12/11/2025
1. Y Án: Viêm quanh khớp vai
Bệnh nhân nam Họ T, 52 tuổi.
Đau và hạn chế vận động vùng vai phải bốn tháng nay.
Bốn tháng trước, bệnh nhân sau khi nằm ngủ ban đêm bị nhiễm lạnh xuất hiện đau vai phải, đau liên tục, âm ỉ, căng đau, hạn chế vận động xoay ngoài, giơ lên, duỗi lưng. Một tháng sau bệnh nhân đi châm cứu một tuần, bệnh chuyển biến tốt hơn, hai tháng sau nặng lên; dẫn Xạ hương trung phong cao, Vạn thông cân cốt đều không hiệu quả, tự dùng phương pháp dân gian, cổ truyền điều trị nhưng cũng vô hiệu, mỗi tối sau khi ăn cơm đều uống thuốc giảm đau mới ngủ được. Chất lưỡi nhạt, rêu lưỡi trắng mỏng, mạch trầm khẩn mà huyền.
Chẩn đoán: Kiên ngưng (phong hàn bế trở kinh lạc, cản trở sự vận hành khí huyết).
Pháp điều trị: Ôn kinh tán hàn, hoạt huyết thông lạc.
Dùng dầu gừng cạo gió, cách ngày làm một lần, để khai thông kinh lạc vùng vai, làm liền tiếp năm lần, đồng thời tăng cường vận động khớp vai.
Tự bào chế Kiên ngưng tán uống.
Đan sâm 5g, đương quy 5g, nhũ hương 5g, một dược 5g, xuyên sơn giáp 5g, diên hồ sách 5g, xuyên khung 5g, khương hoạt 5g, tế tân 5g, sinh ma hoàng 5g, uy linh tiên 5g, mã tiền tử chế 2g, tang chi 3g, quế chi 3g.
Bốc thuốc theo tỷ lệ trên, đem đi tán thành bột, hòa với rượu vàng uống, mỗi lần 5g, ngày 3 lần, 10 ngày 1 đợt điều trị.
Hiệu quả điều trị: Sau khi tiến hành một đợt điều trị, bệnh nhân hết đau, vẫn còn hạn chế vận động một phần, vận động biên độ lớn vẫn thấy đau, sau đó tiếp tục một đợt điều trị nữa thì khỏi hẳn.
2. Thảo Luận: Viêm quanh khớp vai
Viêm quanh khớp vai đa phần là do 3 kinh dương ở tay bị trúng hàn tà, làm cho khí huyết ở vùng kinh lạc đó không thông, điều trị lấy chỉ thống làm ngọn, hoạt huyết tán hàn thông lạc làm gốc, đối với bệnh nhân có cơ thịt bị dính lại, phải tăng cường rèn luyện, đẩy mạnh phục hồi chức năng. Phương thuốc trên được nghiên cứu ra để đặc trị bệnh viêm quanh khớp vai, hiệu quả cao, sau vài năm dùng trên lâm sàng đã chữa khỏi cho hàng chục người. Phương này dựa trên Linh hiệu hoạt lạc đan của Trương Trọng Thuần (đan sâm, đương quy, nhũ hương, một dược) làm cơ sở, hoạt huyết thông lạc; phối hợp khương hoạt, tế tân, ma hoàng, uy linh tiên, phòng phong tán hàn chỉ thống; xuyên sơn giáp, xuyên khung, diên hồ sách hành khí hoạt huyết chỉ thống; mã tiền tử là vị thuốc hay trị chứng tý thống; quế chi, tang chi dẫn thuốc ra 2 tay. Cả phương thuốc có 14 vị, có công dụng khu phong tán hàn, thư cân hoạt huyết, thông lạc chỉ thống.
Cách làm dầu gừng: dầu mè 250g, sinh khương 1.000g. Cho dầu mè vào nồi đun sôi, sau đó thái gừng thành từng lát mỏng, chia ra cho vào dầu theo nhiều lần. Sau khi chiên khi vớt gừng đã khô ra, rồi cho phần gừng mới vào chiên tiếp cho đến khi tất cả lát gừng đều khô, đợi dầu nguội thì cho 1g bột băng phiến vào lọ để sau này dùng.
Dầu gừng có tác dụng ôn kinh tán hàn thông lạc, chủ yếu dùng để chữa đau nhức cục bộ do lạnh, sử dụng khi cạo gió.
