09/06/2023
⭐ Đột quỵ: Dấu hiệu nhận biết và sơ cứu ban đầu 🚑 ⭐
Ở Việt Nam, hàng năm có hơn 200.000 ca đột quỵ phát sinh, đồng thời đột quỵ được đánh giá là lý do đứng thứ năm trong những nguyên nhân hàng đầu gây ra tử vong ở Mỹ. Vậy đột quỵ ảnh hưởng như thế nào đến cơ thể? Phương pháp để sơ cứu ban đầu cho người bệnh đột quỵ? Hãy cùng tìm hiểu nhé! 🧐
🔹 Đột quỵ là gì? 🤔
Đột quỵ hoặc còn gọi là Tai biến mạch máu não. Nhiều người cho rằng đột quỵ phát sinh ở tim nhưng thật ra đột quỵ là hoàn cảnh não bộ bị hại nghiêm trọng khi quá trình cấp máu tại não bộ bị gián đoạn hoặc bị giảm đáng kể. Sự thiếu hụt máu và lượng oxy cung cấp cho não dẫn đến cái chết của các tế bào não, thời gian đột quỵ càng kéo dài càng giảm số lượng của các tế bào não, do đó dễ gây ra tử vong. 💔
Thực tế đã chỉ ra, đối với những bệnh nhân dù đã được giúp đỡ kịp thời, tuy nhiên sau cơn đột quỵ bệnh nhân vẫn có thể phải đối mặt với những tác động tiêu cực tác động mạnh mẽ đến đời sống hàng ngày như: Liệt người, cử động yếu, rối loạn ngôn ngữ, cảm xúc,... 😥
🔹 Dấu hiệu của đột quỵ 😰🏥
- Khó khăn ngôn ngữ: nói lắp bắp, diễn đạt khó hiểu
- Thị lực giảm đi: bệnh nhân có thể giảm tầm nhìn, thị lực mờ, không nhìn thấy hay nhìn đôi
- Đau đầu: cơn đau đầu có thể nghiêm trọng và có thể đi kèm với các triệu chứng hoa mắt, buồn nôn, thiếu tập trung
- Khó khăn vận động: Tê liệt các chi hoặc nửa người, hoa mắt, khó kiểm soát thân thể và khả năng phối hợp
🔹 Nguyên nhân gây đột quỵ 💡🧩
Dựa vào nguyên nhân gây đột quỵ, người ta chia đột quỵ thành:
- Đột quỵ do thiếu máu: Nguyên nhân này thường do sự bị chặn các mạch máu cung cấp máu cho não, tình trạng bị chặn có thể hình thành trong một thời gian dài và âm thầm phát triển, thường gây đột quỵ khi nguồn cấp máu cho não bị cấm hoàn toàn. Đột quỵ do không đủ máu não chiếm khoảng 87% nguyên nhân trong tổng số ca đột quỵ.
- Đột quỵ do chảy máu: là tình trạng các mạch máu cung cấp máu não bị tổn thương làm xuất hiện tình trạng máu tràn vào các khoang trống ở não. Nguyên nhân chính gây nên xuất huyết là tình trạng huyết áp cao không kiểm soát, chính vì vậy điều chỉnh tốt huyết áp làm giảm nguy cơ xuất hiện đột quỵ.
- Tình trạng thiếu máu não thoáng qua: Đây cũng là nguyên nhân gây đột quỵ, tuy nhiên thời gian kéo dài trong khoảng vài phút nhưng có thể xuất hiện toàn bộ các triệu chứng của một cơn đột quỵ thông thường, thường được gọi là “cơn đột quỵ nhỏ”. Mặc dù, tỉ lệ hồi phục cao nhưng đây là dấu hiệu cảnh báo cho sức khỏe của bạn. 🚨🔍
🔹 Hậu quả sau đột qụy 🏥🌡️
Phụ thuộc vào sự thiếu hụt máu lên não như thế nào và điểm ảnh hưởng trên não là ở đâu mà các hậu quả sau đột quỵ sẽ xảy ra khác nhau:
- Liệt hoặc yếu cơ: Bệnh nhân có thể bị liệt nửa người hay khó khăn vận động ở một nửa mặt hoặc một bên cánh tay. Ở thời điểm này, vật lí trị liệu là phương pháp tốt nhất để giúp người bệnh hồi phục.
