24/09/2025
Bài giảng số 6: Diệu Pháp và Sắc Pháp
Xin chào các thiền sinh,
Hôm nay chúng ta cùng học về Diệu Pháp – những quy luật vi diệu mà Đức Phật đã khám phá. Đây không phải là huyền bí, mà là chân đế: sự thật tối hậu. Con người không chỉ là cơ thể vật chất, mà 99,99% được tạo thành từ năng lượng.
1. Tâm và sở hữu tâm
“Tâm” là sự nhận thức qua 6 giác quan và bộ não. Tâm luôn chịu ảnh hưởng bởi quá khứ, kèm theo các sở hữu tâm. Có ba nhóm sở hữu tâm bất thiện:
• Tham gồm có tham lam, tà kiến, ngã mạn.
• Sângồm có sự giận dữ, ganh tị, hận thù.
• Si gồm có vô minh, mê tín, cố chấp, buông lung.
Những sở hữu tâm bất thiện này là năng lượng dẫn tới khổ đau và tạo ra các cõi bất thiện như súc sanh . Ngược lại, tâm thiện như bố thí, giữ giới, cung kính, chân thật… đưa đến hạnh phúc và các cõi trời.
Nếu các bạn thực hành thiền Vipassana dựa trên nền tảng là Bát Thánh Đạo , tu tập giới – định – tuệ), các bạn đang thanh lọc tâm và đạt 4 quả vị thánh như dự lưu, nhất lai, bất lai, a-la-hán.
2. Mục đích của thiền
Tu thiền để lập trình lại hệ thần kinh, tiêu trừ tham – sân – si, cùng các sở hữu tâm bất thiện là những cảm xúc tiêu cực như sự lo âu, sợ hãi, căng thẳng , trầm cảm. Các phương pháp thư giãn hay chữa lành chỉ mang lại an lạc tạm thời;
Thiền Vipassana mới đem lại sự giải thoát, an lạc và hạnh phúc bền vững vì nó tiêu trừ các mầm mống bất thiện tham sân si bằng cách dạy chúng ta quan sát hơi thở và cảm giác trên thân, giữ vững sự bình tâm mà không phản ứng.
Môn thiền tứ niệm xứ của Đức Phật này là khó nhất, nhưng lại hiệu quả nhất, vì đi ngược lại thói quen tham và sân của phần động chúng sinh. Khi diệt được tâm bất thiện, bạn phát triển 19 sở hữu tâm tốt đẹp, gồm 5 sức mạnh: đức tín, sự tập trung, tinh tấn, định và tuệ, tứ như ý túc , tứ vô lượng tâm , ngũ tuệ và thất giác chi . Đây là nền tảng để đạt các cảnh giới cao hơn và cuối cùng là Niết-bàn.
3. Diệu Pháp – quy luật tự nhiên
Theo ngôn ngữ hiện đại, Diệu Pháp chính là các định luật tự nhiên: không gì tự nhiên sinh ra, cũng không tự nhiên mất đi; năng lượng chỉ chuyển từ dạng này sang dạng khác. Vật chất hình thành, biến đổi và diệt đi – đó là vô thường. Nếu bám chấp, các bạn sẽ khổ đau. Nếu buông bỏ, các bạn sẽ được giải thoát
4. Sắc pháp
Chân đế gồm danh pháp là tâm, năng lượng tinh thần) và sắc pháp là vật chất, cơ thể).
Sắc pháp là tứ đại: đất, nước, lửa, gió.
• Đất: cảm giác nặng, cứng.
• Nước: mồ hôi, nước mắt.
• Lửa: sự nóng lạnh.
• Gió: cảm giác nhẹ, thoáng.
Cơ thể liên tục đổi mới, các tế bào sinh diệt không ngừng. Toàn thân thực ra là 99,9999% hư không, chỉ 0,0001% là vật chất. “Sắc tức thị không, không tức thị sắc.”
Trong Vipassana Não Bộ, ta trực tiếp cảm nhận sắc pháp qua quan sát hơi thở và cảm giác: tê, nóng, nhói, ngứa…
• Cảm giác dễ chịu , chúng ta không tham.
• Cảm giác khó chịu chúng ta không sân.
Chỉ quan sát, giữ tâm bình an.
5. Ý nghĩa thực hành
Hiểu Diệu Pháp là thấy rõ: thân, ý thức, suy nghĩ , cảm giác, hành vi đều là năng lượng sinh diệt. Khi quan sát với sự bình tâm, ta không còn là nạn nhân của cảm giác hay hoàn cảnh, mà trở thành người sáng tạo một đời sống an lạc.
Hãy nhớ:
Mỗi hơi thở, mỗi cảm giác là một bài học về sắc pháp. Quan sát nó với chánh niệm và sự bình tâm, bạn đang sống đúng với Diệu Pháp.
Hãy tiếp tục hành thiền, các bạn chắc chắn sẽ thành công.
