20/10/2025
♦️ Câu hỏi: Hiện nay, chiến tranh đang là vấn đề lớn của đất nước. Nhiều người cảm thấy hăng hái muốn chiến đấu, nhưng dẫu thế nào đi nữa thì chúng ta cũng nên giữ lòng từ bi. Xin Thầy chỉ dạy cách giữ tâm mình trong hoàn cảnh như thế.
✅ Phra Ajahn Suchart: Những ai đang hăng hái muốn ra tay, hãy dừng lại và suy nghĩ về hậu quả.
Sẽ có bao nhiêu người phải chết?
Chính bản thân ta liệu có còn sống sót không?
Nếu suy xét kỹ, chẳng ai thật sự muốn chiến tranh, vì chiến tranh chỉ đem lại mất mát và khổ đau. Nhưng vì con người thiếu trí tuệ, bị cảm xúc chi phối, muốn hơn thua, nên không thấy trước kết quả tàn khốc ấy.
Chúng ta giết họ, người thân họ đau khổ.
Họ giết ta, người thân ta đau khổ.
Cái ta giành được chỉ là tạm bợ, không thật sự thuộc về ta. Đất đai, của cải đều do đất, nước, gió, lửa hợp thành - vô thường, vô ngã. Khi chết, có ai mang theo được gì đâu?
Như người Miến Điện xưa từng phá hủy Ayutthaya, cuối cùng cũng chết đi, đâu mang được Ayutthaya theo?
Mọi vật trên đời vốn vẫn như thế, chẳng thuộc về ai. Trước khi có xung đột, ta đâu cần giành giật nó. Nhưng khi tranh chấp nảy sinh, tâm liền khởi chấp: “của tôi”, “của ta”. Chính cái tâm ấy dẫn đến giết chóc, vì thiếu trí tuệ, không quán chiếu hậu quả.
Đức Phật dạy rằng Tâm Từ là Pháp có thể dập tắt mọi xung đột. Tuy vậy, nói dễ mà làm khó, vì chỉ người có tâm từ mới hiểu được giá trị của từ bi.
Nếu thế gian thiếu từ bi, con người sẽ sống như loài thú, mạnh được yếu thua, giành giật lẫn nhau - cuối cùng cũng đều chết, chẳng ai mang theo gì được.
♦️ Câu hỏi: Vậy làm sao để rèn luyện lòng từ, thưa Thầy?
✅ Phra Ajahn Suchart: Trước hết phải hiểu từ là gì.
Từ là lòng mong muốn người khác được hạnh phúc. Giống như khi ta yêu ai, ta mong người ấy an vui. Nhưng thường tình con người lại xen lẫn lòng chiếm hữu - muốn người ấy thuộc về mình, nên “từ” ấy còn điều kiện.
Từ bi mà Đức Phật dạy là vô điều kiện, không đòi hỏi đáp trả, không vì lợi mình. Như khi ta quyên góp cho bệnh viện, mong họ giúp người đau khổ - đó là từ chân thật, không vụ lợi.
Từ là đem niềm vui đến cho người khác mà không gây khổ đau cho ai.
Đức Phật dạy 4 đặc tính của tâm từ.
Averā hontu - Không oán thù, không báo oán.
Đừng trả thù, đừng nuôi hận.
Như Đức Phật và Đề-bà-đạt-đa từng có ân oán nhau qua nhiều kiếp, nhưng Đức Phật đã luôn tha thứ. Đề-bà-đạt-đa 3 lần mưu sát Phật, song Phật không hề trả đũa, chỉ khởi lòng từ.
Nếu ta báo thù, oán oán tương báo, kiếp này qua kiếp khác không dứt. Tha thứ chính là cắt đứt nghiệp oán ấy, giúp lòng được an và sạch.
Abyāpajjhā hontu - Không làm hại, không gây tổn thương.
Làm gì cũng nên suy xét hậu quả. Đừng gây khổ cho người khác, dù vô tình hay cố ý.
Ví như tổ chức tiệc, mở loa ầm ĩ suốt đêm khiến hàng xóm không ngủ được - đó là thiếu từ. Người có lòng từ thì luôn tránh làm ai phải chịu phiền não.
Anīghā hontu – Không gây khổ cả thân lẫn tâm.
Đừng làm ai tổn thương, dù bằng hành động hay lời nói. Đừng trả đũa, đừng gieo sầu khổ cho người khác - đó là biểu hiện của người có tâm từ.
Sukhī attānaṃ pariharantu - Mang hạnh phúc đến cho người khác.
Hãy chia sẻ niềm vui, ví dụ nấu nồi canh ngon đem biếu hàng xóm - đó là gieo hạt giống thiện lành, tạo tình thân ái trong cộng đồng.
Phật còn dạy 10 lợi ích của tâm từ.
Ngủ an lành, thức an lành, không mộng dữ. Được người và chư thiên thương mến. Được chư thiên hộ trì. Không chết vì vũ khí hay thuốc độc. Tâm dễ an tịnh trong thiền định. Lúc chết không mê loạn. Và sau khi chết sinh vào cõi lành.
Tâm từ đem lại lợi ích lớn hơn mọi báo thù. Khi ta tha thứ, lòng an ổn, ngủ yên, không sợ bị trả thù hay bị pháp luật trừng phạt.
Còn nếu ôm hận, tâm sẽ bất an, ăn không ngon, ngủ không yên.
Tha thứ là bố thí cao quý nhất - bố thí sự an lạc từ nơi tâm mình.
Nếu ai làm hại ta, cứ xem đó là nghiệp cũ được trả xong. Hãy giữ tâm không rơi xuống cõi ác, vì khi giữ được tâm từ, ta giữ được nhân làm người, thậm chí là nhân thiên. Còn nếu để sân hận chi phối, giết hại, ta sẽ đọa ác đạo.
Nếu tất cả đều khởi lòng từ - ngừng giết chóc, ngừng hận thù - thì chiến tranh sẽ tự chấm dứt. Không ai phải chết thêm, mọi người trở về nhà, yên ổn, bình an.
Ngược lại, nếu để sân hận tiếp diễn, sẽ chỉ có thêm những người vô tội phải chịu hậu quả mà thôi.
Nguồn Thiền sư Ottamathara
