17/04/2022
HÃY CẨN TRỌNG VỚI THUỐC NHỎ CORTICOID TẠI MẮT.
Sử dụng bừa bãi thuốc tra corticoid - Mối đe doạ tiềm tàng với sức khoẻ thị giác cộng đồng
Câu chuyện 1: “ Bác sĩ ạ, mắt tôi ngứa và đỏ lắm. Nhưng ra hàng cô bán thuốc cho tôi cái lọ vàng vàng giá 4000, tra xong đỡ hẳn. Thế là cứ mỗi lần khó chịu tôi lại tự mua về dùng.” Và hậu quả là sau một thời gian bệnh nhân đi khám vì đau nhức mắt kèm theo nhìn mờ. Đến với bác sĩ, bệnh nhân được chẩn đoán đã bị glôcôm giai đoạn cuối kèm theo đục thuỷ tinh thể.
Câu chuyện 2: Bệnh nhân nhỏ tuổi tiền sử viêm kết mạc mùa xuân nhưng điều trị bằng thuốc tra corticoid không đúng liều. Hậu quả khiếm thị do glôcôm tuyệt đối và đục thuỷ tinh thể.
Ở xứ nhiệt đới nóng ẩm mưa nhiều và ô nhiễm nặng như Việt Nam, các bệnh lý bề mặt nhãn cầu như viêm bờ mi, khô mắt, viêm kết mạc dị ứng nhiều như nấm mọc sau mưa. Ngứa và đỏ mắt luôn là những vấn đề nan giải không chỉ đối với những bà con ở các miền quê mà còn cả với những cư dân phố thị vốn ngụp lặn hằng ngày trong khói bụi của xe cộ và công trường xây dựng.
Corticoid vốn là một thuốc điều trị có tác dụng chống viêm, giảm phù nề, chống dị ứng và ức chế miễn dịch. Thuốc được chỉ định rộng rãi trong nhiều bệnh cảnh và rất hữu dụng trên lâm sàng. Đặc biệt ở tại mắt, chỉ một thời gian ngắn sau khi dùng, các triệu chứng bề mặt nhãn cầu sẽ thuyên giảm trông thấy. Tuy nhiên dùng quá liều hoặc không đúng chỉ định sẽ gây tác dụng phụ trầm trọng. Trên quy mô toàn thân, thuốc gây tăng huyết áp, đái tháo đường, loãng xương, tái phân bố mỡ vùng đầu cổ (hội chứng giả Cushing), suy tuyến thượng thận … Tại mắt, thuốc gây tăng nhãn áp dẫn tới glôcôm và đục thuỷ tinh thể.
Hãy tưởng tượng sẽ bi kịch thế nào nếu một người được cha mẹ sinh ra với thị lực 10/10 nhưng không may trở nên mù loà chỉ vì dùng thuốc sai cách. Còn gì xót xa hơn khi một đứa trẻ chưa kịp lớn lên hay một người trẻ đang trong độ tuổi lao động phải vật vã trong bóng tối.
Đã đến lúc chúng ta gióng lên hồi chuông cảnh tỉnh về vấn nạn lạm dụng corticoid tra tràn lan trong cộng đồng như hiện nay. Giống như kháng sinh, các cơ quan quản lý nên có những điều luật, quy định thật chặt chẽ về việc phân phối, mua bán và sử dụng loại thuốc được người dân coi là “ thần dược “ này.
“ Lạm dụng corticoid có thể gây mù loà “. Hãy chia sẻ thông điệp này để chung tay bảo vệ sức khoẻ thị giác cho cộng đồng.
BS Hoàng Thanh Tùng
Bộ môn Mắt - Trường Đại học Y Hà Nội.
