ីន
　・បង្កើនបរិមាណនៃអង់ស៊ីមដែលកោសិកាប្រើប្រាស់
អរម៉ូនទីរ៉ូអ៊ីតមានឥទ្ធិពលទៅលើសកម្មភាពជីវិតជាច្រើនរបស់មនុស្ស រួមមាន ចង្វាក់បេះដូង ល្បឿនប្រើប្រាស់កាឡូរី ដំណើរការជួសជុលស្បែក ការលូតលាស់នៃរាងកាយ ការផលិតកម្ដៅ លទ្ធភាពមានផ្ទៃពោះ ការរំលាយអាហារ។ល។

អរម៉ូនទីរ៉ូអ៊ីត
អរម៉ូនទីរ៉ូអ៊ីតបែងចែកជា 2 ប្រភេទ៖
　　・T4 (ហៅថា Thyroxine ឬ Tetraiodothyronine)
　　・T3 (ហៅថា Triiodothyronine)
T4 ជាអរម៉ូនសំខាន់ដែលត្រូវបានសំយោគនៅក្នុងក្រពេញទីរ៉ូអ៊ីត ប៉ុន្តែ វាមានប្រសិទ្ធិភាពបង្កើនមេតាបូលីសក្នុងរាងកាយតែបន្តិចបន្តួចប៉ុណ្ណោះ ដោយវានឹងត្រូវបានបំលែងទៅ T3 ដែលមានសកម្មភាពខ្ពស់ជាងT4។ ដំណើរការបំលែងពីT3ទៅT4ប្រព្រឹត្តឡើងនៅក្នុងសរីរាង្គថ្លើមនិងជាលិកាផ្សេងៗទៀត ហើយវាត្រូវបានគ្រប់គ្រងដោយកត្តាជាច្រើន ដូចជា តម្រូវការរបស់រាងកាយឬវត្តមាននៃជំងឺមួយចំនួន។ T4 និង T3 នៅក្នុងឈាមស្ទើរតែទាំងអស់ស្ថិតនៅដោយភ្ជាប់ទៅនឹងប្រូតេអ៊ីនម្យ៉ាងហៅថា Thyroxine-binding globulin ហើយមានតែបរិមាណតិចតួចប៉ុណ្ណោះដែលស្ថិតនៅតែឯងនៅក្នុងប្រព័ន្ធឈាម។ ទម្រង់ស្ថិតនៅតែឯងនៃអរម៉ូនទាំងនេះមានសកម្មភាពខ្លាំងជាងពេលស្ថិតនៅជាទម្រង់ភ្ជាប់នឹងប្រូតេអ៊ីនThyroxine-binding globulin។ នៅពេលដែលអរម៉ូនក្នុងទម្រង់ស្ថិតនៅតែឯងថយចុះ ដោយសារត្រូវបានប្រើប្រាស់នៅក្នុងរាងកាយ អរម៉ូនដែលស្ថិតនៅជាទម្រង់ភ្ជាប់ជាមួយប្រូតេអ៊ីននឹងផ្ដាច់ខ្លួនពីប្រូតេអ៊ីនវិញដើម្បីបំពេញមុខងារបន្ត។
ដើម្បីអាចផលិតអរម៉ូនបាន ក្រពេញទីរ៉ូអ៊ីតត្រូវការសារធាតុអ៊ីយ៉ូតពីក្នុងអាហារឬទឹក។ ក្រពេញទីរ៉ូអ៊ីតនឹងប្រើប្រាស់សារធាតុអ៊ីយ៉ូតនៅក្នុងប្រតិកម្មសំយោគអរម៉ូនទីរ៉ូអ៊ីត ហើយក្រោយពេលដែលរាងកាយប្រើប្រាស់អរម៉ូនទាំងនេះរួច សារធាតុអ៊ីយ៉ូតនឹងត្រូវបានបញ្ចេញពីម៉ូលេគុលនៃអរម៉ូននេះ ដើម្បីប្រើប្រាស់នៅក្នុងការសំយោគអរម៉ូនទីរ៉ូអ៊ីតថ្មីបន្តទៀត។ នៅពេលដែលកម្រិតសារធាតុអ៊ីយ៉ូតនៅក្នុងឈាមកើនឡើងខ្ពស់ ក្រពេញទីរ៉ូអ៊ីតនឹងកាត់បន្ថយការបញ្ចេញអរម៉ូនបន្តិច។
រាងកាយមនុស្សមានប្រព័ន្ធដ៏ស្មុគស្មាញនៅក្នុងការគ្រប់គ្រងបរិមាណនៃអរម៉ូនទីរ៉ូអ៊ីតដែលត្រូវបញ្ចេញ។ ផ្នែកHypothalamus ដែលស្ថិតនៅខាងលើក្រពេញPituitaryក្នុងខួរក្បាលនឹងបញ្ចេញអរម៉ូនម្យ៉ាងហៅថា អរម៉ូនជម្រុញការបញ្ចេញអរម៉ូនភ្ញោចក្រពេញទីរ៉ូអ៊ីត (Thyrotropin-releasing hormone)។ អរម៉ូននេះនឹងទៅភ្ញោចក្រពេញPituitaryដើម្បីអោយក្រពេញនេះបញ្ចេញអរម៉ូនម្យ៉ាងទៀតហៅថា អរម៉ូនភ្ញោចក្រពេញទីរ៉ូអ៊ីត(Thyroid-stimulating hormone ឬ TSH)។ អរម៉ូនTSHមានតួនាទីភ្ញោចក្រពេញទីរ៉ូអ៊ីត ដើម្បីផលិតនិងបញ្ចេញអរម៉ូនទីរ៉ូអ៊ីត(Thyroid hormone)។ ក្រពេញPituitaryនឹងប្រែប្រួលល្បឿននៃការបញ្ចេញអរម៉ូនTSH ដោយអាស្រ័យទៅលើបរិមាណនៃអរម៉ូនទីរ៉ូអ៊ីតនៅក្នុងប្រព័ន្ធឈាម។
ក្រពេញទីរ៉ូអ៊ីតក៏ផលិតអរម៉ូនម្យ៉ាងទៀត ហៅថា កាល់ស៊ីតូនីន(Calcitonin)ដែលមានតួនាទីជួយនៅក្នុងដំណើរការស្រូបសារធាតុកាល់ស្យូមចូលទៅក្នុងឆ្អឹង ដើម្បីបង្កើនភាពរឹងមាំនៃឆ្អឹង។
ជំងឺមុខងារក្រពេញទីរ៉ូអ៊ីតថយចុះ(Hypothyroidism) ជាស្ថានភាពដែលសកម្មភាពនៃក្រពេញទីរ៉ូអ៊ីតថយចុះ ក៏ដូចជាការបញ្ចេញអរម៉ូនទីរ៉ូអ៊ីតថយចុះផងដែរ ហើយធ្វើអោយមុខងារសំខាន់ៗនៃរាងកាយមានលក្ខណៈថមថយភាពសកម្ម។
・រោគសញ្ញានៃជំងឺមុខងារក្រពេញទីរ៉ូអ៊ីតថយចុះ(Hypothyroidism) រួមមាន ទឹកមុខមិនសូវប្រែប្រួល សំឡេងស្អក ការនិយាយស្ដីមានសភាពយឺត ត្របកភ្នែកធ្លាក់ ភ្នែកនិងមុខហើម។ល។
・ជាទូទៅ រោគវិនិច្ឆ័យធ្វើឡើងដោយការពិនិត្យឈាមតែមួយដង។
・អ្នកជំងឺមុខងារក្រពេញទីរ៉ូអ៊ីតថយចុះ(Hypothyroidism)ចាំបាច់ត្រូវទទួលការបញ្ចូលអរម៉ូនទីរ៉ូអ៊ីតក្នុងរាងកាយពេញមួយជីវិត។
ជំងឺមុខងារក្រពេញទីរ៉ូអ៊ីតថយចុះ(Hypothyroidism)ជាជំងឺដែលគេជួបជាញឹកញាប់ ជាពិសេសវាច្រើនកើតឡើងចំពោះមនុស្សចាស់ ហើយក្នុងចំណោមនោះវាកើតចំពោះស្ត្រីច្រើនជាង ដោយមនុស្សចាស់ជាស្ត្រីប្រមាណ10%កំពុងកើតមានជំងឺនេះ។ ប៉ុន្តែ ជំងឺនេះអាចកើតចំពោះមនុស្សគ្រប់វ័យទាំងអស់។ ជំងឺមុខងារក្រពេញទីរ៉ូអ៊ីតថយចុះលក្ខណៈធ្ងន់ធ្ងរខ្លាំង ហៅថា ជំងឺMyxedema។

