01/03/2025
Thanh Tâm Ngưu Hoàng Hoàn
– Công Dụng, Chỉ Định và Cách Dùng -
1. Thành phần chính:
Thanh Tâm Ngưu Hoàng Hoàn là bài thuốc cổ phương có thành phần chủ yếu gồm:
- Ngưu hoàng – thanh nhiệt, giải độc, khai khiếu, trấn tĩnh
- Xạ hương – thông khiếu, hồi tỉnh, hoạt huyết
- Trân châu – an thần, thanh tâm
- Hoàng liên, Hoàng cầm, Hoàng bá – thanh nhiệt táo thấp, giải độc
- Chu sa, Châu sa – an thần, trấn kinh
- Uất kim, Hùng hoàng, Băng phiến – khai khiếu, hoạt huyết
- Nhân sâm – ích khí, sinh tân
2. Bệnh lý chỉ định và hiệu quả cao nhất
Thanh Tâm Ngưu Hoàng Hoàn có tác dụng thanh nhiệt giải độc, trấn kinh khai khiếu, thường dùng trong các bệnh lý:
a. Bệnh lý thần kinh – não
- Đột quỵ não (tai biến mạch máu não) thể nhiệt (nhồi máu não, xuất huyết não giai đoạn cấp): Khi bệnh nhân có dấu hiệu sốt cao, hôn mê, nói sảng, co giật, lưỡi đỏ, mạch hoạt sác.
- Viêm não, viêm màng não giai đoạn sốt cao co giật: Sốt cao kéo dài, co giật, rối loạn ý thức.
- Bệnh động kinh thể thực nhiệt: Co giật kèm sốt, kích thích thần kinh.
b. Bệnh lý tim mạch – huyết áp
- Cơn tăng huyết áp cấp kèm rối loạn ý thức, đột quỵ: Huyết áp tăng cao, bứt rứt, mất định hướng, nói nhảm.
- Bệnh tim mạch do nhiệt thịnh gây hồi hộp, khó ngủ, đánh trống ngực: Các bệnh như viêm màng ngoài tim cấp, rối loạn thần kinh tim do nhiệt.
c. Bệnh lý nội khoa khác
- Nhiễm trùng huyết giai đoạn sốt cao, thần trí u ám
- Nhiễm độc cấp do nhiệt độc nhập tâm bào (ngộ độc hóa chất, thuốc trừ sâu thể kích thích thần kinh).
3. Liều dùng và thời gian sử dụng
- Liều lượng:
Người lớn: 1 viên/lần/ngày, dùng trong 3 – 5 ngày tùy tình trạng bệnh.
Trẻ em trên 5 tuổi: ½ viên/lần/ngày, nghiền nhỏ pha nước ấm uống.
- Cách dùng:
Uống nguyên viên hoặc nghiền nhỏ pha nước ấm.
Nếu bệnh nhân hôn mê, có thể mở viên thuốc, đặt dưới lưỡi hoặc bôi lên nướu để thuốc hấp thu trực tiếp.
- Thời gian dùng:
Dùng ngắn ngày (3 – 5 ngày), không lạm dụng dài ngày do có thể gây ngộ độc Chu Sa, Hùng Hoàng.
Tránh dùng cho bệnh nhân suy gan, suy thận nặng.
4. Lưu ý và chống chỉ định
-Không dùng cho phụ nữ có thai.
- Không dùng cho bệnh nhân huyết áp thấp, suy tim nặng.
- Không dùng cho bệnh lý nhiệt hư (âm hư hỏa vượng) gây mất ngủ, bứt rứt nhưng không sốt cao.
- Cẩn thận khi dùng ở trẻ nhỏ, chỉ sử dụng khi có chỉ định của bác sĩ.
Tóm lại:,
Thanh Tâm Ngưu Hoàng Hoàn đạt hiệu quả cao nhất khi dùng trong các bệnh cấp tính có sốt cao, rối loạn thần kinh như đột quỵ, viêm não, động kinh thể thực nhiệt. Liều dùng 1 viên/ngày, tối đa 5 ngày.