05/06/2020
NHẬN BIẾT PHÂN BÌNH THƯỜNG VÀ BẤT THƯỜNG
1. Phân bình thường
- Trẻ bú sữa mẹ :
•Trẻ bú mẹ phân bình thường có màu vàng nhạt hoặc xanh nhạt, phân lỏng hoặc sền sệt, có hạt trằng, mùi chưa và đi nhiều lần trong ngày.
•Một số mẹ thấy con bú mẹ đi phân lỏng liền cho rằng con bị tiêu chảy/bị đi tướt rồi vội vàng bổ sung men vi sinh như vậy là không đúng, do trong sữa mẹ có chứa chất xơ hòa tan (Oligosaccharide) , chất này được phân hủy trong đại tràng làm tăng lượng nước trong phân , công thêm trong sữa mẹ có nhiều lợi khuẩn Bifidobacterium, nên trẻ ăn sữa mẹ thường đi phân lỏng và đi nhiều lần.
•Như vậy trẻ bú sữa mẹ đi lỏng là điều hoàn toàn bình thường, quan trọng là mẹ cần để ý trẻ vẫn ăn bú tốt, chơi ngoan, phát triển bình thường. Nếu trẻ thực sự trẻ bị tiêu chảy sẽ ảnh hưởng đến sự tăng trưởng và phát triển của trẻ
-Trẻ bú sữa công thức :
•Trẻ ăn sữa công thức phân sẽ có màu vàng sậm hơn, hoặc vàng nâu, sệt nhiều, và có mùi hắc hơn ăn sữa mẹ.
-Trẻ ăn dặm :
•Trẻ ăn dặm phân có thể xanh vàng hoặc nâu tùy thuộc và thức ăn trẻ ăn, có thể nhão hoặc cứng thành khuôn dài, có mùi thối.
2. Phân bất thường :
- Phân có màu xanh :
•Phân có màu xanh nhạt và có sủi bọt khi trẻ đang bú mẹ có nghĩa là bé đã ăn quá nhiều lượng sữa đầu mà không đủ lượng sữa cuối nhiều chất béo, mẹ có thể hút bớt sữa đầu ra để con có thể ăn cạn một bên vú. Nếu mẹ đã xử trí như trên mà phân vẫn có bọt và có sủi bọt kéo dài mẹ nên đưa con đi khám.
•Phân màu vàng xanh hoặc xanh nâu : Phân bình thường, có thể trẻ đang mọc răng. Có thể là dấu hiệu của dị ứng sữa bò – nếu có bất thường gì khác thì mẹ nên cho con đi khám.
•Phân có màu xanh sẫm: Bé có đang được bổ sung các sản phẩm chứa sắt hoặc sữa công thức có nhiều sắt
-Phân có nhày:
•Nếu trẻ đang có đờm, chảy nước mũi, có thể do bé đã nuốt phải đờm/ nước mũi
•Chất nhày trong phân cũng có thể là dấu hiệu của nhiễm trùng tiêu hóa, nếu bé có triệu chứng kèm theo thì mẹ nên tham khảo ý kiến của bác sĩ.
-Phân có máu :
•Nếu phân to, cứng, có máu dính bên ngoài phân hoặc dọc theo phân kèm theo trẻ đi ngoài khó, rặn khó, đau thường do nứt kẽ hậu môn chảy máu
•Nếu phân bình thường, đẹp nhưng có lẫn máu trong phân, trẻ vẫn ăn uống tốt, chơi ngoan thường do trẻ dị ứng protein sữa bò
• Nếu tiêu chảy có máu, trẻ có thể có sốt, đau bụng, quấy khóc, bỏ bú thì có thể trẻ đã bị nhiễm trùng đường tiêu hóa.
•Dù bất cứ trường hợp nào, mẹ đều nên đưa con đi khám.
- Phân có màu đen :
•Phân su của trẻ sơ sinh trong ngày đầu tiên có thể có màu đen, các ngày tiếp theo sẽ nhạt và có màu xanh thẫm
•Trẻ đang được bổ sung thuốc hoặc các sản phẩm chứa nhiều sắt
•Phân bình thường, có lẫn hạt màu đen nhỏ, thường do mẹ nứt đầu ti, bé nuốt phải máu của mẹ khi bú, nếu mẹ lo lắng có thể tham khảo ý kiến bác sĩ.
•Nếu trẻ không đang được bổ dung sắt, phân có màu đen sẵm, mùi thối khẳm, thì có thể trẻ đã bị xuất huyết tiêu hóa, nên đưa trẻ đi khám ngay lập tức.
- Phân màu trắng/ xám :
•Trẻ mắc các bệnh về gan và đường mật mẹ nên đưa trẻ đi khám.
- Phân táo bón :
•Phân to, rắn từng cục lợn cơn hoặc phân từng cục nhỏ rời rạc, khô, cứng đét, rặn rất khó ra.
• Có trẻ nhiều ngày không đi ngoài, nhưng khi đi phân vẫn mềm, đẹp, dễ ra, trẻ ăn ngủ tốt, trạng thái tinh thần thoải mái thì không phải táo bón, không cần can thiệp gì.
- Phân sống/ phân chưa tiêu hóa hết thức ăn
• Phân có chưa một phần thức ăn chưa được tiêu hóa hết như hạt ngô,mẩu cà rốt, vỏ hoa quả… thường do thức ăn chỉ được tiêu hóa một phần hoặc đi quá nhanh qua đường tiêu hóa, mẹ không cần quá lo lắng
• Phân sống kèm theo tiêu chảy, hậu môn đỏ, lở loét, trẻ tăng cân chậm hoặc không tăng cân, có thể do trẻ bị kém hấp thụ , nên cho trẻ đi khám bác sĩ.
3. Chú ý :
- Khi quan sát phân của con đồng thời mẹ cũng phải quan sát cả tổng trạng của con, nếu trẻ vẫn ăn bú tốt, chơi ngoan, phát triển bình thường thì mẹ không nên quá lo lắng.
Bs. Nguyễn Mai Anh