មូលហេតុ
មូលហេតុនៃជំងឺមុខងារក្រពេញទីរ៉ូអ៊ីតថយចុះបែងចែកជា ប្រភេទដែលកើតឡើងដោយសារបញ្ហាក្រពេញទីរ៉ូអ៊ីតផ្ទាល់ និង ប្រភេទដែលកើតឡើងដោយសារបញ្ហាក្រៅពីក្រពេញទីរ៉ូអ៊ីត។
ជំងឺមុខងារក្រពេញទីរ៉ូអ៊ីតថយចុះដែលកើតឡើងដោយសារបញ្ហាក្រពេញទីរ៉ូអ៊ីតផ្ទាល់ មានមូលហេតុផ្សេងៗដូចខាងក្រោម៖
・ជំងឺរលាកក្រពេញទីរ៉ូអ៊ីតរ៉ាំរ៉ៃ ឬ ជំងឺរលាកក្រពេញទីរ៉ូអ៊ីតហាស៊ីម៉ូតុ (Hashimoto's thyroiditis)
・ស្ថានភាពរលាកនៃក្រពេញទីរ៉ូអ៊ីត
・ការព្យាបាលជំងឺមុខងារក្រពេញទីរ៉ូអ៊ីតកើនឡើង(Hyperthyroidism)ឬជំងឺមហារីកក្រពេញទីរ៉ូអ៊ីត
・ស្ថានភាពកង្វះសារធាតុអ៊ីយ៉ូត។
មុខងារក្រពេញទីរ៉ូអ៊ីតអាចនឹងថយចុះជាបណ្ដោះអាសន្ននៅពេលមានការរលាកកើតឡើងនៅក្រពេញទីរ៉ូអ៊ីត។ ជំងឺSubacute thyroiditis ជាការរលាកក្រពេញទីរ៉ូអ៊ីតដោយសារការឆ្លងមេរោគ។ ជំងឺSilent lymphocytic thyroiditis ជាការរលាកក្រពេញទីរ៉ូអ៊ីតដែលកើតឡើងដោយសារបញ្ហាប្រព័ន្ធភាពស៊ាំប្រឆាំងខ្លួនឯងនៅក្រោយពេលស្ត្រីសម្រាលកូន។ ការថយចុះមុខងារក្រពេញទីរ៉ូអ៊ីតករណីបែបនេះមានលក្ខណៈបណ្ដោះអាសន្នតែប៉ុណ្ណោះដោយសារជាលិកាក្រពេញទីរ៉ូអ៊ីតមិនត្រូវបានបំផ្លាញនោះទេ។
ការព្យាបាលជំងឺមុខងារក្រពេញទីរ៉ូអ៊ីតកើនឡើង(Hyperthyroidism)ឬជំងឺមហារីកក្រពេញទីរ៉ូអ៊ីត រួមមានការប្រើសារធាតុអ៊ីយ៉ូតដែលបញ្ចេញវិទ្យុសកម្ម(Radioactive iodine)ឬឱសថដែលនឹងរារាំងដំណើរការបញ្ចេញអរម៉ូនរបស់ក្រពេញទីរ៉ូអ៊ីត ដូច្នេះ វាអាចជាមូលហេតុដែលធ្វើអោយមុខងារក្រពេញទីរ៉ូអ៊ីតថយចុះហួសហេតុ។ ការព្យាបាលដោយវះកាត់យកក្រពេញទីរ៉ូអ៊ីតចេញពីរាងកាយនឹងធ្វើអោយខ្វះការបញ្ចេញអរម៉ូនទីរ៉ូអ៊ីត។
នៅក្នុងប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឍន៍ជាច្រើន របបអាហាររបស់ប្រជាជនងាយនឹងធ្វើអោយពួកគេខ្វះសារធាតុអ៊ីយ៉ូតរ៉ាំរ៉ៃ ហើយវាជាមូលហេតុទូទៅបំផុតដែលបង្កអោយមានជំងឺមុខងារក្រពេញទីរ៉ូអ៊ីតថយចុះចំពោះប្រជាជននៅក្នុងប្រទេសទាំងនោះ។ នៅសហរដ្ឋអាមេរិចមានករណីបែបនេះតិចតួចប៉ុណ្ណោះ ដោយសារតែគេបានបន្ថែមសារធាតុអ៊ីយ៉ូតនៅក្នុងអំបិលដែលគេប្រើប្រចាំថ្ងៃ ហើយការសម្លាប់មេរោគនៅដោះរបស់គោទឹកដោះប្រើសារធាតុអ៊ីយ៉ូតដែលធ្វើអោយផលិតផលពីទឹកដោះគោក៏មានផ្ទុកជាតិអ៊ីយ៉ូតផងដែរ។ មូលហេតុដែលកម្រនៃជំងឺនេះគឺបណ្ដាលមកពីជំងឺតំណពូជម្យ៉ាងដែលកើតមានអង់ស៊ីមខុសប្រក្រតីនៅក្នុងកោសិកាក្រពេញទីរ៉ូអ៊ីត ដោយអង់ស៊ីមខុសប្រក្រតីទាំងនេះនឹងរំខានដល់ដំណើរការផលិតនិងបញ្ចេញអរម៉ូនទីរ៉ូអ៊ីត។
ជំងឺមុខងារក្រពេញទីរ៉ូអ៊ីតថយចុះដែលកើតឡើងដោយសារបញ្ហាក្រៅពីក្រពេញទីរ៉ូអ៊ីត អាចកើតឡើងដោយសារការបញ្ចេញអរម៉ូនភ្ញោចក្រពេញទីរ៉ូអ៊ីត(TSH)ពីក្រពេញPituitaryមានលក្ខណៈមិនគ្រប់គ្រាន់។ ជំងឺមុខងារក្រពេញទីរ៉ូអ៊ីតថយចុះដែលកើតឡើងដោយសារបញ្ហាក្រៅពីក្រពេញទីរ៉ូអ៊ីតកម្រកើតមានណាស់ ប្រៀបធៀបទៅនឹងប្រភេទដែលកើតឡើងដោយសារបញ្ហាក្រពេញទីរ៉ូអ៊ីតផ្ទាល់។

