11/11/2025
🩺 PHÂN TÍCH CHI TIẾT NHỮNG NGUYÊN NHÂN DẪN ĐẾN LƯU THAI
Khi một thai kỳ không tiếp tục được nữa, điều đầu tiên mà người mẹ thường hỏi là:
“Tại sao con em lại ngừng tim?”
Để trả lời câu hỏi này, cần hiểu rằng thai lưu không phải chỉ có một nguyên nhân, mà là kết quả của sự mất cân bằng trong hệ thống mẹ, nhau, thai.
Dưới đây là phân tích chi tiết từng nhóm nguyên nhân thường gặp, theo y học bào thai hiện đại (tham khảo Callen’s Ultrasonography in Obstetrics & Gynecology, 2016 và Fetal Medicine, Cambridge 2023).
1️⃣ Bất thường nhiễm sắc thể (Chromosomal Abnormalities)
🔹 Cơ chế
Khi trứng và tinh trùng kết hợp, nếu quá trình phân chia tế bào bị lỗi, sẽ tạo ra phôi có thừa hoặc thiếu nhiễm sắc thể (như trisomy 13, 18, 21, monosomy X…).
Những phôi này không thể phát triển bình thường → phôi ngừng phát triển, dẫn đến thai lưu sớm hoặc sảy thai tự nhiên.
🔹 Tỷ lệ
Chiếm khoảng 50–60% các trường hợp thai lưu trong 3 tháng đầu, và 10–20% trong tam cá nguyệt thứ hai.
🔹 Dấu hiệu gợi ý
• Thai ngừng phát triển sớm, kích thước nhỏ hơn tuổi thai.
• Siêu âm có dị tật đa cơ quan (đầu nhỏ, tim bất thường, thoát vị rốn, chi ngắn...).
• Kết quả xét nghiệm NIPT hoặc chọc ối bất thường.
🔹 Xét nghiệm cần làm
• Nhiễm sắc thể đồ của thai (qua mô nhau, ối hoặc máu rốn nếu có thể).
• Phân tích gen (microarray, exome) nếu tái diễn nhiều lần hoặc nghi ngờ bệnh di truyền đơn gen.
2️⃣ Bất thường bánh rau, dây rốn, và tuần hoàn tử cung, nhau thai
🔹 Cơ chế
Bánh rau là “lá phổi” của thai.
Khi bánh rau bị b**g sớm, huyết khối, xơ hóa hoặc vôi hóa sớm, máu không lưu thông đủ → thai thiếu oxy → tim ngừng đập.
Tương tự, dây rốn quấn cổ nhiều vòng, thắt nút, xoắn quá mức, hoặc bám màng cũng làm giảm lưu lượng máu đến thai.
🔹 Yếu tố nguy cơ
• Mẹ bị tăng huyết áp, tiền sản giật, hút thuốc lá, béo phì.
• Thai đa ối, song thai, dây rốn dài bất thường.
• Bất thường cấu trúc tử cung hoặc rau bám thấp, rau tiền đạo.
🔹 Dấu hiệu siêu âm
• Thai chậm tăng trưởng (IUGR).
• Doppler động mạch rốn và ống tĩnh mạch bất thường.
• Bánh rau mỏng, nhỏ, có ổ nhồi máu hoặc huyết khối.
🔹 Kiểm tra cần thiết
• Giải phẫu bệnh bánh rau sau sinh.
• Siêu âm Doppler ở lần mang thai sau để theo dõi dòng máu mẹ thai.
3️⃣ Nhiễm trùng trong thai kỳ (Maternal–Fetal Infections)
🔹 Cơ chế
Một số tác nhân gây viêm nhiễm xuyên qua bánh rau, gây viêm màng ối, bánh rau, mạch máu thai, làm thai nhiễm trùng huyết, viêm phổi hoặc viêm não trong tử cung.
🔹 Các tác nhân phổ biến
• Listeria monocytogenes (từ thực phẩm sống, sữa chưa tiệt trùng).
• Parvovirus B19 → gây thiếu máu nặng, phù thai.
• Cytomegalovirus (CMV), Rubella, Toxoplasma gondii, Herpes.
🔹 Biểu hiện
Mẹ có thể chỉ sốt nhẹ, mệt mỏi, tiêu chảy thoáng qua, nhưng siêu âm thấy:
• Thai phù, bụng to, tim to hoặc tràn dịch màng tim, màng phổi.
• Dây rốn và bánh rau dày.
• Doppler cho thấy giảm vận tốc dòng máu.
🔹 Cách chẩn đoán
• Xét nghiệm TORCH, PCR máu hoặc dịch ối.
• Giải phẫu bệnh bánh rau.
• Phát hiện sớm giúp điều trị kháng virus hoặc kháng sinh (như với Listeria).
4️⃣ Rối loạn đông máu và bệnh lý mạch máu của mẹ
🔹 Hội chứng antiphospholipid (APS)
Là rối loạn tự miễn khiến máu mẹ tăng đông → tạo huyết khối trong bánh rau, làm tắc các mạch máu nuôi thai.
Chiếm 5–10% thai lưu không rõ nguyên nhân.
Dấu hiệu gợi ý:
• Thai lưu >10 tuần, tái diễn.
• Mẹ từng bị huyết khối tĩnh mạch, tiền sản giật sớm, hoặc sảy thai nhiều lần.
➡️ Điều trị: Heparin + Aspirin liều thấp ở lần mang thai sau giúp tăng tỷ lệ thai sống >80%.
🔹 Lupus ban đỏ hệ thống (SLE)
Tự kháng thể tấn công bánh rau và nội mạc mạch máu → thiếu máu nuôi thai.
Cần phối hợp chuyên khoa Thấp Miễn dịch và Sản – Y học bào thai.
🔹 Đái tháo đường, tăng huyết áp, béo phì
Làm rối loạn vi tuần hoàn bánh rau, dễ dẫn đến thai chậm tăng trưởng, thiếu oxy, và thai lưu muộn.
Cần kiểm soát đường huyết và huyết áp nghiêm ngặt.
5️⃣ Các nguyên nhân khác ít gặp nhưng đáng lưu ý
• Bất thường tử cung (vách ngăn, dính buồng tử cung, u xơ to).
• Sang chấn bụng hoặc tai nạn giao thông.
• Suy tuyến giáp, thiếu hormone progesterone giai đoạn sớm.
• Tiếp xúc hóa chất độc hại, thuốc gây quái thai.
🌷 Tổng kết nhìn từ góc độ bác sĩ bào thai
Thai lưu không phải lỗi của mẹ.
Trong đa số trường hợp, đó là hậu quả của một vấn đề y học ẩn sâu, mà mẹ không thể biết trước hay kiểm soát được.
Điều quan trọng nhất sau đó là:
1. Tìm nguyên nhân bằng xét nghiệm, mô bệnh học và tư vấn di truyền.
2. Lập kế hoạch mang thai lại an toàn, với sự đồng hành của bác sĩ y học bào thai.
3. Theo dõi sát từ sớm, đặc biệt siêu âm Doppler bánh rau, dây rốn để ngăn tái diễn.
💚 Lời nhắn của bác sĩ Tú:
Không ai mong một thai kỳ kết thúc dang dở.
Nhưng nếu điều ấy xảy ra, xin mẹ đừng tự trách mình.
Cơ thể mẹ không yếu, chỉ là con chưa đủ duyên ở lại.
Và bác sĩ sẽ luôn ở đây,
để giúp bạn bắt đầu lại hành trình làm mẹ, an toàn và trọn vẹn hơn lần trước.
