08/04/2025
Làm sao để tranh luận hiệu quả nơi công sở?
“Sự thay đổi nhanh chóng luôn là thách thức lớn với bất kỳ tổ chức nào, nhưng khi hỏi những lãnh đạo (qui mô từ 300 lên 1400) về khó khăn lớn nhất họ đang đối diện, câu trả lời của họ không phải là “mở rộng hạ tầng công nghệ,” hay “tuyển người” hay “hoà hợp với công ty mẹ.”
Họ lo lắng về những mâu thuẫn liên tục giữa nhân viên. Hiện, Công ty có một “văn hóa tư do trao đổi, thảo luận”, và khi quy mô tăng lên nhanh chóng và chủ sở hữu mới, họ lo ngại rằng điều này sẽ không còn hiệu quả.
Tôi nói với họ rằng thảo luận có thể rất tốt—thậm chí là chìa khóa thành công—nếu họ có thể đào tạo, huấn luyện nhân viên tranh luận một cách lành mạnh.
Nghiên cứu chỉ ra rằng, sự đa dạng về tư duy, quan điểm giúp nhóm trở nên vượt bậc hơn. Về ý tưởng thì hai người chắc chắn hơn một người, và nhiều nhiều người thậm chí còn tốt hơn nữa, đặc biệt khi mọi người đều sẵn sàng chia sẻ quan điểm và chuyên môn của họ.
Dịch lược từ bài viết "How to Debate Ideas Productively at Work" của Shane Snow trên HRB
💬 Sự thật trong các cuộc họp mọi người đang tranh luận hay tranh cãi
Đáng tiếc là hầu hết trong các phiên thảo luận, các cuộc họp thường diễn ra theo xu hướng: 1 là né tránh, im lặng đồng thuận ý kiến từ 1 người có quyền quyết định, 2 là rơi vào trạng thái tranh cãi.
Chúng ta bị cuốn vào việc cố “chiến thắng”—để bản thân trông tốt hoặc để nhóm/phòng/ban của mình không bị lép vế — khiến chúng ta bỏ qua các lý luận và bằng chứng trái ngược với niềm tin ban đầu. Và rồi chúng ta tranh cãi mà không tạo ra tiến triển nào đáng kể.
Thảo luận/Tranh luận là hoạt động quen thuộc trong công việc, nhưng làm thế nào để mỗi buổi trao đổi đều mang lại giá trị thật sự, đạt mục tiêu chung cho tổ chức?
Dưới đây là 4 nguyên tắc để bạn và đồng nghiệp có những cuộc thảo luận hiệu quả, tích cực và sáng tạo hơn:
1. Luôn nhớ chúng ta là một đội
Hầu hết các tranh luận thuộc một trong ba dạng: Thuyết phục người khác bạn đúng, làm bản thân trông tốt hơn ý kiến/quan điểm còn lại, hoặc tìm kiếm giải pháp tốt hơn cùng nhau. Thứ ba giúp chúng ta khai thác tối đa sự đa dạng về tư duy của nhóm. Để hướng mọi người theo cách này, hãy bắt đầu cuộc tranh luận bằng việc nhấn mạnh mục tiêu chung và tinh thần cầu thị:
•Chúng ta ở đây để cùng đưa ra giải pháp, với tư cách đồng đội, chứ không phải để thắng thua. Đặt lợi ích, mục tiêu chung lên hàng đầu
•Chúng ta có cùng 1 mục tiêu chung, và mọi ý kiến đều phải phục vụ mục tiêu chung
•Mọi ý kiến đều đáng trân trọng và bình đẳng: Mọi người đều bình đẳng; không có cấp bậc hay ý kiến nào được ưu tiên hơn.
