12/10/2025
Một số nghiên cứu nổi bật được công bố tại Hội nghị đái tháo đường châu Âu lần thứ 61 – tháng 9/2025
1. Hút thuốc và nguy cơ ĐTĐ típ 2
• Hút thuốc làm tăng nguy cơ mắc bệnh ĐTĐ típ 2.
• Hút thuốc nhiều làm tăng nguy cơ mắc bệnh ĐTĐ típ 2, xét trên tất cả các khía cạnh kháng insulin, thiếu insulin, béo phì hay tuổi tác.
• Mối liên quan mạnh nhất là kháng insulin nặng. Hút thuốc lá gây giảm độ nhạy insulin, dẫn đến ĐTD típ 2
• Những người có khuynh hướng di truyền mắc bệnh ĐTĐ típ 2 hoặc thiếu insulin dường như đặc biệt dễ bị tổn thương trước các tác động bất lợi của việc hút thuốc.
• Những phát hiện này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc cai thuốc lá trong phòng ngừa bệnh ĐTĐ típ 2.
2. Sử dụng Cần sa và nguy cơ mắc ĐTĐ típ 2
• Một nghiên cứu lớn từ châu Âu và Mỹ đã so sánh nhóm người có sử dụng cần sa với những người trưởng thành khỏe mạnh không có tiền sử lạm dụng chất gây nghiện.
• Người sử dụng cần sa có nguy cơ phát triển bệnh ĐTĐ típ 2 trong vòng 5 năm cao gấp gần 4 lần so với những người không sử dụng chất này.
• Những phát hiện này nhấn mạnh sự cần thiết phải giáo dục cộng đồng về rủi ro của việc sử dụng cần sa và theo dõi chuyển hóa định kỳ cho những người sử dụng.
3. Mối liên hệ giữa ĐTĐ và Trầm cảm
• Nghiên cứu đã kiểm tra mối liên hệ hai chiều giữa các triệu chứng trầm cảm và bệnh ĐTĐ ở những người trên 50 tuổi tại 18 quốc gia.
• Mắc bệnh ĐTĐ làm tăng 48% khả năng mắc trầm cảm nặng, bất kể quốc gia cư trú. Hay nói cách khác là mối liên hệ giữa bệnh ĐTĐ và trầm cảm tương tự nhau trên khắp châu Âu.
• Ngược lại, điểm số cao về nguy cơ trầm cảm làm tăng 15% khả năng xuất hiện bệnh ĐTĐ.
4. ĐTĐ típ 2 có thể làm tăng gấp đôi nguy cơ nhiễm trùng huyết (Sepsis)
• Những người bệnh ĐTĐ típ 2 có nguy cơ mắc nhiễm trùng huyết (sepsis) gấp đôi trong một nghiên cứu lớn dựa trên cộng đồng. Sự khác biệt này lớn hơn ở những BN ≤ 60 tuổi.
• Hút thuốc, lượng đường trong máu cao và các tình trạng mãn tính khác đóng là những yếu tố nguy cơ bị nhiễm trùng huyết ở những người mắc bệnh ĐTĐ típ 2.
5. Cảnh báo về phụ nữ mắc ĐTĐ típ 2 sử dụng liệu pháp hormon thay thể (HRT) đường uống
• Phụ nữ mắc bệnh ĐTĐ típ 2 sử dụng miếng dán liệu pháp thay thế hormone (HRT) phải đối mặt với nguy cơ tim mạch cao hơn so với phụ nữ không mắc ĐTĐ sử dụng HRT, phản ánh nguy cơ rủi ro tiềm ẩn của họ.
• Trong số những phụ nữ mắc bệnh ĐTĐ típ 2, miếng dán HRT không làm tăng nguy cơ đông máu hoặc đột quỵ.
• Miếng dán HRT có nguy cơ tim mạch thấp hơn so với HRT đường uống, cung cấp một lựa chọn an toàn hơn cho phụ nữ mắc bệnh ĐTĐ típ 2.
6. Một nửa số người ngừng dùng thuốc giảm cân phổ biến trong vòng một năm
• Cứ hai người bắt đầu sử dụng semaglutide để giảm cân ở Đan Mạch thì có một người ngừng điều trị trong vòng một năm.
• Các yếu tố liên quan với việc ngừng thuốc sớm là: trẻ tuổi hơn, là nam giới, đến từ các khu vực thu nhập thấp, có các vấn đề sức khỏe mãn tính khác, và có tiền sử các vấn đề tiêu hóa hoặc tâm thần.