- Khó khăn trong nói và nuốt: Do sự tác động lên các cơ điều khiển vùng miệng và hầu họng làm bệnh nhân gặp khó khăn khi nuốt và phát âm. Trong trường hợp nặng hơn, khó khăn ngôn ngữ có thể xảy ra, để có thể nghe, nói, đọc, viết đối với bệnh nhân đều khó khăn.
- Mất trí nhớ: Do sự tác động lên não bộ ở vùng ghi nhớ thông tin, sau cơn đột quỵ bệnh nhân có thể mất trí nhớ nếu vùng này bị ảnh hưởng.
- Rối loạn cảm xúc: Những người chịu đựng cơn đột quỵ thường khó điều chỉnh cảm xúc của bản thân và có thể dẫn đến trầm cảm.
- Đau: các cơn đau, tê liệt và một số cảm giác không thoải mái khác có thể xuất hiện ở những phần của cơ thể bị cơn đột quỵ ảnh hưởng. Bệnh nhân còn có thể xuất hiện sự nhạy cảm với sự thay đổi nhiệt độ, đặc biệt là cảm giác lạnh, hội chứng này thường xuất hiện sau cơn đột quỵ vài tuần và tăng dần theo thời gian.
🔹 Yếu tố nguy cơ 🧬📈
- Tuổi: Đột quỵ có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi, tuy nhiên người lớn tuổi có nguy cơ cao hơn. Từ 55 tuổi, cứ 10 năm thì nguy cơ đột quỵ lại tăng gấp đôi.
- Giới tính: Nam có nguy cơ đột quỵ cao hơn phái đẹp.Lịch sử gia đình: Những người có người thân bị đột quỵ thì tỉ lệ xuất hiện đột quỵ cao hơn.
- Lối sống: Thói quen sử dụng rượu bia, thuốc lá, thức khuya, sử dụng các chất kích thích,…làm tăng nguy cơ đột quỵ.
- Lịch sử đột quỵ: những người từng đột quỵ có nguy cơ tái đột quỵ cao hơn, đặc biệt là vài tháng đầu. Tuy nhiên, nguy cơ này kéo dài trong vòng 5 năm và giảm dần theo thời gian.
- Mắc một số bệnh: Tim mạch, đái tháo đường, cao huyết áp,… đây được coi là các bệnh lí nền và làm tăng nguy cơ đột quỵ ở người bệnh.
- Thừa cân béo phì: Quá cân làm tăng nguy cơ mắc các bệnh lí nên vừa nêu trên, từ đó tăng nguy cơ xuất hiện cơn đột quỵ.
🔹 Cứu chữa ban đầu dành cho bệnh nhân đột quỵ 🚑🆘
- Điều đầu tiên, nên gọi cấp cứu càng sớm càng tốt.
- Lưu ý thời gian bắt đầu cơn đột quỵ.
- Đặt bệnh nhân ở tư thế phù hợp với tình trạng sức khỏe:
Trong trường hợp bệnh nhân mất ý thức hoặc lơ mơ: Đặt bệnh nhân nằm nghiêng theo tư thế sơ cứu nhanh, nhằm tránh tình trạng tắc nghẽn đường thở do lưỡi bị thụt làm người bệnh nuốt chất nôn có thể gây ra hô hấp suy yếu.
Trong trường hợp bệnh nhân vẫn tỉnh: Đặt bệnh nhân ở tư thế tiện lợi và dễ chịu, theo dõi phản ứng của bệnh nhân. Điện thoại cho bác sĩ ngay và sớm chuyển người bệnh đến bệnh viện.
- Không cho bệnh nhân ăn hay ingest bất kì thứ gì.
- Đảm bảo kiểm tra liên tục bệnh nhân một cách tỉ mỉ và sát sao.
🔹 Cách phòng tránh đột quỵ ⛔🚫
- Cuộc sống sạch sẽ: Giảm bớt việc tiêu thụ các thức uống chứa cồn, chất gây nghiện, hạn chế thức khuya và cần có giấc ngủ đủ.
- Chế độ ăn uống phù hợp: Không tiêu thụ thực phẩm chứa nhiều cholesterol, dầu mỡ, thức ăn chế biến bằng cách chiên, hãy ăn thực phẩm giàu vitamin và khoáng chất như: trái cây và rau củ quả.
- Đảm bảo huyết áp và cân nặng ở mức tốt
- Thực hành vận động, thể thao thường xuyên)