08/12/2025
⚡ ZONA THẦN KINH – Khi Cơn Đau “Bỏng Rát” Không Chỉ Là Một Vết Mẩn Đỏ
📌 Zona thần kinh là gì?
Zona thần kinh (Herpes Zoster) là một bệnh do virus Varicella Zoster – loại virus gây thủy đậu – tái hoạt động trong cơ thể sau nhiều năm “ngủ yên”.
Khi hoạt động trở lại, virus tấn công dây thần kinh, gây ra đau rát, mảng phồng rộp, thường xuất hiện thành đường dọc theo 1 bên cơ thể.
🧠 Vì sao bạn lại bị Zona?
Sau khi bị thủy đậu, virus không biến mất mà ẩn trong hạch thần kinh.
Nó có thể “thức giấc” khi cơ thể gặp các yếu tố như:
▪️Căng thẳng, stress kéo dài
▪️Suy giảm miễn dịch
▪️Người lớn tuổi
▪️Mất ngủ, lao lực
▪️Nhiễm bệnh hoặc dùng thuốc ức chế miễn dịch
🔥 Triệu chứng nhận biết sớm
▪️Đau rát, châm chích hoặc tê dọc theo một dây thần kinh
▪️Sau 1–2 ngày: xuất hiện mảng đỏ → mụn nước → mụn mủ
▪️Đau nhiều về đêm
▪️Thường xuất hiện một bên (trái hoặc phải)
▪️Có thể kèm sốt nhẹ, mệt mỏi
🚨 Biểu hiện nguy hiểm cần chú ý:
👉Zona ở mắt → nguy cơ tổn thương giác mạc
👉Zona lan rộng
👉Đau thần kinh kéo dài sau Zona (Postherpetic neuralgia)
💊 **Điều trị Zona
1) Thuốc kháng virus
⚡️Dùng càng sớm càng tốt – lý tưởng trong 72 giờ đầu để giảm mức độ tổn thương và nguy cơ đau dây thần kinh sau Zona.
✅Acyclovir (tham khảo)
▪️Hàm lượng: 800 mg
▪️Liều tham khảo: 800 mg × 5 lần/ngày
▪️Thời gian: 7–10 ngày
👉Lưu ý: uống nhiều nước; thận trọng người suy thận.
✅Valacyclovir (tham khảo)
▪️Hàm lượng: 1 g
▪️Liều tham khảo: 1 g × 3 lần/ngày
▪️Thời gian: 7 ngày
👉Ưu điểm: sinh khả dụng cao hơn Acyclovir, dùng ít lần hơn.
✅Famciclovir (tham khảo)
▪️Hàm lượng: 500 mg
▪️Liều tham khảo: 500 mg × 3 lần/ngày
▪️Thời gian: 7 ngày
⚠️ Các liều trên chỉ mang tính minh họa. Việc lựa chọn thuốc – liều – thời gian phải do bác sĩ chỉ định dựa trên tuổi, chức năng thận, tình trạng bệnh.
2) Giảm đau – chống viêm (tham khảo)
▪️Mức độ đau của Zona có thể rất nặng, đôi khi “đụng nhẹ là đau buốt”.
✅Paracetamol
▪️500–1000 mg mỗi 6 giờ
▪️Không quá 3 g/ngày ở người lớn khỏe mạnh
✅NSAIDs (Ibuprofen, Naproxen)
⚠️Chỉ dùng khi không có viêm loét dạ dày – bệnh thận – bệnh tim mạch, và theo đánh giá của bác sĩ
Đau thần kinh (có thể dùng khi đau khó kiểm soát)
▪️Gabapentin (tham khảo): thường khởi đầu 300 mg/ngày và tăng theo hướng dẫn của bác sĩ
▪️Pregabalin (tham khảo): bắt đầu 75 mg × 2 lần/ngày tùy đáp ứng
▪️Amitriptyline: dùng liều thấp về đêm, bắt buộc theo chỉ định chuyên khoa.
✅ Dùng kháng histamin nếu có ngứa nhiều.
✅ Tăng cường sức đề kháng.
3) Chăm sóc da
▪️Rửa nhẹ bằng nước muối sinh lý
▪️Tránh gãi, tránh bôi thuốc lá dân gian
▪️Có thể dùng dung dịch sát khuẩn nhẹ (ví dụ xanh methylen 1%) theo hướng dẫn
▪️Không che kín bằng băng gạc dày → dễ ẩm, nhiễm trùng
4) Khi nào cần gặp bác sĩ NGAY?
👉Zona ở mắt (dấu hiệu: đau quanh mắt, đỏ mắt, mụn nước trên trán)
👉Zona lan rộng
👉Đau dữ dội không kiểm soát được
👉Người già, người suy giảm miễn dịch, người đang dùng thuốc ức chế miễn dịch
👉Sốt cao, mủ, hoặc nghi ngờ bội nhiễm
🛡 Phòng ngừa
▪️Tiêm vắc xin Zona cho người ≥ 50 tuổi hoặc nhóm nguy cơ
▪️Ngủ đủ giấc, giảm stress
▪️Tăng cường miễn dịch chung (ăn uống – vận động – nghỉ ngơi).