រោគសញ្ញា
នៅពេលដែលខ្វះអរម៉ូនទីរ៉ូអ៊ីត មុខងាររបស់រាងកាយនឹងថយចុះភាពសកម្ម ហើយរោគសញ្ញានឹងបង្ហាញចេញបន្តិចម្ដងៗ។ រោគសញ្ញានៃជំងឺនេះងាយនឹងត្រូវបានច្រឡំថាជារោគសញ្ញានៃជំងឺបាក់ទឹកចិត្ត(Depression) ជាពិសេសចំពោះអ្នកជំងឺជាមនុស្សចាស់។ រោគសញ្ញានៃជំងឺមុខងារក្រពេញទីរ៉ូអ៊ីតថយចុះ រួមមាន៖
・ទឹកមុខមិនសូវប្រែប្រួល
・សម្លេងស្អក ហើយការនិយាយមានលក្ខណៈយឺតៗ
・ត្របកភ្នែកយារធ្លាក់
・ភ្នែកនិងមុខហើម
・សក់ស្ដើង គ្រើម និង ស្ងួត
・ស្បែកគ្រើម ស្ងួត និង ឡើងក្រាស់ដូចស្រកាត្រី។
អ្នកដែលមានជំងឺមុខងារក្រពេញទីរ៉ូអ៊ីតថយចុះភាគច្រើនកើនទម្ងន់ មានអាការៈទល់លាមក និង មិនអាចទ្រាំទ្រនឹងអាកាសធាតុត្រជាក់បាន។ ដៃមានអាការៈឈឺចាក់ៗ(បណ្ដុំរោគសញ្ញាCarpal tunnel syndrome)។ ជីពចរដើរយឺត បាតដៃនិងបាតជើងមានពណ៌លឿងបន្តិច ហើយរោមនៅចុងចិញ្ចើមចាប់ផ្ដើមជ្រុះ។ មនុស្សមួយចំនួន ជាពិសេសមនុស្សចាស់ អាចកើតមានរោគសញ្ញាដូចជា ស្មារតីវង្វេងវង្វាន់ ភ្លេចភ្លាំងជាដើម ដែលអាចធ្វើអោយគេច្រឡំថាគាត់មានជំងឺចាស់វង្វេង(Dementia)។

