03/12/2025
I-ốt phóng xạ trị ung thư tuyến giáp: “Viên đạn bạc” chính xác hay nỗi lo phóng xạ?
Khi nghe đến cụm từ “I-ốt phóng xạ” để trị ung thư tuyến giáp, bạn có tưởng tượng cảnh mình uống một viên thuốc “phát sáng” rồi lo lắng về phóng xạ không? Thực ra, đây là một trong những phương pháp hiệu quả nhất để tiêu diệt tế bào ung thư tuyến giáp, mà lại đơn giản hơn bạn nghĩ. Hãy cùng khám phá cách I-ốt phóng xạ hoạt động, tại sao nó được gọi là “viên đạn bạc”, và những điều bạn cần biết để yên tâm điều trị.
Ung thư tuyến giáp, đặc biệt thể nhú và thể nang – chiếm hơn 90% các ca – có một đặc điểm đặc biệt: tế bào của nó “thích” hút I-ốt, giống như tuyến giáp khỏe mạnh dùng I-ốt để tạo hormone. I-ốt phóng xạ (I-131) tận dụng chính đặc tính này.
Khi bạn uống hoặc tiêm I-131, nó đi thẳng vào tế bào tuyến giáp, bao gồm cả tế bào ung thư còn sót lại sau phẫu thuật hoặc đã di căn đến hạch, phổi, xương.
Chất phóng xạ này phát ra tia beta, phá hủy DNA của tế bào ung thư từ bên trong, mà không cần dao kéo hay hóa trị phức tạp.
Theo Thyroid năm 2023, I-ốt phóng xạ hiệu quả đến 85-90% trong việc loại bỏ ung thư còn sót lại sau mổ, đặc biệt ở giai đoạn di căn hạch hoặc xa.
Phương pháp này thường được dùng sau khi bạn đã phẫu thuật cắt bỏ tuyến giáp.
Bs Tuấn từng gặp nhiều bệnh nhân lo lắng “ung thư sẽ quay lại” vì còn sót tế bào nhỏ không thấy được. I-131 chính là “vệ sĩ” dọn dẹp sạch sẽ, giảm nguy cơ tái phát xuống còn 5-10%, theo Journal of Clinical Oncology năm 2021. Với những ca di căn xa như phổi, nó có thể không chữa khỏi hoàn toàn, nhưng giúp kiểm soát bệnh, kéo dài thời gian sống thêm nhiều năm. Điều tuyệt vời là thủ tục rất đơn giản: bạn chỉ cần uống một viên nang hoặc dung dịch I-131, chờ vài ngày để phóng xạ làm việc, rồi cơ thể tự thải qua nước tiểu.
Nhưng nghe đến “phóng xạ”, nhiều người sợ hãi. Thực tế thì sao? Liều I-131 được tính toán kỹ cho từng người, thường từ 30-150 mCi, đủ mạnh để diệt ung thư nhưng an toàn cho các cơ quan khác. Sau khi uống, bạn cần cách ly 2-7 ngày (tùy liều) để tránh ảnh hưởng người xung quanh, đặc biệt trẻ nhỏ và bà bầu.
Bs Tuấn thường khuyên bệnh nhân ở phòng riêng, dùng nhà vệ sinh riêng, và uống nhiều nước để thải nhanh phóng xạ. Tác dụng phụ không quá đáng sợ: buồn nôn nhẹ, khô miệng, hoặc đau cổ tạm thời – hiếm ai gặp biến chứng nặng. Nghiên cứu từ Cancer năm 2022 cho thấy nguy cơ ung thư thứ phát từ I-131 thấp dưới 1%, miễn là tuân thủ hướng dẫn.
Điều trị I-ốt phóng xạ không phải “ma thuật” chữa khỏi mọi ca ung thư tuyến giáp – nó kém hiệu quả với thể không biệt hóa hay thể tủy, vì các loại này không hút I-ốt. Nhưng với thể nhú và nang, đây thực sự là “viên đạn bạc” giúp bạn yên tâm hơn sau phẫu thuật. Trước khi dùng, bạn cần xét nghiệm máu (TSH phải cao để kích thích tế bào hút I-131) và kiêng I-ốt từ thực phẩm như rong biển, muối I-ốt khoảng 2 tuần để tăng hiệu quả.
I-ốt phóng xạ là minh chứng cho việc ung thư tuyến giáp có thể kiểm soát được nếu phát hiện sớm và điều trị đúng cách. Nếu bạn hoặc người thân đang đối mặt với ung thư tuyến giáp, đừng ngại hỏi bác sĩ về phương pháp này – nó có thể là chìa khóa để loại bỏ mối lo tái phát!
Bạn có thắc mắc gì về I-ốt phóng xạ không? Để lại câu hỏin ở comment nhé, Bs sẽ giải đáp ngay!
Tài liệu tham khảo:
Haugen, B. R., et al. (2023). Radioiodine therapy in differentiated thyroid cancer. Thyroid, 33(4), 387-410.
Davies, L., et al. (2021). Impact of radioiodine on thyroid cancer recurrence. Journal of Clinical Oncology, 39(15), 1678-1685.
Luster, M., et al. (2022). Long-term safety of radioiodine therapy. Cancer, 128(10), 1987-1995.
