01/11/2025
Cơn sốt của con, chúng ta nên làm gì?
Mấy nay giao mùa sốt virut nhiều, RSV rồi sang Cúm A. Cái cảnh đêm khuya, thắt ruột thắt gan khi con sốt hừng hực mà bố mẹ bất lực chỉ biết ngồi nhìn không thể làm gì.
Nên mình viết bài này. Bài mình viết thường là dài, nhưng nếu đọc đến cuối mình nghĩ sẽ cực kỳ hữu ích cho con, và bố mẹ sẽ biết nên làm gì mỗi khi con sốt?
Trước tiên, hiểu rằng "cơn sốt" với cái "chuông báo cháy" hoạt động khá giống nhau.
Ngày trước hồi sinh viên mới lên Hà Nội. Từ nhà quê mới lên thủ đô mọi thứ thật bỡ ngỡ, đến lúc đó mình cũng mới biết cái chuông báo cháy là như thế nào
Học ở trường Y ngày đó thi thoảng lại có hôm tiếng chuông báo cháy vang lên inh ỏi renggggg, renggggg giữa giờ học. Vài phút sau có thông báo phát ra loa, là tập huấn thử công tác phòng cháy chữa cháy. Cứ vài tháng trường sẽ thử chuông báo 1 lần để xem hệ thống phòng cháy có hoạt động tốt không.
Hồi đó mình ở trọ 1 cái nhà tập thể cũ khoảng 5 tầng ở đường Nguyễn Quý Đức, Thanh Xuân. Một đêm, chuông báo cháy trong khu nhà cũng reo inh ỏi. Mọi người hoảng loạn chạy ra ngoài, ôm con, kéo đồ đạc. Ai cũng nghĩ có cháy lớn vì cả năm nay nó có kêu bao giờ đâu. Hóa ra chỉ là khói từ nồi nước quên tắt của nhà ai đó. Không có cháy, chỉ có khói nhưng chuông hoạt động tốt.
Vậy đấy, cái chuông báo cháy nó vẫn hoạt động như vậy, là để thông báo rằng có NGUY CƠ cháy. Nó hoạt động không có nghĩa là cháy, mà có nghĩa là hệ thống phòng cháy vẫn làm việc.
Và cơn sốt cũng như vậy.
Cơn sốt chính là chuông báo cho thấy hệ miễn dịch đang làm việc. Sốt tức là có 1 phản ứng gì đấy của cơ thể, chứ bản thân cơn sốt (cái chuông báo cháy) không phải "kẻ thù" phải tiêu diệt
Hầu hết các cơn sốt ở trẻ là do virus. Và cơ thể con đang tự chống chọi, không cần kháng sinh, không cần thuốc mạnh, không cần can thiệp vội vàng.
Giống như chuông báo cháy khi phát hiện có khói từ nồi điện bỏ quên. Nếu là mọi người, mọi người sẽ chữa cháy bằng cách gì. Dùng chậu nước (thuốc mạnh, KS, corticoid) hắt vào hay đơn giản là rút nguồn điện ra!
Nhưng vì sợ, lo lắng, sốt ruột, không lường trước được diễn biến bệnh, nên bố mẹ luôn trong trạng thái phải làm gì đó cho con. Và vì lẽ đó, có 1 sự thật mà ít ai muốn nghe: nhiều việc bố mẹ dành cho con tưởng là tốt, nhưng là đang làm hại con.
Trong lúc cấp bách như vậy, nhiều khi "làm gì đó" chính là nguyên nhân khiến con lâu khỏi hơn.Cho kháng sinh khi không cần: tiêu diệt cả vi khuẩn có lợi, làm suy yếu hệ miễn dịch lâu dàiHạ sốt quá sớm: khi sốt cao hơn cần dùng thực sự thì không đượcLo lắng quá mức: ép con chơi ép con ăn ép con cười lên đi cho bố mẹ vui, trong khi lúc đó con cần nghỉ ngơiThậm chí, nhiều bệnh nhân còn áp lực lên bác sĩ. Đi khám, bác sĩ giải thích nhưng...bác cứ kê kháng sinh đi ạThậm chí cao cấp hơn, đó là cơ hội để sản sinh ra những kẻ "chuộc lợi", tư vấn điều trị không theo phác đồ, không đúng tình trạng
Suy nghĩ sâu xa thì việc bố mẹ đang làm quá nhiều mỗi khi con sốt, chỉ là đang thỏa mãn nỗi lo lắng, cái sốt ruột sốt gan của bố mẹ mà thôi...chứ chưa chắc đã là tốt cho con.