ស្ថានភាពគេងសន្លប់ដោយសារមុខងារក្រពេញទីរ៉ូអ៊ីតថយចុះហួសហេតុ (Myxedema coma)
ប្រសិនបើមិនព្យាបាលទេនោះ ជំងឺមុខងារក្រពេញទីរ៉ូអ៊ីតថយចុះនឹងបង្កជាជំងឺស្លេកស្លាំង(Anemia) សីតុណ្ហភាពក្នុងខ្លួនចុះទាប និង មុខងារបេះដូងចុះខ្សោយ។ ស្ថានភាពនេះអាចនឹងវិវត្តទៅដល់អាការៈវង្វេងស្មារតី និងគេងសន្លប់(Coma)តែម្ដង។ ស្ថានភាពនេះអាចធ្វើអោយអ្នកជំងឺបាត់បង់ជីវិត។ ដំណកដង្ហើមរបស់អ្នកជំងឺនឹងកាន់តែយឺតទៅៗ និងអាចមានអាការៈកន្ត្រាក់សាច់ដុំ លំហូរឈាមទៅកាន់ខួរក្បាលថយចុះ។ ការគេងសន្លប់ដោយសារមុខងារក្រពេញទីរ៉ូអ៊ីតថយចុះហួសហេតុ ងាយកើតឡើងនៅពេលដែលអ្នកជំងឺទទួលរងសម្ពាធទៅលើរាងកាយ ដូចជា ការរងា ការកើតមានជំងឺឆ្លង របួសពីខាងក្រៅ ការវះកាត់ ការប្រើប្រាស់ឱសថដែលកាត់បន្ថយមុខងារខួរក្បាលដូចជាឱសថរំងាប់អារម្មណ៍ ។ល។
មនុស្សចាស់ភាគច្រើនអាចស្ថិតក្នុងស្ថានភាពមុខងារក្រពេញទីរ៉ូអ៊ីតថយចុះក្នុងកម្រិតណាមួយ ដោយមនុស្សចាស់ជាស្ត្រីប្រមាណ10% និង ជាបុរសប្រមាណ6%កើតមានជំងឺមុខងារក្រពេញទីរ៉ូអ៊ីតថយចុះ។ រោគសញ្ញាទូទៅ ដូចជា កើនទម្ងន់ សាច់ដុំកន្ត្រាក់ អារម្មណ៍ចាក់ៗនៅដៃ មិនអាចទ្រាំទ្រនឹងអាកាសធាតុត្រជាក់បានជាដើម អាចកើតមានតិចតួចប៉ុណ្ណោះចំពោះមនុស្សចាស់ ដោយពួកគាត់អាចមានរោគសញ្ញាមិនទូទៅផ្សេងទៀត ដូចជា ស្រកទម្ងន់ វង្វេងស្មារតី បាត់បង់ចំណង់អាហារ រឹងសន្លាក់ ឈឺសន្លាក់ ឈឺសាច់ដុំ អស់កម្លាំង ងាយដួល។ល។ ដោយសារមនុស្សចាស់បង្ហាញរោគសញ្ញាផ្សេងៗ ពិបាកសម្គាល់ថាជាជំងឺមុខងារក្រពេញទីរ៉ូអ៊ីតថយចុះ វេជ្ជបណ្ឌិតអាចនឹងងាយមើលរំលងជំងឺនេះនៅពេលធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យ។ ដូច្នេះ ការវាស់កម្រិតអរម៉ូនភ្ញោចក្រពេញទីរ៉ូអ៊ីត(TSH)តាមរយៈការពិនិត្យឈាមមានសារៈសំខាន់ណាស់។ ទោះជាមិនមានរោគសញ្ញានៃជំងឺមុខងារក្រពេញទីរ៉ូអ៊ីតថយចុះក៏ដោយ ក៏គួរអនុវត្តការពិនិត្យចំពោះអ្នកដែលមានអាយុចាប់ពី60ឆ្នាំឡើងទៅផងដែរ។

រោគវិនិច្ឆ័យ
・ ការវាស់កម្រិតអរម៉ូនភ្ញោចក្រពេញទីរ៉ូអ៊ីត(TSH)តាមរយៈការពិនិត្យឈាម
ជាទូទៅ គេអាចធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យលើជំងឺមុខងារក្រពេញទីរ៉ូអ៊ីតថយចុះដោយផ្អែកលើលទ្ធផលនៃការពិនិត្យឈាម(ការវាស់កម្រិតTSH)ដ៏សាមញ្ញប៉ុណ្ណោះ។ នៅពេលដែលមុខងារក្រពេញទីរ៉ូអ៊ីតថយចុះ កម្រិតTSHនឹងកើនឡើងខ្ពស់។
មានករណីកម្រដែលជំងឺមុខងារក្រពេញទីរ៉ូអ៊ីតថយចុះកើតឡើងដោយសារការបញ្ចេញអរម៉ូនTSHមិនគ្រប់គ្រាន់ ដូច្នេះ ករណីនេះ គេចាំបាច់ត្រូវការអនុវត្តការពិនិត្យឈាមផ្សេងទៀត គឺការវាស់កម្រិតអរម៉ូនទីរ៉ូអ៊ីតT4។ ប្រសិនបើកម្រិតនៃអរម៉ូនT4មានលក្ខណៈទាប នោះគេអាចធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យថាជាជំងឺមុខងារក្រពេញទីរ៉ូអ៊ីតថយចុះ។
មិនថាមានរោគសញ្ញាឬក៏អត់ មនុស្សចាប់ពីអាយុ60ឆ្នាំឡើងទៅគួរទទួលការវាស់កម្រិតអរម៉ូនTSH ព្រោះជំងឺនេះងាយនឹងកើតឡើងចំពោះមនុស្សចាស់ ហើយករណីកម្រិតស្រាល វាពិបាកនឹងបែងចែកភាពខុសគ្នាទាក់ទងនឹងរោគសញ្ញាជាមួយជំងឺផ្សេងទៀតណាស់។

