29/10/2021
??? VIÊM HỌNG CÓ NGUY HIỂM ???
1. Viêm họng là gì?
Viêm họng là một dạng bệnh viêm nhiễm trùng phổ biến gây đau cổ họng. Người bệnh sẽ cảm thấy khó chịu khi cổ họng của mình đau hoặc rát, đặc biệt là khi nuốt. Thông thường bệnh sẽ tự khỏi hẳn sau một tuần mà không để lại tổn thương, di chứng về sau. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, viêm họng lâu ngày có thể là một dấu hiệu cảnh báo các biến chứng nguy hiểm.
2. Nguyên nhân gây bệnh
Nguyên nhân chính gây viêm họng là do tác động của các loại vi rút và vi khuẩn. Ước tính có khoảng 80% các trường hợp viêm họng là do vi rút gây ra, chủ yếu là các loại vi rút rhino, adeno, vi rút hợp bào đường thở, cúm, sởi. Các trường hợp còn lại là do vi khuẩn liên cầu, tụ cầu, phế cầu, ... gây nên.
Ngoài nguyên nhân chính trên, bệnh viêm họng thường xảy ra bởi hai yếu tố là:
Yếu tố cá nhân:
Vấn đề vệ sinh răng miệng không thường xuyên, không đúng cách làm các vi khuẩn có hại có cơ hội nằm trong khoang miệng khiến viêm nhiễm dễ xảy ra hơn.
Hiện tượng các acid dạ dày tràn vào thực quản gây ra chứng ợ nóng, acid dạ dày khi bị trào ngược sẽ gây ra rất nhiều kích thích cho cổ họng.
Uống đồ uống có cồn, thức ăn quá cay, cứng hoặc chế biến bằng cách muối, chiên, nướng, ... sẽ tạo khối cứng cọ xát vào cổ họng làm cổ họng bị xước, đau rát.
Một số bệnh liên quan đến đường hô hấp và hệ thống tiêu hóa như: Viêm loét dạ dày tá tràng, trào ngược thực quản, bệnh dị ứng, ... cũng có thể là nguyên nhân gây viêm họng lâu ngày.
Yếu tố môi trường:
Ô nhiễm môi trường không khí như khói bụi, khói thuốc lá, nấm mốc, khí thải công nghiệp, ... là tác nhân quan trọng gây ra các bệnh về hô hấp nói chung, bệnh viêm họng nói riêng.
Thời tiết thay đổi thất thường nhất là các thời điểm giao mùa gây ra hiện tượng viêm họng, đặc biệt là khi người bệnh không biết giữ ấm.
Vấn đề vệ sinh an toàn thực phẩm cũng chưa được chú ý đúng mức. Nhiều loại đồ ăn, đồ uống không hợp vệ sinh, chứa nhiều vi khuẩn cũng là nguyên nhân gây ra viêm họng.
3. Khi nào nguy hiểm, cần đi khám?
Sưng tấy cổ hoặc lưỡi
Sưng và đau ở cổ thường là do các hạch bạch huyết tại đây bị viêm. Các hạch bạch huyết bị sưng có thể do viêm Amidan hoặc cảm cúm. Viêm hạch bạch huyết cũng có thể là triệu chứng của ung thư, nhiễm HIV, lupus ban đỏ hoặc giang mai.
Giống như sưng cổ, nguyên nhân gây sưng lưỡi kèm theo đau họng thường là do viêm, chẳng hạn viêm họng, viêm Amidan, viêm họng liên cầu hoặc viêm thanh quản. Những trường hợp viêm họng nặng này đều cần phải đến gặp bác sĩ chuyên khoa để được điều trị ngay.
Đau họng kèm phát ban
Phát ban trên da kèm theo đau họng thường là dấu hiệu của các loại bệnh mà trẻ em thường mắc như thủy đậu, sởi, rubella.
Các chuyên gia cảnh báo, những căn bệnh này là nghiêm trọng, có thể dẫn đến nhiễm trùng thứ cấp, thậm chí là tử vong.
Đau họng kèm sốt cao
Đau họng thường đi kèm với sốt, đặc biệt là ở trẻ nhỏ khi bị nhiễm vi khuẩn hoặc vi rút. Với trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ, triệu chứng sốt tuyệt đối không được chủ quan mà phải luôn được theo dõi cẩn thận.
Nếu nhiệt độ cơ thể của trẻ vượt quá 37 độ C hoặc khi không có nhiệt kế mà cha mẹ nghi ngờ con bị sốt thì hãy đưa con đến khám bác sĩ ngay. Sốt nếu không được điều trị kịp thời có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng như co giật.
Cổ cứng
Cổ cứng đi kèm với đau họng là dấu hiệu của viêm màng não. Bệnh xảy ra khi lớp màng bao quanh não và hệ thần kinh ở cột sống bị viêm. Người mắc viêm màng não thường sẽ khó cúi đầu để di chuyển cằm về phía ngực.
Viêm màng não là bệnh nghiêm trọng cần phải được cấp cứu ngay. Các triệu chứng khác của viêm màng não gồm sốt, buồn nôn, ói, nhạy cảm với ánh sáng.
