14/05/2025
LƯỠI BẢN ĐỒ
Trong đợt khám sức khỏe cho các cháu mầm non, các bác sỹ của phòng khám AN SINH gặp khá nhiều trường hợp các cháu bị
LƯỠI BẢN ĐỒ. Vậy lưỡi bản đồ là gì, có đáng lo ngại?
▶️Lưỡi bản đồ (geographic tongue) là tình trạng viêm bề mặt lưỡi lành tính, thoáng qua.
▶️Tỉ lệ hiện mắc khoảng 1 - 2,5% trong dân số nói chung và 0,37 - 14,3% ở trẻ em.
▶️Biểu hiện và tại sao gọi là lưỡi bản đồ?
Bình thường lưỡi được phủ bởi các nhú lưỡi (papillae) màu trắng-hồng. Ở bệnh nhân lưỡi bản đồ xuất hiện các mảng màu đỏ - mịn, bao quanh bởi một viền trắng có giới hạn rõ và hơi gồ nhẹ. Các mảng này làm cho lưỡi giống như bản đồ.
Các mảng thường hết ở vị trí này, sau đó lại xuất hiện ở vị trí khác của lưỡi (kiểu di chuyển) nên còn được gọi là viêm lưỡi di chuyển lành tính (benign migratory glossitis).
Phần lớn trường hợp không có triệu chứng. Một số cảm thấy khó chịu, đau hoặc nóng rát khi ăn thức ăn chua, cay.
▶️Mô bệnh học
Khu vực tương ứng mảng màu đỏ trên lâm sàng cho thấy lớp biểu mô phù nề, sừng hóa và không có các nhú lưỡi (filiform papillae).
Viền trắng gồ nhẹ do thâm nhiễm bạch cầu trung tính, các vi áp-xe (abscesses Monro), tế bào biểu mô phù nề, lắng đọng glycogen.
▶️Cần phân biệt với bệnh lí gì?
Trong trường hợp không điển hình cần phân biệt với nấm miệng, bạch sản niêm mạc miệng (leukoplakia), lichen phẳng (lichen planus), vẩy nến, herpes simplex, hội chứng Reiter, lupus ban đỏ hệ thống và phản ứng thuốc.
▶️Nguyên nhân
Lưỡi bản đồ là một tình trạng viêm mạn tính, qua trung gian miễn dịch chưa rõ nguyên nhân (vì vậy không có cách phòng tránh).
Một số yếu tố liên quan:
-Di truyền: con của bố mẹ bị lưỡi bản đồ có tỉ lệ mắc cao hơn con của những người không bị.
-Vẩy nến: một số nghiên cứu cho thấy lưỡi bản đồ thường gặp ở bệnh nhân vẩy nến; có sự tương tự nhau về mặt lâm sàng - mô bệnh học - hóa mô miễn dịch giữa lưỡi bản đồ và vẩy nến nên một số ít tác giả cho rằng lưỡi bản đồ là biểu hiện ở miệng của bệnh vẩy nến.
-Nứt lưỡi (fissured tongue): lưỡi bản đồ và nứt lưỡi kết hợp với nhau ở 60% bệnh nhân trong một số nghiên cứu; khả năng 2 tình trạng này liên quan với nhau về mặt di truyền. [Dấu * trong hình C].
-Hen/cơ địa dị ứng
-Thiếu hụt vitamin: B6, B12, acid folic, sắt và kẽm
-Yếu tố tâm lí, thay đổi nội tiết, khói thuốc lá
▶️Điều trị như thế nào và khỏi sau bao lâu?
-Lưỡi bản đồ không cần điều trị nếu không gây ra triệu chứng.
-Trong lần khám đầu tiên, nếu tổn thương không rõ cần tiếp tục theo dõi để khẳng định chẩn đoán.
-Trấn an bệnh nhân: lưỡi bản đồ là tình trạng lành tính, tự hết sau vài tháng thậm chí hàng năm nhưng có khả năng tái phát.
-Nếu bệnh nhân khó chịu và đau nhiều có thể dùng thuốc giảm đau (acetoaminophen), kháng histamine (diphenhydramine), thuốc súc miệng gây tê tại chỗ (lidocaine gel), corticosteroids tại chỗ (betamethosone), tacrolimus tại chỗ, cyclosporine uống, bổ sung kẽm và vitamin.
--------------------------------------
PHÒNG KHÁM AN SINH
🏥Địa chỉ:Số 9 ngách 397/2/17 Phạm Văn Đồng , Bắc Từ Liêm, TP Hà Nội ( cuối ngõ 355 Xuân Đỉnh, đối diện chung cư C2 Xuân Đỉnh - sau siêu thị điện máy HC Phạm Văn Đông)
☎Tổng đài tư vấn và đặt lịch khám :
0243.906.3888 - 096.2468.604 - 096.751.6682
