13/11/2025
BỆNH CÚM MÙA
1. ĐẠI CƯƠNG
Cúm mùa là một bệnh nhiễm trùng hô hấp cấp tính do virus cúm gây nên. Bệnh xảy ra hàng năm, thường vào mùa đông xuân. Bệnh lây nhiễm trực tiếp từ người bệnh sang người lành thông qua các giọt bắn nhỏ khi nói chuyện, khi ho, hắt hơi. Tại Việt Nam, các virus gây bệnh cúm mùa thường gặp là cúm A/H3N2, A/H1N1 và cúm B.
Bệnh cúm mùa tiến triển thường lành tính, nhưng cũng có thể biến chứng nặng và nguy hiểm hơn ở những người có bệnh lý mạn tính về tim mạch và hô hấp, người bị suy giảm miễn dịch, người già (> 65 tuổi), trẻ em (< 5 tuổi) và phụ nữ có thai.
Dù đa số lành tính, nhưng do số người mắc nhiều, số tử vong do cúm ở những người có biến chứng cao một cách không ngờ.
Bệnh có thể gây viêm phổi nặng, suy đa phủ tạng dẫn đến tử vong.
2. TÁC NHÂN GÂY BỆNH
Virus gây bệnh cúm là Myxovirus influenzae, thuộc họ Orthomyxoviridae.
Các chủng được đặt tên dựa theo: typ kháng nguyên, nguồn gốc vật chủ nếu không phải là người, nguồn gốc địa lý, mã số chủng, năm phân lập virus.
3. CHẨN ĐOÁN
3.1. Lâm sàng
– Sốt (thường trên 38 độ C),
⁃ Đau nhức cơ toàn thân.
⁃ Viêm long đường hô hấp trên như đau họng, hắt hơi, ngạt mũi, chảy nước mũi, ho, khó thở.
– Hình ảnh chụp XQ phổi bình thường hoặc có tổn thương thâm nhiễm lan tỏa ở phổi.
3.2. Xét nghiệm:
Công thức máu: bạch cầu bình thường hoặc giảm.
3.3. Chẩn đoán xác định
– Có yếu tố dịch tễ: sống hoặc đến từ khu vực có bệnh cúm lưu hành hoặc có tiếp xúc trực tiếp với người bệnh cúm.
– Lâm sàng: có các triệu chứng như nêu trên.
– Xét nghiệm dương tính với virus cúm bằng kỹ thuật RT-PCR hoặc real time RT-PCR hoặc nuôi cấy virus đối với các bệnh phẩm là dịch ngoáy họng, dịch tỵ hầu, dịch phế quản.
3.4. Chẩn đoán mức độ bệnh
a. Cúm chưa có biến chứng (cúm nhẹ)
Lâm sàng có biểu hiện hội chứng cúm đơn thuần.
b. Cúm có biến chứng (cúm nặng)
Là ca bệnh có biểu hiện lâm sàng như trên hoặc ca bệnh đã được chẩn đoán xác định kèm theo một trong các biểu hiện sau:
Có tổn thương ở phổi với biểu hiện suy hô hấp trên lâm sàng (thở nhanh, khó thở, SpO2 giảm, PaO2 giảm) và/hoặc:
Có các biến chứng thứ phát như viêm xoang, viêm phổi do bội nhiễm vi khuẩn, sốc nhiễm khuẩn, suy đa phủ tạng.
Có các dấu hiệu nặng lên của các bệnh lý mạn tính kèm theo (bệnh phổi, bệnh gan, suy thận, tiểu đường, bệnh tim mạch, bệnh về máu).
Các đối tượng nguy cơ dễ mắc cúm biến chứng bao gồm:
Trẻ em: dưới 5 tuổi, suy dinh dưỡng, béo phì, hen phế quản hoặc bị suy giảm miễn dịch bẩm sinh hay mắc phải.
Người già trên 65 tuổi.
Phụ nữ có thai.
Người lớn mắc các bệnh mạn tính.
Suy giảm miễn dịch (người bệnh đang điều trị thuốc chống ung thư, HIV/AIDS).
3.5. Chẩn đoán phân biệt
– Nhiễm các loại virus khác (như Parainfluenza, Adenovirus, virus hợp bào hô hấp, Coronavirus, Enterovirus).
– Nhiễm các vi khuẩn nội bào (như Mycoplasma, Chlamydiae, Coxiella).
Bệnh cảnh lâm sàng đều giống như cúm (hội chứng cúm). Chỉ có xét nghiệm sinh học mới có giá trị chẩn đoán tác nhân gây bệnh.
Kết luận : Hiện tại Việt Nam và các nước phía Bắc bán cầu đang bước vào mùa Đông - Xuân, là mùa thuận lợi cho Cúm lây truyền. Mọi người cần chú ý đi khám sớm, nhất là các đối tượng dễ trở nặng như : Phụ nữ có thai, người già trên 65t, trẻ em nhỏ hơn 5t và người có suy giảm miễn dịch.
Thời tiết chuyển mùa và hoạt động đi lại cuối năm khiến các bệnh viêm đường hô hấp cấp có xu hướng gia tăng.