ការព្យាបាល
・ ការបំពេញបន្ថែមនូវអរម៉ូនទីរ៉ូអ៊ីតក្នុងរាងកាយ
ការព្យាបាលរួមមានការប្រើឱសថដែលមានច្រើនប្រភេទទម្រង់ជាថ្នាំលេបដើម្បីបំពេញនូវការខ្វះខាតអរម៉ូនទីរ៉ូអ៊ីតនៅក្នុងរាងកាយ។ ការព្យាបាលនេះត្រូវការអរម៉ូនទីរ៉ូអ៊ីតT4បានពីការសំយោគ ក្រៅពីនេះអាចជាឱសថដែលបានពីការសម្ងួតក្រពេញទីរ៉ូអ៊ីតរបស់សត្វ។ ជាទូទៅ ឱសថដែលធ្វើពីការសម្ងួតក្រពេញទីរ៉ូអ៊ីតរបស់សត្វ ផ្ទុកបរិមាណអរម៉ូនទីរ៉ូអ៊ីតមិនស្មើគ្នាទេនៅក្នុងគ្រាប់ថ្នាំ ដូច្នេះគេមិនអាចទទួលបានប្រសិទ្ធិភាពពីឱសថទាំងនេះបានគ្រប់គ្រាន់ដូចឱសថអរម៉ូនទីរ៉ូអ៊ីតT4បានពីការសំយោគនោះទេ។ ករណីបន្ទាន់ដូចក្នុងករណីអ្នកជំងឺឈានដល់ការគេងសន្លប់ គេត្រូវប្រើឱសថសំយោគT4ឬT3ឬទាំងពីរតែម្ដង ដោយបញ្ចូលឱសថទាំងនេះតាមសរសៃវ៉ែន។
នៅក្នុងការព្យាបាល ប្រសិនបើបរិមាណអរម៉ូនទីរ៉ូអ៊ីតប្រើក្នុង1ដងមានកម្រិតច្រើនហួសហេតុពេក វាអាចបង្កផលរំខានធ្ងន់ធ្ងរដល់អ្នកជំងឺ ដូច្នេះ គេត្រូវចាប់ផ្ដើមប្រើពីកម្រិតទាបទៅ ប៉ុន្តែ ចុងក្រោយ អ្នកជំងឺអាចនឹងចាំបាច់ត្រូវប្រើឱសថទាំងនេះក្នុងកម្រិតខ្ពស់។ ផលរំខាននៃឱសថងាយកើតឡើងចំពោះមនុស្សចាស់ ដូច្នេះ គេត្រូវបន្ថែមកម្រិតឱសថអោយច្រើនជាងកម្រិតដំបូងតែបន្តិចបន្តួចប៉ុណ្ណោះ។ កម្រិតប្រើប្រាស់នៃឱសថនឹងត្រូវបានបង្កើនបន្តិចម្ដងៗរហូតដល់កម្រិតTSHក្នុងឈាមកើនមកដល់កម្រិតធម្មតាវិញ។ នៅពេលមានផ្ទៃពោះ គេចាំបាច់ត្រូវបង្កើនកម្រិតប្រើប្រាស់។

↓នេះTelegramខ្ញុំ (ជំងឺ,សុខភាព&រៀនពេទ្យ)👇join
https://t.me/+wcUoWka1mKJiMmE1

10/22/2025

១) អ្វីជាជំងឺស្ទះសរសៃរឈាមបេះដូង?
– គឺជាការខូច ឬស្លោកសាច់ដុំបេះដូងស្រួចស្រាវបណ្តាលមកពីសរសៃឈាមដែលទៅចិញ្ចឹមបេះដូង (Coronary artery)។
– ជាជំងឺដែលមានគ្រោះថ្នាក់ធ្ងន់ធ្ងរដល់អាយុជីវិត, ត្រូវការការព្យាបាលពិសេស និងបន្ទាន់ (Absolute medical emergency) ដើម្បីកាត់បន្ថយអាត្រាមរណភាព។

២) មូលហេតុ៖
ភាគច្រើន (លើសពី៩០%) បណ្តាលមកពីការកកជាតិខ្លាញ់តាមសរសៃឈាមបេះដូង (Atherosclerosis)។

៣) ក្រុមមនុស្សដែលប្រឈមមុខ៖
– វ័យចំណាស់ (ប្រុស >៤៥ឆ្នាំ, ស្រី >៥៥ឆ្នាំ)
– លើសទម្ងន់
– មានជំងឺលើសឈាម
– មានជំងឺលើសជាតិស្ករ/ទឹកនោមផ្អែម
– មានជំងឺលើសជាតិខ្លាញ់ (High cholesterol)
– ពិសារបារី
– ពិសារស្រាច្រើន
– ប្រវត្តិក្រុមគ្រួសារមានជំងឺស្ទះសរសៃឈាមបេះដូង។