7. Nghiên cứu tại Anh cho thấy lợi ích tiềm năng của tirzepatide ở BN ĐTĐ típ 1
• Nghiên cứu ở những BN ĐTĐ típ 1, tirzepatide an toàn và thường được dung nạp tốt.
• Các lợi ích lâm sàng đáng kể bao gồm giảm cân, giảm nhu cầu insulin và cải thiện các chỉ số đường huyết, mà không làm tăng tỷ lệ hạ đường huyết. Tuy nhiên cần có dữ liệu xác định từ các thử nghiệm đối chứng ngẫu nhiên ở bệnh ĐTĐ típ 1 để xác nhận những kết quả này.
8. Tirzepatide cải thiện kiểm soát đường huyết ở thanh thiếu niên mắc ĐTĐ típ 2 được kiểm soát không đầy đủ bằng các liệu pháp hiện có
• SURPASS-PEDS là một thử nghiệm Giai đoạn 3, mù đôi, đối chứng với giả dược, tiếp theo là một giai đoạn mở rộng mở trong đó tất cả các BN tham gia đều được dung tirzepatide.
• Tirzepatide đã chứng minh sự cải thiện đáng kể trong việc kiểm soát đường huyết và chỉ số BMI so với giả dược. Những tác dụng này được duy trì trong hơn 1 năm.
• Hồ sơ an toàn của tirzepatide phù hợp với hồ sơ được báo cáo ở người lớn.
9. Các thuốc mới điều trị bệnh Béo phì
9.1. Orforglipron, chất chủ vận thụ thể GLP-1 không peptide, phân tử nhỏ (Nghiên cứu ATTAIN-1; Wharton et al, 2025a)
• Liều dùng uống hàng ngày mà không có hạn chế về thức ăn hoặc đồ uống.
• Mức giảm cân trung bình so với giả dược ở tuần thứ 72: 9.1% với liều tối đa 36 mg.
• Nhóm phụ được đánh giá bằng DEXA:
o Nhóm Orforglipron gộp chung: Giảm trung bình 13.8% mỡ, 4.5% khối lượng cơ nạc, 19% khối lượng mỡ nội tạng.
o Nhóm giả dược: Giảm 1.7% mỡ, 0.3% khối lượng cơ nạc, 7.4% khối lượng mỡ nội tạng.
• Orforglipron cũng đang được nghiên cứu cho bệnh tiểu đường loại 2, giảm bệnh tim mạch, thoái hóa khớp và ngưng thở khi ngủ do tắc nghẽn.
9.2. Semaglutide đường uống 25 mg (Nghiên cứu OASIS 4) và 50 mg (Nghiên cứu OASIS 1)
• Liều dùng uống hàng ngày khi đói, và không ăn, uống hoặc dùng thuốc khác trong ít nhất 30 phút.
• OASIS 4: Liều 25 mg – Giảm cân trung bình so với giả dược 11.4% ở tuần 64 và cải thiện điểm số chất lượng cuộc sống.
• OASIS 1: Liều 50 mg – Giảm cân trung bình so với giả dược 12.7% ở tuần 68.
9.3. Semaglutide tiêm dưới da 7.2 mg (Thử nghiệm STEP UP; Wharton et al, 2025b)
• Tiêm dưới da mỗi tuần một lần, tăng từ 2.4 mg lên 7.2 mg.
• Liều 7.2 mg vượt trội hơn so với giả dược: Giảm cân trung bình 18.7% so với 3.9% ở nhóm giả dược trong 72 tuần.
• Liều 7.2 mg cũng vượt trội hơn so với 2.4 mg:
o Giảm cân thêm trung bình 3.1%.
o Khả năng đạt được mức giảm cân cao hơn (ví dụ: 15%, 20% và 25%) cao hơn.
o Khả năng đạt được sự thuyên giảm tiền tiểu đường cao hơn (kết quả sau thử nghiệm, do đó chỉ mang tính thăm dò).
9.4. Cagrilintide 2.4 mg mỗi tuần một lần
• Cagrilintide là một chất tương tự amylin tác dụng kéo dài, một loại hormone gây no liên quan đến lượng thức ăn, trọng lượng cơ thể và đường huyết, ảnh hưởng đến điều chỉnh sự thèm ăn. Do đó, nó mang lại một cơ chế giảm cân khác so với các loại thuốc chủ vận GLP-1 RA.
• Khi dùng đơn trị liệu trong nghiên cứu REDEFINE 1 (Garvey et al, 2025), cagrilintide 2.4 mg đạt được mức giảm cân trung bình điều chỉnh theo giả dược là 9.5% ở tuần 68.
o 31.6% người dùng đạt được mức giảm cân ít nhất 15%, so với chỉ dưới 5% ở nhóm giả dược.
