04/10/2025
🧠 Tập thể dục và não bộ: Khoa học phía sau những lợi ích tuyệt vời
✨ Khi nhắc đến lợi ích của tập thể dục, chúng ta thường nghĩ ngay đến tim, phổi và cơ bắp. Nhưng trên thực tế, não bộ cũng hoạt động rất tích cực chỉ sau một buổi tập luyện. Sự thay đổi bao gồm: tăng cường hoạt động điện thần kinh và tăng lưu lượng máu lên não.
📚 Hiện nay, nhiều nghiên cứu cho thấy tập thể dục có thể hỗ trợ 4 lĩnh vực quan trọng liên quan đến sức khỏe não bộ: duy trì chức năng nhận thức, giảm chứng mất trí nhớ (bao gồm Alzheimer), cải thiện triệu chứng Parkinson, và giảm trầm cảm – lo âu cũng như tác động tiêu cực của căng thẳng mãn tính.
🔬 Ảnh hưởng của tập thể dục lên não
Trong quá trình tập luyện, nhiều vùng não được kích hoạt như: vỏ não trước trán, vỏ não vận động, vùng dưới đồi, hồi hải mã và thùy trán.
➤ Lưu lượng máu đến não có thể tăng tới 20%
➤ Hoạt động thần kinh lan rộng ở nhiều vùng não
Điều này rất quan trọng, bởi sự suy giảm tuần hoàn não là một nguyên nhân chính dẫn tới Alzheimer và các rối loạn trí nhớ.
🧩 Tập thể dục và sa sút trí tuệ – Alzheimer
Sa sút trí tuệ là tình trạng suy giảm chức năng tinh thần ở nhiều lĩnh vực như trí nhớ, ngôn ngữ, tư duy. Trong đó, Alzheimer là nguyên nhân phổ biến nhất.
Theo CDC, Alzheimer đứng thứ 6 trong các nguyên nhân gây tử vong. Một số yếu tố nguy cơ không thay đổi được (tuổi tác, tiền sử gia đình, giới tính), nhưng cũng có những yếu tố có thể thay đổi, trong đó tập thể dục đóng vai trò nổi bật.
➤ Tập luyện giúp giảm huyết áp, cholesterol, béo phì, tiểu đường – những nguy cơ liên quan đến Alzheimer
➤ Giúp duy trì lưu lượng máu não, hạn chế tích tụ mảng bám beta-amyloid
🤝 Tập thể dục và bệnh Parkinson
Bệnh Parkinson là rối loạn thoái hóa thần kinh tiến triển, do não giảm sản xuất dopamine – chất dẫn truyền thần kinh quan trọng cho vận động. Triệu chứng gồm run tay chân, vận động chậm, cứng cơ, khó giữ thăng bằng.
Nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng tập thể dục có thể:
➤ Củng cố mạch vận động nhờ tăng dẫn truyền dopamine
➤ Kích thích yếu tố hướng thần kinh, tăng sinh tế bào thần kinh mới
➤ Cải thiện lưu lượng máu và khả năng phối hợp vận động
🌱 Tập thể dục và sức khỏe tâm thần
Trên thế giới có hơn 350 triệu người mắc trầm cảm. Các triệu chứng thường thấy: buồn bã, mất hứng thú, mệt mỏi, rối loạn giấc ngủ, thậm chí là ý nghĩ tự tử.
Các nghiên cứu cho thấy:
➤ Càng tập thể dục thường xuyên, nguy cơ mắc trầm cảm càng thấp
➤ Chỉ cần 20–30 phút aerobic, 2 lần/tuần trong 12 tuần đã cải thiện đáng kể tâm trạng
➤ Bài tập kết hợp thuốc và vận động cho kết quả tốt, nhưng về lâu dài, tập thể dục đơn thuần vẫn duy trì hiệu quả bền vững hơn
Ngoài tác động sinh hóa, việc tập luyện còn mang lại cảm giác chủ động, tự tin – yếu tố quan trọng giúp chống lại trầm cảm.
⚡ Tập thể dục và căng thẳng mãn tính
Căng thẳng kéo dài gây ảnh hưởng xấu đến sức khỏe, từ tim mạch, miễn dịch đến não bộ. Trong khi đó, tập luyện thường xuyên có thể giúp cơ thể tăng sức chống chịu với stress, giảm các hậu quả tiêu cực và cải thiện chất lượng cuộc sống.
🎯 Kết luận
Tập thể dục không chỉ giúp tim khỏe, cơ bắp săn chắc mà còn là phương thuốc tự nhiên cho não bộ. Nó góp phần:
➤ Ngăn ngừa Alzheimer, sa sút trí tuệ
➤ Giảm triệu chứng Parkinson
➤ Hỗ trợ điều trị trầm cảm và lo âu
➤ Tăng sức đề kháng trước căng thẳng
💡 Vì vậy, hãy duy trì thói quen vận động đều đặn, kết hợp dinh dưỡng hợp lý, giấc ngủ chất lượng và giao tiếp xã hội để nuôi dưỡng một bộ não khỏe mạnh, minh mẫn lâu dài.
