03/12/2025
🌫️ PM2.5: HÀNH TRÌNH ÂM THẦM ĐI SÂU VÀO CƠ THỂ
Và tại sao chỉ hít thở thôi cũng có thể làm tổn thương tim, phổi, não?
PM2.5 là những hạt bụi siêu mịn có đường kính ≤ 2.5 micromet - nhỏ đến mức không thể nhìn thấy bằng mắt thường, và quan trọng hơn: vượt qua hầu hết các cơ chế lọc tự nhiên của đường hô hấp.
Hành trình xâm nhập cơ thể của PM2.5 diễn ra như sau:
➡️ Vượt qua mũi – “Trạm gác đầu tiên”
Lông mũi và chất nhầy được thiết kế để giữ lại bụi thô.
Nhưng PM2.5 quá nhỏ, nên đa phần không bị giữ lại, dễ dàng đi xuống sâu hơn.
➡️ Đi dọc khí quản – phế quản và gây kích ứng
Khi chạm vào bề mặt niêm mạc, PM2.5 có thể: kích hoạt các thụ thể gây ho; làm tăng phản ứng viêm; khiến đường thở nhạy cảm hơn, đặc biệt ở người có hen – viêm phế quản.
➡️ Thâm nhập vào phế nang – nơi không khí gặp máu
Đây là điểm mấu chốt.PM2.5 nhỏ đủ để đi đến phế nang, nơi oxy trao đổi với máu.
Tại đây, chúng: tạo ra stress oxy hóa; làm tổn thương màng tế bào;gây phản ứng viêm kéo dài.
➡️ Xuyên qua màng phế nang – mao mạch để đi vào máu
Không phải mọi hạt bụi đều làm được điều này.Nhưng PM2.5 – đặc biệt là những hạt mang kim loại nặng hoặc hợp chất hữu cơ – có thể xâm nhập vào tuần hoàn máu.
Khi đã vào máu, chúng không còn thuộc về hệ hô hấp nữa, mà trở thành vấn đề toàn thân.
➡️ Di chuyển tới tim, não, mạch máu, thận
Trong máu, PM2.5 và các độc chất kèm theo có thể:làm tổn thương nội mạc mạch máu → thúc đẩy xơ vữa;tăng nguy cơ huyết khối;tăng nguy cơ nhồi máu cơ tim & đột quỵ;gây rối loạn chức năng thần kinh;ảnh hưởng chức năng thận.
➡️ Ảnh hưởng đặc biệt nghiêm trọng ở trẻ em
Vì hệ hô hấp và miễn dịch chưa hoàn thiện, PM2.5 có thể:làm giảm sự phát triển của phổi;ảnh hưởng phát triển não;tăng nguy cơ mắc bệnh hô hấp mạn tính sau này
⚠️PM2.5 không chỉ là hạt bụi trong không khí.Nó là yếu tố gây bệnh có khả năng xuyên thẳng vào phổi, đi vào máu, lan đến nhiều cơ quan và để lại hậu quả lâu dài.
Điều đáng sợ là hành trình đó diễn ra trong mỗi nhịp thở, lặng lẽ và không gây đau ngay lập tức.
🛡️ Bạn cần làm gì trong những ngày ô nhiễm cao?
-Hạn chế vận động ngoài trời
-Đeo khẩu trang đạt chuẩn lọc PM2.5
-Đóng cửa nhà khi AQI tăng cao
-Theo dõi triệu chứng ho – khò khè – nặng ngực
-Đặc biệt cẩn trọng nếu nhà có trẻ em, người già, người bệnh hô hấp