2. Bám sát chủ đề, mục tiêu chung và dựa trên dữ liệu và logic
Một trong những điều khó khăn nhất nhưng quan trọng nhất trong tranh luận hiệu quả là duy trì nó theo đúng hướng. Tranh luận dễ bị phân tán, đặc biệt khi mọi người cảm thấy ý tưởng hay bản thân bị phán xét, hạ thấp. Khi cảm xúc bị chi phối, người ta thường vô tình ngụy biện logic, né tránh tình huống, sử dụng dữ kiện chưa được kiểm chứng. Những người chủ trì (hoặc người tham gia) cần tỉnh táo tránh những hành vi này. Hãy áp dụng các nguyên tắc sau:
•Phân biệt rõ giữa đề xuất hành động thực hiện với thủ thuật hùng biện trình bày cá nhân.
•Phân biệt rõ giữa sự thật khách quan và ý kiến cá nhân.
•Các cơ sở đưa ra cần có dữ liệu khách quan và kiểm chứng, nguồn trích dẫn rõ ràng
•Người chủ trì hoặc người điều phối cần có kỹ năng phát hiện ngụy biện, và điều chỉnh ngay.
2. Không công kích cá nhân
Các tranh luận dễ bị thất bại khi người ta cảm thấy quan điểm hoặc cái “Tôi” đang bị tấn công, khiến mọi người khó chấp nhận góc nhìn của người khác. Để tránh điều này, hãy truyền thông rõ ràng loại bỏ tính cá nhân trong mọi cuộc tranh luận:
•Tôn trọng cảm xúc của đồng nghiệp. Không gọi tên hay công kích cá nhân.
•Không đặt câu hỏi mang tính phán xét cá nhân (ví dụ: “Sao anh lại nghĩ như vậy?”). Thay vào đó, dùng câu hỏi “Điều gì khiến bạn nghĩ như vậy?” hay “Yếu tố nào đưa anh đến kết luận này?”
•Khuyến khích mọi người cởi mở đưa ra ý tưởng quan điểm của mình, vì không ai có thể nhìn thấy hết mọi vấn đề có thể xảy ra ở mọi khía cạnh
•Tạo sự tin tưởng và niềm tin rằng: Không ai bị mất mặt khi đưa ra ý tưởng nhưng không được chọn.
4. Khiêm tốn và cởi mở
Để tranh luận thực sự hiệu quả, người tham gia cần tôn trọng mọi quan điểm và sẵn lòng thay đổi quan điểm của mình khi cần thiết:
•Sẵn sàng lắng nghe, sẵn sàng thay đổi khi thấy hợp lý.
•Lắng nghe và tôn trọng tất cả mọi người và quan điểm, ngay cả khi bất đồng.
•Thừa nhận khi nhận ra quan điểm của mình chưa phù hợp trong hoàn cảnh này, cởi mở công nhận ý kiến tốt hơn của người khác.
•Khuyến khích tinh thần tò mò, học hỏi từ mọi góc nhìn.
Điều quan trọng là tất cả mọi người tham gia thảo luận phải thực hành những thói quen này hàng ngày trong tổ chức. Những người lãnh đạo cần làm gương trước nhất, để đảm việc xây dựng văn hóa thảo luận tích cực đạt được hiệu quả cao trong công việc.
DHRP chia sẻ thêm về các công ty trên thế giới thực hiện văn hóa tranh luận tại tổ chức:
- Pixar: "Braintrust" – Cởi mở, thẳng thắn và không cá nhân hóa
- Google thúc đẩy văn hóa tranh luận dựa trên nguyên tắc “Constructive Conflict” (xung đột mang tính xây dựng).
- Amazon có nguyên tắc "Disagree and Commit" (Không đồng ý nhưng cam kết thực hiện), được chính Jeff Bezos phổ biến.
- Bridgewater, quỹ đầu tư lớn nhất thế giới, xây dựng văn hóa tranh luận dựa trên sự minh bạch tuyệt đối. Tất cả nhân viên được huấn luyện về nguyên tắc "radical candor" (thẳng thắn tuyệt đối) và "idea meritocracy" (ý tưởng tốt nhất sẽ thắng)
- Intel nổi tiếng với nguyên tắc "Constructive Confrontation" (Đối đầu tích cực), nơi các kỹ sư và nhà quản lý liên tục đặt câu hỏi và phản biện ý tưởng, nhưng luôn trên tinh thần xây dựng, tiến bộ chung.
