06/11/2025
Chế độ dinh dưỡng trong hồi phục chấn thương dây chằng
TS. Đàm Anh Tuấn
Chuyên ngành vận động học Kinesiology
Chế độ dinh dưỡng đóng vai trò cốt lõi trong việc thúc đẩy quá trình chữa lành và tái tạo mô liên kết, đặc biệt là dây chằng sau chấn thương hoặc phẫu thuật. Mục tiêu chính là cung cấp các thành phần cấu tạo, giảm viêm và tăng cường sức khỏe tổng thể.
🥗 Thực phẩm Cần Ưu tiên cho Phục hồi Dây chằng
Tập trung vào các nhóm chất giúp xây dựng lại Collagen Type I (thành phần chính của dây chằng) và giảm tình trạng viêm:
1. Protein (Chất Đạm)
Protein là nguyên liệu cơ bản để sửa chữa và xây dựng mô, cơ và dây chằng.
• Vai trò: Cung cấp các axit amin (như Proline và Glycine) để tổng hợp collagen và giúp ngăn ngừa teo cơ (thường xảy ra khi bất động).
• Nguồn thực phẩm: Thịt nạc (gà, bò), cá, trứng, sữa và các sản phẩm từ sữa (sữa chua Hy Lạp), các loại đậu, ngũ cốc.
2. Vitamin C
Vitamin C là thành phần thiết yếu trong quá trình tổng hợp Collagen.
• Vai trò: Kích thích sản xuất collagen, giúp tái tạo mô liên kết, và hoạt động như một chất chống oxy hóa mạnh mẽ.
• Nguồn thực phẩm: Trái cây họ cam quýt (cam, quýt, bưởi), dâu tây, kiwi, ổi, bông cải xanh, ớt chuông.
3. Axit Béo Omega-3 (Chất béo lành mạnh)
• Vai trò: Có đặc tính chống viêm mạnh, giúp kiểm soát tình trạng sưng tấy và đau nhức sau chấn thương, từ đó thúc đẩy quá trình chữa lành nhanh hơn.
• Nguồn thực phẩm: Cá béo (cá hồi, cá thu, cá mòi), hạt lanh, hạt chia, quả óc chó, dầu ô liu.
4. Các Chất Hỗ trợ Xương Khớp
Dây chằng gắn với xương, vì vậy sức khỏe xương cũng rất quan trọng:
• Canxi và Vitamin D: Cần thiết cho xương chắc khỏe và hỗ trợ chức năng cơ bắp. (Sữa và chế phẩm từ sữa, ngũ cốc tăng cường, ánh nắng mặt trời, cá béo).
• Kẽm và Đồng: Giúp tổng hợp collagen và hỗ trợ hệ miễn dịch, làm lành vết thương. (Thịt bò, hải sản, các loại hạt).
5. Chất Xơ và Chất Chống Oxy hóa
• Vai trò: Chất xơ giúp ngăn ngừa táo bón (thường gặp khi dùng thuốc giảm đau sau phẫu thuật). Chất chống oxy hóa (Vitamin A, E, Selen) giúp kiểm soát tổn thương tế bào và giảm stress oxy hóa.
• Nguồn thực phẩm: Rau xanh, trái cây có màu sắc rực rỡ, ngũ cốc nguyên hạt.
⚠️ Thực phẩm Nên Hạn chế (hoặc Kiêng)
Để tránh làm chậm quá trình lành vết thương và tăng viêm, bạn nên hạn chế:
• Thực phẩm giàu đường và muối: Có thể làm tăng phản ứng viêm, khiến tình trạng sưng tấy và đau nhức kéo dài.
• Thực phẩm chế biến sẵn, nhiều dầu mỡ (Fast food): Chứa nhiều chất béo không lành mạnh và phụ gia, dễ gây viêm.
• Chất kích thích: Rượu, bia, cà phê, nước tăng lực... có thể ảnh hưởng tiêu cực đến quá trình hồi phục và làm giảm hấp thu dưỡng chất.
• Thực phẩm quá nóng hoặc quá lạnh: Đặc biệt trong giai đoạn đầu sau phẫu thuật, nên ưu tiên thức ăn dạng lỏng, mềm (cháo, súp) dễ tiêu hóa.
Lưu ý quan trọng: Bổ sung nước đầy đủ cũng vô cùng cần thiết để duy trì lưu thông máu và vận chuyển dinh dưỡng đến vùng bị thương.