29/01/2023
Trên thế giới, ung thư tuyến tiền liệt (UTTTL) là loại ung thư thường gặp nhất và là nguyên nhân gây tử vong thứ hai do ung thư ở nam giới chỉ sau ung thư phổi. Theo GLOBOCAN 2020 ghi nhận mỗi năm có 1,414,259 trường hợp mới được chẩn đoán và 375304 trường hợp tử vong do bệnh này.
Nếu UTTTL được phát hiện sớm ở giai đoạn còn khu trú, tỷ lệ sống sau 5 năm là 98%, tuy nhiên ở giai đoạn đã có di căn, tỷ lệ này giảm xuống chỉ còn 28%.
Bộ ba chẩn đoán gồm: xét nghiệm PSA, thăm trực tràng bằng ngón tay (DRE) và sinh thiết tuyến tiền liệt dưới sự hướng dẫn của siêu âm qua ngả trực tràng (TRUS) - là kĩ thuật có vai trò quan trọng giúp phát hiện sớm và là tiêu chuẩn vàng trong chẩn đoán UTTTL.
1. Chỉ định:
Sinh thiết lần đầu
- Xét nghiệm PSA > 10ng/ml
- Thăm trực tràng nghi ngờ ung thư tiền liệt tuyến (sờ thấy nhân tổn thương cứng chắc).
- Siêu âm hoặc cộng hưởng từ có tổn thương nghi ngờ ung thư tiền liệt tuyến.
Các yếu tố cân nhắc:
- PSA # 4 -10ng/ml, Tỷ lệ PSA tự do/ PSA toàn phần (fPSA/ tPSA) < 0.15
- PSA # 2 – 10ng/ml, bất thường trong các xét nghiệm marker Prostate Health Index (Phi), Prostate Cancer Antigen 3 (PCA3).
- Tuổi.
- Bệnh kèm theo.
- Hiệu quả điều trị đem lại
- Phân tầng rủi ro.
Sinh thiết lặp lại
(1) PSA tăng và / hoặc cao liên tục,
(2) Thăm khám tuyến tiền liệt có nghi ngờ,
(3) tăng sinh dạng nang nhỏ không điển hình (atypical small acinar proliferation)
(4) tân sinh trong biểu mô tuyến lan tỏa (extensive prostatic intraepithelial neoplasia - PIN)
2. Chống chỉ định:
- Xem xét chống chỉ định trong trường hợp nhiễm trùng nặng
- Rối loạn đông máu, suy kiệt cơ thể.
- Các bệnh nhân hẹp ống hậu môn hoặc có bệnh lí vùng ống hậu môn như trĩ nội, … có chống chỉ định tương đối với sinh thiết qua ngả trực tràng.
Hiện nay, khoa CĐHA Bệnh viện E đang triển khai kĩ thuật sinh thiết tiền liệt dưới hướng dẫn siêu âm trên hệ thống máy siêu âm LOGIQ P9 với đầu dò trực tràng hai bình diện có kênh sinh thiết tích hợp đồng bộ. Phương pháp vô cảm "Gây tê vùng quanh tuyến tiền liệt (Periprostatic nerve blockade – PPNB)" - bệnh nhân không cần gây mê khi thực hiện kĩ thuật.