05/11/2025
XẾP LOẠI HẠCH NGHI NGỜ – ĐỪNG XEM THƯỜNG NHỮNG “CỤC NHỎ” Ở CỔ
Thỉnh thoảng, khi đi siêu âm vùng cổ, nhiều người sẽ thấy trong kết quả ghi: Phát hiện hạch nhóm II, Hạch giảm âm nghi ngờ di căn…
Thực tế, hạch cổ là một phần rất quan trọng của hệ miễn dịch, và không phải hạch nào cũng nguy hiểm. Nhưng để hiểu rõ, chúng ta cần biết các nhóm hạch vùng cổ được xếp loại như thế nào, và khi nào hạch trở thành dấu hiệu cảnh báo bệnh lý nghiêm trọng.
1. Hệ thống hạch vùng cổ – chia làm 6 nhóm
Cổ là khu vực tập trung rất nhiều hạch bạch huyết, được chia thành 6 nhóm chính:
- Nhóm I: nằm dưới cằm và dưới hàm. Hạch ở vị trí này thường sưng to khi có viêm nhiễm vùng răng miệng, nướu hoặc amidan.
- Nhóm II: nằm ở phần trên cổ, dọc theo tĩnh mạch cảnh. Đây là nhóm hạch dễ to khi viêm họng mạn tính hoặc có bệnh lý vùng hầu họng.
- Nhóm III: nằm ở giữa cổ – gọi là hạch cảnh giữa. Hạch ở đây có thể gặp trong bệnh lý tuyến giáp hoặc khi có di căn trung cổ.
- Nhóm IV: nằm ở phần dưới cổ, gần xương đòn. Nếu hạch nhóm này sưng bất thường, cần cảnh giác vì có thể liên quan đến tuyến giáp hoặc phổi.
- Nhóm V: nằm ở vùng cổ sau – gồm cả hạch thượng đòn. Hạch thượng đòn trái nếu to, đặc biệt cần kiểm tra kỹ vì đôi khi là dấu hiệu di căn từ ổ bụng hoặc phổi.
- Nhóm VI: nằm ở trước khí quản, còn gọi là vùng hạch trung tâm. Đây là nhóm hạch rất quan trọng, vì là vị trí thường gặp của ung thư tuyến giáp di căn.
2. Hạch lành tính và hạch ác tính khác nhau như thế nào?
- Không phải hạch nào cũng là ung thư.
- Có những hạch lành tính chỉ đơn giản phản ứng khi cơ thể viêm nhiễm, ví dụ cảm cúm, viêm họng, sâu răng…
- Hạch này thường mềm, di động, đôi khi đau nhẹ, và có thể nhỏ dần sau vài tuần.
- Ngược lại, hạch ác tính thường có đặc điểm: to nhanh, cứng chắc, dính chặt, không di động. Người bệnh có thể kèm theo sụt cân, mệt mỏi, sốt nhẹ kéo dài, chán ăn…
- Trên siêu âm, hạch nghi ngờ ác tính thường có hình tròn, giảm âm, mất rốn mỡ, và bờ không đều.
- Nếu hạch ở cổ tồn tại trên 2 tuần không nhỏ đi, hoặc to dần lên, thì đừng chủ quan. Hãy đi khám bác sĩ chuyên khoa đầu cổ hoặc nội tiết để được chẩn đoán sớm.
3. Khi nào cần lo lắng?
- Hạch cứng, không di động, ngày càng to
- Kèm theo khàn tiếng, nuốt vướng hoặc sụt cân không rõ nguyên nhân
- Có nhiều hạch cùng lúc, đặc biệt là vùng thượng đòn
- Đã điều trị viêm họng, viêm răng nhưng hạch vẫn không xẹp
Những trường hợp này cần được siêu âm chi tiết và chọc hút tế bào (FNA) nếu bác sĩ nghi ngờ.
Hạch cổ là “trạm gác” của hệ miễn dịch. Khi có viêm nhiễm, nó sẽ hoạt động mạnh và sưng lên. Nhưng nếu hạch tồn tại lâu, thay đổi kích thước nhanh, hoặc kèm triệu chứng toàn thân thì không nên chủ quan.
Việc xác định nhóm hạch giúp bác sĩ định hướng nguyên nhân, đánh giá nguy cơ và quyết định cần làm thêm xét nghiệm gì. Đôi khi, chỉ vì chủ quan với một “nốt nhỏ ở cổ”, mà người bệnh bỏ lỡ thời điểm vàng trong điều trị.