៤) រោគសញ្ញា៖
– ឈឺទ្រូងផ្នែកខាងមុខខ្លាំងរយៈពេលយូរ (លើសពី៣០នាទី) ហើយអាចសាយភាយទៅ ក, ដើមដៃ, ស្មា, ឬថ្គាម
– សញ្ញារួមផ្សំៈ
• បែកញើស
• ឡេះឡះ
• ថប់ដង្ហើម ឬហត់។

៥) ផលវិបាក៖
– វិបត្តិ ចង្វាក់បេះដូងធ្ងន់ធ្ងរ (Arrhythmia)
– ខ្សោយបេះដូង ( Heart failure)
– ចុះសម្ពាធឈាមធ្ងន់ធ្ងរ (Shock)
– គាំងបេះដូង -ស្លាប់ (Sudden death)

៦) រោគវិនិច្ឆ័យ៖
– ការវាស់ចង្វាក់បេះដូង (EKG)
– ការពិនិត្យឈាម អង់ស៊ីមបេះដូង (Troponin)
– អេកូបេះដូង (Heart ultrasound)
– ការថតឆ្លុះសរសៃឈាមបេះដូង (Angiography)

៧) ការព្យាបាល៖
– ការឆ្លុះសរសៃឈាម និង ពង្រីកដោយរ៉ឺស័រ ជាជម្រើសដ៏ល្អ និងបច្ចេកវិទ្យាទំនើបចុងក្រោយគេបង្អស់ ចំពោះការព្យាបាល ដើម្បីទទួលបានប្រសិទ្ធភាពខ្ពស់ (Angioplasty with stent)។
– ការព្យាបាលដោយថ្នាំឲ្យបានទៀងទាត់តាមវេជ្ជបញ្ជាត្រឹមត្រូវ។

៨) វិធីការពារ៖
– ហាត់ប្រាណឲ្យបានទៀងទាត់ ៣០នាទីក្នុង១ថ្ងៃ, ៥ថ្ងៃក្នុង១សប្តាហ៍
– ឈប់ពិសារបារី
– កាត់បន្ថយគ្រឿងស្រវឹងឲ្យបានច្រើនបំផុត
– ជៀសវាងអាហារប្រៃហួសប្រមាណ
– កាត់បន្ថយអាហារសំបូរជាតិខ្លាញ់, សាច់
– កាត់បន្ថយស្ថានភាពតានតឹងអារម្មណ៍ (Stress)
– គ្រប់គ្រងសម្ពាធឈាមឲ្យបានល្អប្រសិនបើលើសឈាម
– គ្រប់គ្រងជាតិស្ករឲ្យបានត្រឹមត្រូវប្រសិនបើលើសជាតិស្ករ ទៅតាមបទបញ្ជារបស់គ្រូពេទ្យ
– រក្សាទម្ងន់ឲ្យបានសមស្រប កុំឲ្យលើសទម្ងន់
– ជួបពិគ្រោះជាមួយគ្រូពេទ្យឯកទេសឲ្យបានទៀងទាត់។

ដូច្នេះប្រសិនបើអ្នកមានអាការៈ និងរោគសញ្ញាដូចខាងលើ សូមទៅពិគ្រោះជាមួយគ្រូពេទ្យជំនាញឯកទេសបេះដូង ដើម្បីស្វែងរករោគវិនិច្ឆ័យ និងការព្យាបាលជំងឺនេះឲ្យបានទាន់ពេលវេលា។

ប្រភព: វេជ្ជបណ្ឌិត កម្ពុជា

05/17/2025

#រដូវគ្រុនឈាមមកដល់ហើយ តោះស្វែងយល់អំពី Test ,Ns1 និង IgG,igM ទាំងអស់គ្នា
តើេសត្តDengue NS1 , Dengue IgG , Dengue IgM ដូចគ្នារឺខុសគ្នាចូលពន្យល់?

👨🏻‍⚕️👨🏻‍⚕️សេត្តDengue NS1 , Dengue IgG , Dengue IgM មាចំនុចហើយក៏មានខុសគ្នាដែរ:

💉ដូចគ្នាត្រង់តេស្តនេះពិនិត្យរកជំងឺគ្រុនឈាមដូចគ្នា។
💉ខុសគ្នាវិញគឺ:
👨🏻‍⚕️Dengue NS1:ជាតេស្តដែលរកមេរោគគ្រុនឈាមក្នុយដំណាក់កាលដំបូង ដែលមេរោគគ្រុនឈាមឆ្លងចូលក្នុងខ្លួនមនុស្ស ថ្ងៃទី1ដល់ថ្ងៃទី3បន្ទាប់ពចេញរោគសញ្ញា។

👩🏻‍⚕️Dengue IgM:ជាតេស្តរកមេរោគគ្រុនឈាមដំណាក់កាលបន្ទាប់។ តេស្តនេះអាចវិជ្ជមានបន្ទាប់ពីមានមេរោគគ្រុនឈាមឆ្លងចូងក្នុងខ្លួនមនុស្សប្រហែលថ្ងៃទី3រហូតដល់ថ្ងៃទី10ក្រោយចេញរោគសញ្ញា។