Vậy khi con sốt, chúng ta phải làm gì đây? Mình mong bố mẹ hãy đọc và hiểu những điều sau để chủ động mỗi lần con sốt:
sốt khi cần: chúng ta sẽ cần dùng thuốc hạ sốt-giảm đau theo đúng liều lượng và chỉ định. Tác dụng của nó là hạ nhiệt độ và giảm đau,mệt chứ không phải để cho con từ sốt hừng hực thành mát mẻ như nhiều bố mẹ nghĩ
#để con nghỉ ngơi. Ở bên ôm ấp, vỗ về con, để con ngủ, ở bên để theo dõi con, không ép con ăn nhiều, ép con chơi. Nhiều bố mẹ cứ phải thấy con cười mới yên tâm, nên cứ ép con. Có thể tranh thủ lúc con vừa qua cơn sốt là lúc đỡ mệt hơn, cho con uống sữa, bù nước
nước đầy đủ. Khi con sốt sẽ mất nước, thường sẽ rất mệt. Hãy bù nước qua sữa, điện giải, nước uống cho con
diễn biến có thể gặp của đợt ốm và cơn sốt. Cơn sốt sẽ mấy tiếng, khi nào sẽ vã mồ hôi, có thể co giật không, sốt sẽ mấy ngày rồi thôi,..?. Tốt nhất có trong danh bạ 1 bác sĩ để khám khi cần và phòng trường hợp sốt co giật, sốt không hạ,..
số trường hợp sốt phải đi khám ngay: trẻ nhỏ dưới 12 tháng hoặc thở nhanh mạnh, đi ngoài ra máu, bỏ bú, nôn liên tục hoặc sốt quá 3 ngày
số trẻ lớn trên 2t sốt nhẹ, ăn chơi tạm ổn, ho mũi húng hắng thì có thể ở nhà theo dõi. Nhiều bệnh nhân bị nhẹ nhắn mình hướng dẫn hạ sốt, uống nước, theo dõi những điều ở trên đều ổn
số sốt là do virut, không phải dùng kháng sinh. Việc dùng kháng sinh hay không phải được bác sĩ khám và đánh giá trực tiếp, chuyên môn thuộc về bác sĩ, hãy hành động theo người có lý trí, có chuyên môn
đi khám có thuốc kháng sinh, bố mẹ nên trao đổi trực tiếp với bác sĩ vì sao phải dùng kháng sinh hoặc corticoid. Mình kê kháng sinh sẽ đều giải thích bố mẹ rằng con có viêm phổi, viêm tai, dịch xanh nhiễm trùng hay lý do gì đấy phải dùng kháng sinh.
tế mỗi đợt ốm, chỉ có 1-2 loại thuốc cốt lõi. Thực sự những loại thuốc hỗ trợ ít khi có trong phác đồ, không cần dùng nhiều. Con đang sốt, cái con cần là hạ sốt, bù nước, sữa nhưng nhiều bố mẹ ép con uống các loại siro không để làm gì càng khiến con thêm mệt. Mình thường chỉ kê trong đơn 1-2 loại thuốc cho bệnh nhân, vì mình biết con mình khi ốm cũng sẽ khó uống như thế nào.
Biết những điều ở trên thì bố mẹ sẽ chủ động hơn mỗi khi con ốm. Chỉ cần làm tốt những điều đó, chứ đừng thấy ai mách gì cũng làm, nhiều khi con không muốn đâu. Con sốt, con ngã, con đau, nhưng con vẫn tự đứng lên tốt. Sau 1 thời gian, bố mẹ sẽ thấy việc con ốm nhẹ nhõm hơn nhiều 🧡
BS Hoàng Quý
