02/12/2025
Cúm, RSV, sởi, thủy đậu, tay chân miệng…: Những bệnh thường gặp ở trẻ và cách xử lý đúng đắn
Mỗi mùa bệnh đi qua, tôi đều gặp rất nhiều ba mẹ lo lắng hỏi:
“Sao con sốt cao hoài vậy bác sĩ?”
“RSV khác cúm chỗ nào ạ?”
“Tiêm vắc xin rồi có mắc bệnh không?”
Các bệnh truyền nhiễm như cúm, RSV, sởi – quai bị – rubella, thủy đậu, tay chân miệng… rất thường gặp ở trẻ nhỏ. Đa số là bệnh do virus, có thể tự khỏi, nhưng vẫn tiềm ẩn nguy cơ diễn tiến nặng nếu không theo dõi và xử lý đúng cách.
Dưới đây là tổng hợp những thông tin ngắn gọn, dễ hiểu để ba mẹ chủ động hơn khi chăm sóc con:
🦠 1. Đặc điểm chung
Hầu hết do virus gây ra → kháng sinh không có tác dụng (chỉ dùng nếu có bội nhiễm vi khuẩn và được bác sĩ chỉ định).
Lây lan nhanh qua:
- Giọt bắn (ho, hắt hơi, nói chuyện gần)
- Tiếp xúc đồ chơi, tay bẩn, bề mặt chứa dịch tiết
- Triệu chứng ban đầu thường là: sốt – ho – sổ mũi – mệt – biếng ăn
Đa số tự khỏi sau 5–10 ngày, nhưng có thể gây biến chứng:
- Viêm phổi, viêm tai giữa, viêm não, suy hô hấp…
- Trẻ dưới 5 tuổi, nhất là trẻ nhỏ, sinh non, có bệnh nền là nhóm dễ diễn tiến nặng hơn
🩺 2. Nhận diện các bệnh thường gặp
🌡 Cúm mùa (Influenza)
- Sốt cao đột ngột, mệt, đau cơ
- Ho khan, sổ mũi, đau họng
→ Có thể gây viêm phổi, viêm tai giữa nếu không theo dõi sát
😮💨 RSV (viêm tiểu phế quản/phổi do virus RSV)
Ban đầu giống cảm lạnh: sổ mũi, ho nhẹ
Sau vài ngày: ho nhiều, thở nhanh, bú kém, rút lõm ngực
→ Trẻ nhỏ có thể không sốt, nhưng khó thở, bỏ bú, cần khám ngay
🫧 Thủy đậu
Sốt, mệt, mụn nước mọc toàn thân (nhiều giai đoạn trên cùng cơ thể)
→ Gãi nhiều dễ nhiễm trùng, để lại sẹo
🤒 Sởi – quai bị – rubella
Sởi:
Sốt cao, ho, chảy nước mắt, mắt đỏ
Ban đỏ từ mặt lan dần xuống thân, có thể biến chứng viêm phổi, viêm não
Quai bị:
Sốt, sưng đau tuyến mang tai
→ Có thể viêm tinh hoàn, buồng trứng, viêm tụy
Rubella:
Sốt nhẹ, ban hồng nhạt, nổi hạch
→ Đặc biệt nguy hiểm với phụ nữ mang thai
✋👣 Tay chân miệng
Sốt, chảy nước miếng, loét miệng
Bóng nước ở tay, chân, mông
→ Một số bé có thể biến chứng thần kinh, tim mạch → cần theo dõi sát
🏡 3. Hướng dẫn chăm sóc tại nhà
📌 Không dùng thuốc:
- Nghỉ ngơi, ăn nhẹ, dễ tiêu
- Uống đủ nước, chia thành nhiều ngụm nhỏ
- Vệ sinh mũi bằng nước muối sinh lý, rửa tay thường xuyên
- Tắm nhanh bằng nước ấm, lau khô, mặc đồ thoáng
📌 Khi cần dùng thuốc:
Thuốc hạ sốt:
- Paracetamol (ưu tiên hàng đầu), tính liều theo cân nặng
- Ibuprofen: dùng từ 6 tháng tuổi, cần thận trọng nếu con mất nước, đang viêm loét dạ dày, nghi sốt xuất huyết
Thuốc kháng virus:
- Tamiflu: chỉ dùng khi bác sĩ chỉ định trong cúm A/B
- Các loại “tăng đề kháng” (Anaferon...): chỉ nên dùng hỗ trợ – không thay thế điều trị chính
🚑 4. Khi nào cần đưa trẻ đi khám ngay?
- Trẻ < 3 tháng sốt bất kỳ mức độ nào
- Thở nhanh, rút lõm ngực, thở rít, tím tái
- Bỏ bú, tiểu ít, nôn nhiều, tiêu chảy không dứt
- Sốt kéo dài > 3 ngày, khó hạ
- Co giật, lơ mơ, đau đầu, phát ban bất thường
- Tay chân miệng có biểu hiện: giật mình, run, sốt cao không hạ
→ Những trường hợp này cần khám trực tiếp, không nên tự điều trị tại nhà
🛡 5. Phòng bệnh cho con đúng cách
Tiêm chủng đầy đủ:
- Cúm: tiêm mỗi năm từ 6 tháng tuổi
- Sởi – quai bị – rubella: đủ 2 mũi
- Thủy đậu: tiêm đủ để giảm nguy cơ biến chứng
- RSV: đang có kháng thể thụ động cho một số nhóm nguy cơ cao
Vệ sinh cá nhân và không gian:
- Rửa tay thường xuyên
- Vệ sinh đồ chơi, tay nắm cửa, không dùng chung đồ cá nhân
- Tránh tiếp xúc với người bệnh, giữ con ở nhà khi ốm
Tăng đề kháng tự nhiên:
- Dinh dưỡng cân đối, ngủ đủ
- Vận động phù hợp lứa tuổi
- Tránh khói thuốc, bụi bẩn
Khi con sốt – ho – nổi ban, điều quan trọng là ba mẹ hiểu đúng, không quá hoảng loạn, nhưng cũng không chủ quan.
Hiểu để chăm sóc đúng – nhận biết dấu hiệu sớm – phòng bệnh chủ động – đó là cách tốt nhất để bảo vệ con.
Nếu ba mẹ thấy bài viết hữu ích, hãy lưu lại để dùng khi cần, hoặc chia sẻ đến những người đang nuôi con nhỏ như mình.