👨🏻‍⚕️👩🏻‍⚕️Dengue IgG:តេស្តនេះវិជ្ជមាន(+)មានន័យគ្រុនឈាមដែរតែត្រូវពឹងលើ Platelet ធ្លាក់ចុះពីតំលៃធម្មតាដែរ ទើបនិយាយថា គាត់កំពុង គ្រុនឈាមបាន។ ប៉ុន្តែបើ Dengue IgG (+) ហើយ Platelet មិនធ្លាក់ចុះទេ មានន័យថា អ្នកជំងឺ នឹងកើតគ្រុនឈាម តែលូវ គាត់ជាហើយ តែនៅសល់កំទេច antibody មិនទាន់រលុបបាត់។
ហើយDengue IgG អាចរលុបបាត់ទៅវិញប្រហែល2ខែយ៉ាងយូ6ខែ។
By:Dr.Vannak

05/13/2025

អាយុនៃការចាក់វ៉ាក់សាំងកូននិងឈ្មោះវ៉ាក់សាំង

-ទើបនឹងកើត(របេង+រលាកថ្លើមបេ)

-1ខែកន្លះ
(គ្រុនស្វិតដៃជើង+ខាន់ស្លាក់+តេតាណូស
+ក្អកមាន់+រលាកថ្លើមបេ+រលាកសួតដោយមេរោគHib +រលាកសួត+រលាកស្រោមខួរក្បាល)

-2ខែកន្លះ
(គ្រុនស្វិតដៃជើង+ខាន់ស្លាក់+តេតាណូស
+ក្អកមាន់+រលាកថ្លើមបេ+រលាកសួតដោយមេរោគHib+រលាកសួត+រលាកស្រោមខួរក្បាល)

-3ខែកន្លះ
(គ្រុនស្វិតដៃជើង+ខាន់ស្លាក់+តេតាណូស
+ក្អកមាន់+រលាកថ្លើមបេ+រលាកសួតដោយមេរោគHib +រលាកសួត+រលាកស្រោមខួរក្បាល)

-6ខែ(កញ្ជ្រិល+ស្អូច)
-9ខែ (កញ្ជ្រិល+ស្អូច+រលាកខួរក្បាល)
-18ខែ (កញ្ជ្រិល+ស្អូច)

#វ៉ាក់សាំងថ្នាក់ជាតិ
អត្ថបទ: ព្រែង រតនា

05/12/2025

🧑‍🍼ជំងឺកញ្ជ្រិល ស្រឡទែន ស្អូច និងអ៊ុតស្វាយ...
សំណួរដែលតែងតែទទួលបានពីអាណាព្យាបាលអ្នកជំងឺ៖

១. តើជំងឺនេះចម្លងតាមណាលោកគ្រូ?
-កញ្ជ្រិល (Measles) ចម្លងតាមតំណក់ទឹកតូចៗ និងតាមខ្យល់
-ស្រឡទែន (Mumps) ចម្លងតាមតំណក់ទឹកតូចៗ
-ស្អូច (Rubella) ចម្លងតាមតំណក់ទឹកតូចៗ
-អុតស្វាយ (Varicella or Chickenpox) ចម្លងតាមតំណក់ទឹកតូចៗ, តាមខ្យល់ និងតាមការប៉ះពាល់ផ្ទាល់

២. លោកគ្រូតើអាអូនត្រូវដាក់ខ្លួនដោយឡែក ឬផ្អាកទៅសាលាប៉ុន្មានថ្ងៃ?
-កញ្ជ្រិល (Measles) 4ថ្ងៃ ក្រោយចេញកន្ទួលក្រហម
-ស្រឡទែន (Mumps) 5ថ្ងៃ ក្រោយចេញការរលាកក្រពេញទឹកម៉ាត់ប៉ារូទីត (Parotitis) អាចសំគាល់បានដោយមានក្រហម និងហើមនៅខាងមុខនិងក្រោមគុម្ពត្រចៀក
-ស្អូច (Rubella) 5-7ថ្ងៃ ក្រោយចេញកន្ទួលក្រហម
-អុតស្វាយ (Varicella or Chickenpox) 1-2ថ្ងៃ មុនចេញកន្ទួលក្រហម រហូតដល់កន្ទួលឡើងជាក្រមរ

៣. រយៈពេលសង្ងំរបស់ជំងឺមុននឹងចេះសញ្ញាដំបូង (Incubation Period)៖
-កញ្ជ្រិល (Measles) 10-12ថ្ងៃ
-ស្រឡទែន (Mumps) 16-18ថ្ងៃ
-ស្អូច (Rubella) 16-18ថ្ងៃ
-អុតស្វាយ (Varicella or Chickenpox) 14-16ថ្ងៃ

*ចំណាំ៖ ជំងឺទាំង៤ដែលបានរៀបរាប់ខាងលើសុទ្ធតែអាចបង្ការបានដោយវ៉ាក់សាំង
ប្រភព: វេជ្ជបណ្ឌិតឯកទេសកុមារ ខូវ សុគុជ្ជរ៉ា

05/07/2025

ជំងឺរលាកថ្លើមប្រភេទ B លើស្ត្រីមានផ្ទៃពោះ

- តើអ្វីជាជំងឺរលាកថ្លើមប្រភេទ B?
ជំងឺរលាកថ្លើមប្រភេទ B គឺជាជំងឺថ្លើមដែលបណ្តាលមកពីវីរុស។ មនុស្សភាគច្រើនដែលកើត ជំងឺរលាកថ្លើមប្រភេទ B គឺ វីរុសនោះស្ថិតនៅក្នុងខ្លួនអ្នកជំងឺ ដែលបណ្តាលអោយមនុស្សនោះឈឺអស់មួយជីវិត។

