29/08/2025
ĐỘT TỬ – KHI CÁI CHẾT ĐẾN MÀ KHÔNG CẢNH BÁO
Trong lâm sàng, không ít trường hợp bệnh nhân đang sinh hoạt bình thường, hoàn toàn không có triệu chứng rõ ràng, bỗng nhiên ngã quỵ và tử vong chỉ sau vài phút. Đây là hiện tượng được gọi là đột tử – một trong những tình trạng y khoa nguy hiểm nhất, có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi, đặc biệt là người có bệnh lý tim mạch tiềm ẩn.
❓ Đột tử là gì?
Theo định nghĩa của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), đột tử là cái chết tự nhiên, xảy ra đột ngột và không do chấn thương, thường trong vòng 1 giờ kể từ khi có triệu chứng đầu tiên, hoặc trong vòng 24 giờ nếu nạn nhân được phát hiện tử vong mà không có nhân chứng.
Đột tử không phải là một bệnh, mà là hậu quả cuối cùng của một loạt tình trạng bệnh lý cấp tính, thường diễn ra quá nhanh, khiến không kịp can thiệp.
📌 Nguyên nhân thường gặp của đột tử
1. Tim mạch (chiếm ~80%)
Rối loạn nhịp tim ác tính (như rung thất, ngừng tim)
Nhồi máu cơ tim cấp
Bệnh cơ tim phì đại, bệnh van tim
Hội chứng Brugada, QT kéo dài bẩm sinh…
2. Thần kinh – mạch máu não (Đột quỵ)
Xuất huyết não lượng lớn
Nhồi máu não nghiêm trọng
3. Nguyên nhân khác
Tắc mạch phổi cấp
Ngưng thở khi ngủ (đặc biệt hội chứng ngưng thở trung ương)
Phản vệ, điện giật, rối loạn điện giải nặng
Gắng sức quá mức ở người có bệnh tim không được chẩn đoán trước
✅ Yếu tố nguy cơ cần đặc biệt lưu ý
Tăng huyết áp, đái tháo đường, rối loạn mỡ máu
Tiền sử gia đình có người chết đột ngột
Béo phì, hút thuốc, ít vận động
Có triệu chứng đau ngực, hồi hộp, khó thở khi gắng sức
🛡️ Biện pháp phòng ngừa đột tử
🔬 1. Tầm soát định kỳ
Điện tim (ECG), siêu âm tim, test gắng sức
Holter ECG 24–48 giờ nếu nghi có rối loạn nhịp
Chụp mạch vành (nếu có nguy cơ cao hoặc triệu chứng gợi ý)
Đo huyết áp, xét nghiệm HbA1c, cholesterol máu
🩺 2. Kiểm soát bệnh nền
Điều trị tăng huyết áp, đái tháo đường, bệnh mạch vành
Dùng thuốc chống đông, chống kết tập tiểu cầu đúng chỉ định
Điều chỉnh lối sống: ăn nhạt – ít mỡ, bỏ thuốc lá, duy trì vận động đều đặn
⚠️ 3. Chú ý các dấu hiệu cảnh báo
Đau thắt ngực khi nghỉ hoặc khi gắng sức
Cảm giác hồi hộp, tim đập nhanh bất thường
Ngất, choáng váng không rõ nguyên nhân
Khó thở đột ngột, đặc biệt khi nằm
🚨 Nếu chứng kiến người bị đột tử (ngưng tim – ngưng thở)
Gọi cấp cứu 115 càng sớm càng tốt
Tiến hành hồi sinh tim phổi (CPR):
Ép tim ngoài lồng ngực: 100–120 lần/phút, sâu 5–6cm
Ưu tiên nếu người không thở, không phản ứng
Sử dụng máy khử rung tim tự động (AED) nếu có
⚠️ Đột tử có thể phòng ngừa nếu được tầm soát và điều trị đúng cách.
Việc trang bị kiến thức và kỹ năng sơ cứu cũng có thể giúp cứu sống người thân, bạn bè trong tình huống nguy cấp.