03/04/2020
🏜🏜🏜 SA NHÂN 🏜🏜🏜
(Rối loạn tiêu hóa, ỉa ra máu, an thai, giảm đau)
1. Tên gọi khác : xuân sa, dương xuân sa, co bênh
2. Bộ phận dùng: quả phơi khô đập nát
3. Tính vị: vị cay mùi thơm, tính ấm dễ uống
4. Quy kinh: tỳ, vị
5. Công dụng: Sa nhân có tác dụng hành khí hóa thấp kiện tỳ, ôn trung chỉ tả, an thai. Tỳ vị ứ trệ, thấp trớ, tỳ hàn tiết tả, thai động bất an, ác trớ ( nôn do thai nghén).
- Lý khí hóa thấp: dùng chữa đau bụng, đầy bụng, buồn nôn, đi tả hoặc đại tiện ra máu hay ăn uống không tiêu. Phối hợp với vân mộc hương, nam mộc hương, hoắc hương.
- Trừ phong thấp, giảm đau: dùng trong trường hợp chân tay, mình mẩy đau nhức, đau xương hoặc đau cơ bắp, đau dây thần kinh liên sườn, đau gáy…dùng sa nhân với một số vị thuốc khác như thiên niên kiện, địa liền…ngâm với rượu uống hoặc xoa bóp, còn dùng chữa đau răng, viêm lợi.
- An thai: dùng trong trường hợp thai động bất an, hoặc có xuất huyết, phối hợp với tang kí sinh, tục đoạn, ngải cứu (sao giấm) trư ma căn.
⏩ Trị bụng đầy đau do khí trệ:
- Thuốc có tác dụng hành khí chỉ thống. Hương sa nhị trần thang: Sa nhân 6g, Mộc hương 4g, Đảng sâm 10g, Trần bì 6g, Bán hạ, Phục linh đều 10g, Cam thảo 3g, Gừng tươi 6g sắc uống. Hương sa chỉ truật hoàn: Sa nhân 6g, Chỉ thực 8g, Mộc hương 4g, Bạch truật 10g, sắc uống.
⏩ Trị nấc nôn do tỳ vị hư hàn ăn không tiêu:
- Hương sa lục quân tử thang: Sa nhân 6g, Mộc hương 4g, Đảng sâm, Bán hạ, Bạch truật, Bạch linh đều 10g, Trần bì 6g, Sinh khương 8g, Cam thảo 3g, sắc uống. Súc sa tán: Sa nhân tán bột mịn, mỗi lần uống 2 - 4g, ngày 3 lần với nước gừng tươi. Trị nôn do vị hàn.
⏩ Trị chứng thai phụ nôn nặng, thai động:
- Dùng độc vị bột Sa nhân uống như trên, thai động gia Bạch truật, Tô nghạnh; nếu do thận yếu gia thêm Tang ký sinh, Đỗ trọng, Tục đoạn.
⏩ Trị chứng tả lị mạn tính do tỳ vị hư hàn, viêm đại tràng mạn tính:
- Bài Hương sa lục quân ( như trên). Súc sa hoàn: Sa nhân 6g, Chế phụ tử 6g, Hoàng liên, Ngô thù du đều 4g, Can khương, Mộc hương đều 4g, Kha tử bì, Nhục đậu khấu đều 6g, sắc uống (dùng cho trường hợp hàn thấp nặng).
⏩ Một số kinh nghiệm dùng Độc vị Sa nhân trị bệnh:
- Đau nhức răng: ngậm Sa nhân. Nấc cụt: cho uống Sa nhân nhai nuốt, mỗi lần 2g, ngày 3 lần,
👉 Liều dùng: 3- 6g/ sắc uống 24h