Đau họng kèm chảy nước dãi
Chảy nước dãi với đau họng có thể là dấu hiệu cho thấy người bệnh bị viêm họng nặng. Khi đó, người bệnh cần phải được điều trị nhanh chóng, đặc biệt là ở trẻ nhỏ. Khó nuốt có thể dẫn đến mất nước và những biến chứng sức khỏe khác.
Ngoài một số dấu hiệu trên, khi thấy viêm họng rêu lưỡi trắng; kéo dài hơn 7 ngày; có máu trong nước bọt hoặc đờm; đau họng kèm đau khớp quai hàm hoặc đau tai; đau khớp thì cần ngay lập tức đến khám chuyên khoa để hạn chế các tình trạng nghiêm trọng hơn.
BIẾN CHƯNG NGUY HIỂM
Biến chứng tại chỗ
Tình trạng viêm họng nếu không được khống chế triệt để có thể trở thành yếu tố hình thành khối tụ mủ, áp xe. Khu vực viêm sưng tấy hoặc áp xe có vị trí quanh amiđan, các khoảng bên họng, áp xe thành sau họng.
Biến chứng lân cận
Dịch mủ viêm nhiễm chứa đầy vi trùng và nhu mô bị phá hủy từ khu vực họng viêm lan xuống các cơ quan thuộc đường hô hấp kế cận, khiến lây nhiễm càng rộng ra. Các bệnh lý có thể gặp là viêm thanh quản, viêm khí phế quản. Chẳng những thế, đường hô hấp dưới cũng khó có thể tránh khỏi sự tấn công của vi khuẩn, biểu hiện là viêm phổi. Nếu mức độ nhẹ, bệnh nhân sẽ được chẩn đoán là viêm phế quản - phế viêm. Nếu mức độ viêm nặng hay mắc phải tác nhân gây bệnh có độc tính cao sẽ dẫn đến viêm phổi thùy, áp xe phổi.
Do vùng khoang miệng, vùng hầu họng có mối tương quan thân thiết với cấu trúc ống tai, bất cứ viêm nhiễm tại khu vực này đều hoàn toàn có thể ảnh hưởng đến tai. Khi bị viêm họng, phản ứng viêm khiến nhu mô phù nề, gây bít tắc vòi nhĩ. Dịch bài tiết ứ đọng trong buồng nhĩ, ốc tai gây viêm tai giữa cấp, viêm tai trong cấp. Hoặc chính vòi nhĩ cũng là con đường tự nhiên thuận lợi cho việc lây truyền vi khuẩn. Cuối cùng, sự viêm nhiễm trong các cấu trúc của tai thường kéo dài nhiều ngày, phải điều trị dai dẳng và đôi khi ảnh hưởng đến chức năng thính lực, tiền đình.
Tương tự như trên, các xoang tự nhiên trong xương sọ cũng có nguy cơ lây lan nhiễm trùng từ ổ viêm họng. Chính vì thế, không ít gặp các trường hợp vừa bị viêm họng, vừa bị viêm mũi, viêm xoang cấp tính, bài tiết nhiều dịch mủ đặc, nặng mùi và kèm theo nhức đầu, sổ mũi, nghẹt mũi.
Biến chứng nặng dễ gặp ở trẻ nhỏ từ 1 đến 2 tuổi, hay ở các đối tượng trì hoãn điều trị. Đôi khi ổ viêm tấy chuyển sang hoại thư vùng cổ, mặc dù hiếm gặp nhưng tiên lượng rất nặng nề.
Biến chứng xa
Biến chứng này đáng sợ nhất khi tác nhân gây viêm họng là do liên cầu tan huyết. Bởi lẽ, độc tính của chủng vi khuẩn này không chỉ khu trú tại chỗ mà còn xâm nhập vào đường máu, gây viêm thận, viêm khớp, viêm tim... Khi mắc các biến chứng này, việc điều trị sẽ trở nên vô cùng phức tạp. Ngoài liệu pháp kháng sinh, bác sĩ sẽ cần phải theo dõi sát chức năng, dùng thuốc nâng đỡ cho các cơ quan bị ảnh hưởng được nhanh chóng phục hồi. Thậm chí, khá nhiều các trường hợp đã được điều trị tiêu diệt vi khuẩn một cách triệt để vẫn không tránh được di chứng nặng nề lâu dài về sau tại các cơ quan.
Ngoài ra, viêm họng vốn dĩ là một ổ nhiễm trùng. Trong các tình huống kiểm soát kháng sinh không hiệu quả, mắc phải chủng vi trùng kháng thuốc hay có độc tính cực mạnh, việc phóng thích ồ ạt vi trùng và độc tố của chúng vào máu sẽ gây ra tình trạng choáng nhiễm độc liên cầu hoặc cá biệt có thể nhiễm trùng huyết, tụt huyết áp, suy hô hấp, rối loạn tri giác, đôi khi ảnh hưởng đến tính mạng nếu không có đầy đủ phương tiện cứu chữa kịp thời.
Nói tóm lại, nếu là viêm họng do virus, bệnh thường kéo dài 3-5 ngày thì tự khỏi. Nếu là do vi khuẩn bội nhiễm, đặc biệt là liên cầu, bệnh thường kéo dài ngày hơn và đòi hỏi một sự điều trị kháng sinh có hệ thống để tránh các biến chứng. Để được như vậy, cần có thái độ tích cực thăm khám sớm và được can thiệp sớm, giữ an toàn cho sức khỏe của chính mình và người thân.
