24/11/2025
THAI CHẬM TĂNG TRƯỞNG TRONG TỬ CUNG (IUGR/FGR)
Khi em bé không lớn lên đúng như mong đợi
Thai chậm tăng trưởng trong tử cung là tình trạng em bé nhỏ hơn so với tuổi thai vì không nhận đủ dưỡng chất hoặc oxy để phát triển. Đây không phải “thai nhỏ do bố mẹ nhỏ con”, mà là một vấn đề y khoa cần theo dõi sát.
1. NGUYÊN NHÂN THƯỜNG GẶP
Do mẹ
Tăng huyết áp thai kỳ, tiền sản giật
Bệnh lý mạn: tiểu đường không kiểm soát, bệnh thận, tim
Hút thuốc, uống rượu, thiếu dinh dưỡng
Nhiễm trùng thai kỳ
Do nhau thai
Nhau thai kém phát triển, nhau bám thấp
Dây rốn bất thường (thiếu mạch máu, xoắn nhiều…)
Do thai
Bất thường nhiễm sắc thể
Dị tật bẩm sinh
Nhiễm trùng bào thai
2. DẤU HIỆU NGHI NGỜ
Phần lớn không có triệu chứng rõ. Mẹ chỉ phát hiện khi:
Bác sĩ đo bề cao tử cung nhỏ so với tuổi thai
Thai máy yếu hơn bình thường
Siêu âm cho thấy cân nặng ước tính < 10th percentile
Doppler động mạch rốn bất thường
3. CÁC CẬN LÂM SÀNG CẦN THEO DÕI
Siêu âm đo chiều dài, vòng đầu, vòng bụng, ước lượng cân nặng
Doppler động mạch rốn, động mạch não giữa, chỉ số não - nhau
Đánh giá nước ối
Non-stress test (NST) với các thai có nguy cơ cao
Tùy trường hợp: xét nghiệm nhiễm trùng TORCH, NIPT, chọc ối…
4. NGUY CƠ CHO THAI
Nếu không theo dõi và can thiệp kịp thời, thai chậm tăng trưởng có thể dẫn đến:
Thiếu oxy mạn, suy thai
Sinh non phải chấm dứt thai kỳ sớm
Trẻ sinh ra nhẹ cân, hạ đường huyết, khó giữ ấm
Tăng nguy cơ tử vong chu sinh
5. MẸ CẦN LÀM GÌ KHI ĐƯỢC CHẨN ĐOÁN?
Khám thai đúng hẹn, siêu âm theo lịch bác sĩ
Nghỉ ngơi nhiều hơn (nằm nghiêng trái giúp tăng máu đến thai)
Ăn đủ chất: protein, rau xanh, sữa, trái cây, uống nhiều nước
Kiểm soát bệnh nền (tăng huyết áp, tiểu đường...)
Tuyệt đối không hút thuốc, rượu bia
Theo dõi thai máy mỗi ngày
Tái khám ngay nếu: thai máy yếu, đau bụng, ra máu, ra nước ối
6. KHI NÀO CẦN SINH SỚM?
Bác sĩ có thể chỉ định sinh sớm nếu:
Doppler rốn trở nặng
Thai suy trên monitoring
Nước ối cạn
Cân nặng quá thấp + tuổi thai lớn
Bệnh lý của mẹ nặng lên (tiền sản giật…)
Mục tiêu là cân bằng giữa việc để thai lớn thêm và an toàn tính mạng của bé.
7. TIÊN LƯỢNG
Nếu theo dõi sát và sinh đúng thời điểm, đa số trẻ IUGR vẫn phát triển tốt sau sinh. Những trẻ cân nặng quá thấp có thể cần chăm sóc NICU.
8. TÓM TẮT NGẮN GỌN
Thai chậm tăng trưởng không phải do mẹ ăn ít mà thường do mạch máu nhau thai hoạt động kém.
Siêu âm + Doppler là quan trọng nhất.
Theo dõi sát, nghỉ ngơi, ăn uống đủ chất và sinh đúng thời điểm là chìa khóa.