17/06/2025
Em đến với tôi vào một buổi sáng cuối tuần, khi trời còn âm u như chính gương mặt lạnh lùng và đôi mắt mệt mỏi của em. Em mới ngoài hai mươi tuổi, dáng người gầy rộc, môi khô khốc, và những cơn co giật nhẹ nơi khóe môi như một phần quen thuộc của ngày tháng chìm trong thuốc trắng, khói đá.
Em chẳng nói gì nhiều. Chỉ ngồi cúi đầu. Tôi cũng vậy, ngồi đối diện em một lúc lâu mà không vội hỏi han. Trong phòng khám hôm đó, thứ hiện hữu rõ nhất không phải là tiếng bút viết, không phải những câu hỏi chẩn đoán… mà là sự im lặng nặng nề của một cuộc đời đang rơi xuống vực.
Tôi đã quen với nhiều bệnh nhân nghiện, đã học, đã đọc, đã đối diện. Nhưng mỗi lần gặp một người trẻ như em, lòng tôi vẫn nhoi nhói. Cái tuổi đáng lẽ phải đang học, đang yêu, đang mơ những điều lớn lao… thì lại ngồi trước mặt tôi với một hồ sơ dài về sử dụng ma túy tổng hợp, kích động, hoang tưởng, và mất phương hướng hoàn toàn.
Có lúc tôi tự hỏi, chúng tôi – những người làm ngành y – có đang đến quá muộn trong hành trình của các em không? Khi mà mọi thứ đã đổ vỡ, khi gia đình đã bất lực , và xã hội chỉ còn nhìn các em với ánh mắt dè chừng?
Tôi cố gắng nhẹ nhàng hỏi em về lý do bắt đầu dùng ma túy. Em ngẩng lên, đôi mắt lờ đờ nhìn tôi:
“Không biết nữa. Ban đầu là thử cho biết. Sau đó là để quên. Giờ thì nó điều khiển con rồi…”
Câu trả lời đơn giản, mà đủ làm Cho tất cả chúng ta chạnh lòng – những người lớn, những người đi trước. Có phải chúng ta chưa đủ gần, chưa đủ thấu hiểu, chưa đủ kịp thời để cứu một đứa trẻ khi nó mới chỉ bắt đầu bước lệch?
Khám xong, tôi ghi chỉ định điều trị, sắp lịch theo dõi, và báo với thân nhân về phương án can thiệp cai nghiện kết hợp điều trị rối loạn tâm thần. Nhưng trong lòng tôi không thôi day dứt: Có bao nhiêu cuộc đời trẻ như em sẽ còn lạc lối? Và chúng tôi có đủ sức níu kéo bao nhiêu em quay trở lại?
Tôi không bao giờ gọi các em là “con nghiện”, tôi vẫn gọi là bệnh nhân – bởi vì trong mỗi em, dù xộc xệch và vỡ vụn đến đâu, vẫn còn đâu đó một phần người, một phần hy vọng, một phần đáng được cứu rỗi.
Và vì điều đó… tôi vẫn tiếp tục ngồi ở đây – một bác sĩ tâm thần, giữa những khúc quanh tối tăm của đời người, lặng lẽ làm công việc của mình, làm chiếc cầu giữa vực thẳm và sự sống- Tương lai.