16/02/2022
LIỆT MẶT NGOẠI BIÊN
(Liệt dây thần kinh số VII ngoại biên)
Hôm trước Phòng khám CK Y Học Cổ Truyền BS Lịch đã cung cấp cho các bạn về Bệnh liệt mặt ngoại biên về mặt Y học hiện đại. Điều trị bằng Y học cổ truyền ngay giai đoạn đầu cho thấy hiệu quả rõ rệt trên lâm sàng. Vậy hôm nay BS Lịch cũng các bạn cùng tìn hiểu bệnh Liệt mặt về nguyên nhân, cơ chế bệnh, biểu hiện cũng như cách điều trị theo Y học cổ truyền như thế nào nhé.
✅ Bệnh liệt mặt ngoại biên thuộc phạm vi chứng trúng phong
✅ Nguyên nhân bệnh sinh
Do chính khí của cơ thể không đầy đủ nên nguyên nhân gây bệnh (phong tà) thừa hư xâm phạm vào kinh thái dương, sau đó vào kinh thiếu dương và kinh dương minh. Phong tà thuộc dương tà, tính đi lên, nên làm cho kinh khí của ba kinh dương ở mặt bị trở trệ không thông hoặc do bị chấn thương vùng đầu mặt làm cho cân mạch mất nuôi dưỡng gây nên bệnh.
✅ BIỆN CHỨNG LUẬN TRỊ
🔺 Căn cứ biện chứng
Bệnh thường gặp ở cả trẻ em, người lớn và người già, do nhiều nguyên nhân khác nhau gây nên. Vì vậy, cần phải căn cứ vào nguyên nhân gây bệnh và thể chất của người bệnh cụ thể để biện chứng.
🔺 Nguyên tắc điều trị
- Thời kỳ cấp tính : nguyên tắc lấy trừ tà là chính, dùng pháp điều trị sơ phong tán hàn hoặc thanh nhiệt, hoạt huyết thông lạc.
- Thời kỳ hồi phục : dùng pháp dưỡng huyết hoạt huyết phối hợp với hóa đàm trừ phong.
🔺 PHÂN THỂ ĐIỀU TRỊ
✅ Thể trúng phong hàn kinh lạc (liệt dây VII ngoại vi do lạnh)
- Lâm sàng : bệnh xuất hiện đột ngột, đa số sau khi đi mưa bị ướt hoặc gặp gió lạnh, sáng ngủ dậy thấy mắt nhắm không kín, chảy nước mắt, miệng méo lệch sang bên lành, uống nước tràn ra mép, không huýt sáo và không thổi lửa được, khi ăn thức ăn đọng ở má bên liệt, nếp nhăn trán mờ... có thể sợ lạnh, sốt nhẹ hoặc không sốt, rêu lưỡi trắng, mạch phù.
- Pháp điều trị: sơ phong tán hàn, thông kinh hoạt lạc.
- Bài thuốc : Ma hoàng phụ tử tế tân thang gia vị.
Ma hoàng 6g
Tế tân 6g
Phụ tử chế 3g
Ý dĩ nhân 15g
Bạch truật 12g
Hoàng kỳ 20g
Đương quy 20g
Cam thảo 6g
Bài thuốc trên sắc uống, ngày 01 thang, chia 02 lần sáng và chiều.
Các biện pháp điều trị khác :
+ Dùng phương pháp ôn châm hoặc dùng mồi ngải cứu cách gừng tại các huyệt Giáp xa, Địa thương, Hạ quan, Dương bạch, Ế phong bên mặt bị liệt mỗi ngày 1 lần, mỗi lần 20 phút.
+ Xoa bóp vùng mặt bên bị liệt, ngày 02 lần sáng và chiều, mỗi lần 20 phút.
✅ Thể trúng phong nhiệt ở kinh lạc (liệt dây VII ngoại biên do nguyên nhân nhiễm trùng)
- Lâm sàng: bên mặt bị bệnh mắt nhắm không kín, chảy nước mắt, nếp nhăn trán mờ, miệng méo lệch sang bên lành, khi uống nước tràn ra mép, không huýt sáo, không thổi lửa được, khi ăn thức ăn đọng ở trong má; có khi còn gặp cảm giác tê nửa mặt, đau tai, ù tai bên bị liệt, sốt, sợ gió, sợ nóng, rêu lưỡi dày trắng, mạch phù sác.
- Pháp điều trị : khu phong thanh nhiệt , giải độc .
- Bài thuốc : Ngân kiều tán
Kim ngân hoa 15g
Liên kiều 10g
Bạc hà 12g
Cát cánh 6g
Sinh cam thảo 6g
Trúc diệp 15g
Kinh giới tuệ 12g
Đạm đậu xị 12g
Ngưu bàng tử 10g
Các vị thuốc trên sắc uống, ngày 01 thang
- Các biện pháp điều trị khác:
+ Điện châm các huyệt : Dương bạch xuyên Ngư yêu, Thừa khấp, Giáp xa xuyên Địa thương, Ế phong cùng bên liệt, Hợp cốc bên đối diện;
Châm 1 lần/ngày, thời gian từ 15 - 20 phút. Một đợt điện châm từ 7 - 10 ngày.
+ Thủy châm các huyệt : Giáp xa, Phong trì, Kiên tỉnh, Khúc trì, Túc tam lý bên liệt, Hợp cốc bên đối diện bằng các thuốc như vitamin B12, B1, B6.
✅ Thể huyết ứ ở kinh lạc (liệt dây Vil ngoại vi do chấn thương)
- Lâm sàng: bên liệt mắt nhắm không kín, chảy nước mắt, nếp nhăn trán mờ, miệng méo lệch sang bên lành, uống nước tràn ra mép; không huýt sáo, không thổi lửa được; khi ăn, thức ăn đọng ở trong má bên liệt; đau tai, ù tai...
Bệnh xuất hiện sau một sang chấn nào đó như ngã , bị thương tích hoặc sau khi mổ vùng hàm mặt , xương chũm...
- Pháp điều trị: tán phong hoạt huyết thông lạc.
- Bài thuốc : Thông khiếu hoạt huyết thang.
Xích thược 12g
Đào nhân 6g
Hồng hoa 10g
Hành già 3 cọng
Sinh khương 9g
Đại táo 5 quả
Xạ hương 0.15g
Hoàng tửu 1 cốc
Bài thuốc trên sắc uống, ngày 1 thang, chia 02 lần sáng và chiều.
- Các pháp điều trị khác:
+ Điện châm các huyệt: Dương bạch xuyên Ngư yêu, Thừa khấp, Giáp xa xuyên Địa thương, Ế phong cùng bên liệt, Hợp cốc bên đối diện,
Châm 1 lần/ngày, thời gian từ 15 - 20 phút.
+ Xoa bóp vùng mặt bị tổn thương ngày 1 lần 20 phút.
+ Thủy châm các huyệt : Giáp xa, Ế phong, Quyền liêu, Túc tam lý bên mặt bị liệt, Hợp cốc, Khúc trì bên đối diện bằng các thuốc như vitamin B12, B1, B6.
Như vậy chúng ta thấy Liệt mặt ngoại biên là một bệnh thường gặp trên lâm sàng ở cả trẻ em và người lớn. Dựa vào từng nguyên nhân gây bệnh khác nhau mà Y học cổ truyền có phương pháp điều trị khác nhau và mang lại hiệu quả cao.
Phòng Khám CK Y Học Cổ Truyền BS Lịch
📍 Địa chỉ: Khu 4, Tứ Xã, Lâm Thao, Phú Thọ.
☎️ SĐT: Bác sĩ Lịch 0976667586.