ជំងឺរលាកថ្លើមប្រភេទ B អាចបង្កអោយមានបញ្ហាសុខភាពធ្ងន់ធ្ងរបន្តិចម្តងៗ បូករួមទាំងការខូចថ្លើម ខ្សោយថ្លើម និងធ្វើអោយកើតមហារីកថ្លើម។ មនុស្សភាគច្រើនដែលមាន ជំងឺរលាកថ្លើមប្រភេទ B មិនមានចេញរោគសញ្ញាទេ ហើយក៏អាចមិនដឹងខ្លួនថា គាត់កើតជំងឺនេះដែរ តែពួកគេនៅតែអាចចម្លងទៅអ្នកដ៏ទៃបាន។ មនុស្សដែលមានផ្ទៃពោះ គួរតែធ្វើតេស្តរកជំងឺរលាកថ្លើមប្រភេទ B។

- ហេតុអ្វីបានជាអ្នកមានផ្ទៃពោះ ត្រូវធ្វើតេស្តជំងឺនេះ?
បើអ្នកមានផ្ទៃពោះ តេស្តជំងឺរលាកថ្លើមប្រភេទ B ចេញវិជ្ជមាន គេត្រូវការពារទារកនោះតាំងពីពេលកើត។ ចំពោះទារកដែលទទួលបានការការពារ នៅពេលកើតភ្លាម កម្រកើត ជំងឺរលាកថ្លើមប្រភេទ Bណាស់។ ផ្ទុយទៅវិញ នៅពេលទារកឆ្លងមេរោគរលាកថ្លើម B ពួកគេទំនងវិវត្តទៅជាមេរោគនោះពេញមួយជីវិត។

- តើត្រូវធ្វើបែបណា បើអ្នកកើតជំងឺរលាកថ្លើមប្រភេទ B ហើយមានផ្ទៃពោះនោះ?
អ្នកត្រូវពិភាក្សាបញ្ហានោះជាមួយនឹងគ្រូពេទ្យ ពីរបៀបគ្រប់គ្រងជំងឺរលាកថ្លើមប្រភេទ B របស់អ្នក ពីព្រោះគ្រូពេទ្យមានរបៀបព្យាបាល ដែលអាចកាត់បន្ថយហានិភ័យ ពីការចម្លងមេរោគរលាកថ្លើមប្រភេទ B ទៅកាន់ទារកនៅក្នុងផ្ទៃ។

- តើអ្នកអាចការពារទារកក្នុងផ្ទៃ មិនអោយឆ្លងជំងឺនេះដោយរបៀបណា?
បើអ្នកមិនដឹងថា តើក្នុងខ្លួនអ្នកមានមេរោគរលាកថ្លើមប្រភេទ B ឬទេនោះ ត្រូវស្នើសុំគ្រូពេទ្យ ដើម្បីធ្វើតេស្តឈាមរកមេរោគរលាកថ្លើមប្រភេទ B។

ក្នុងករណីលទ្ធផលតេស្តមេរោគរលាកថ្លើមប្រភេទ B អវិជ្ជមាននោះ អ្នកអាចសាកសួរគ្រូពេទ្យអំពីថ្នាំបង្ការ ជំងឺរលាកថ្លើមប្រភេទ B។

ក្នុងករណីលទ្ធផលតេស្តមេរោគរលាកថ្លើមប្រភេទ B វិជ្ជមាននោះ គ្រូពេទ្យត្រូវព្យាបាល និងតាមដានសុខភាពកូនរបស់អ្នក។ ចំពោះកូនរបស់អ្នកនឹងទទួលបាននូវការចាក់វ៉ាក់សាំង ដូសដំបូង និងចាក់ថ្នាំ អេមីនូក្លូប៊ុយលីន (HBIG) ប្រឆាំងនឹងមេរោគរលាកថ្លើមប្រភេទ B ក្រោយពេលកើត។ ហើយកូនរបស់អ្នកត្រូវបន្តចាក់ថ្នាំបង្ការជាបន្តបន្ទាប់ តាមគោលការណ៍ថ្នាក់ជាតិ និងអោយគ្រប់ចំនួនកំណត់។
បន្ទាប់មក ក្រោយកូនអ្នកទទួលបានថ្នាំបង្ការជំងឺនោះគ្រប់ចំនួនកំណត់ហើយ គ្រូពេទ្យនឹងបូមឈាមរបស់កូនអ្នក យកទៅពិនិត្យ ដើម្បីជាការបញ្ជាក់ថា កូនរបស់អ្នកមានដុះអង់ទីករ និងមិនឆ្លងមេរោគរលាកថ្លើមប្រភេទ B។ បើទោះបីជាអ្នកកើត ជំងឺរលាកថ្លើមប្រភេទ B ក៏ដោយ ក៏វាមិនមានការចំលងក្នុងការបំបៅដោះកូនដែរ។

ដូច្នេះបើលោកអ្នកកើតមាននូវរាល់រោគសញ្ញាដែលបានរៀបរាប់ខាងលើនេះសូមអញ្ជើញមកពិគ្រោះជាមួយវេជ្ជបណ្ឌិតឯកទេសក្រពះពោះវៀន ថ្លើម និងឫសដូងបាត ដើម្បីស្វែងរក ពិនិត្យ និងការព្យាបាលឲ្យបានត្រឹមត្រូវ និងមានប្រសិទ្ធភាពខ្ពស់។

#មន្ទីរពេទ្យកាល់ម៉ែត

05/06/2025

#ជំងឺ

DR Mardy

11/09/2025

10/30/2025

10/30/2025

10/26/2025

10/26/2025

10/26/2025

10/22/2025

05/17/2025

05/13/2025

05/12/2025

05/07/2025

05/06/2025

Address

Website

Alerts

Shortcuts

Share

Category