23/10/2025
Sáng nay, tôi nhận được một cú điện thoại từ số lạ: "Xin lỗi, chị có phải phụ huynh của cháu M.B không? Cháu đang bị tai nạn cấp cứu trong bệnh viện và chúng tôi cần làm các thủ tục xác nhận thông tin trước khi đưa cháu vào phẫu thuật".
30 phút trước cuộc gọi này, tôi vừa chào tạm biệt con trai của mình trước cổng trường và đến cơ quan làm việc.
Cảm giác hốt hoảng ban đầu đã suýt khiến tôi rơi vào bẫy lừa đảo. Chỉ trong tích tắc, tôi kịp lắng nghe những âm thanh nhiễu loạn của cuộc gọi - hàng chục giọng nói, tiếng gõ bàn phím liên tục, khác hẳn với bối cảnh bệnh viện đang cấp cứu. Một kịch bản khá hoàn hảo. Chúng gọi tôi vào lúc 7h45 sáng, khi chắc chắn mọi phụ huynh đã đưa con tới trường và đang căng thẳng vật lộn trong dòng kẹt xe đến nơi làm việc. May thay, khi ấy tôi đã ngồi yên vị ở cơ quan. Không gian đủ yên tĩnh và tôi đủ tỉnh táo để nhận ra cuộc gọi được thực hiện từ một trung tâm lừa đảo.
“Cho tôi hỏi, anh đang ngồi ở Myanmar hay Campuchia để thực hiện cuộc gọi lừa đảo này?”. Đầu dây bên kia dập máy.
Tôi tự hỏi, nếu tôi đang chạy xe ngoài đường, nếu tôi đang căng thẳng xử lý công việc quan trọng, nếu tôi là một người lớn tuổi... khả năng tôi bị lừa là rất cao.
Nửa năm trước, một người chị đồng nghiệp của tôi, người thường xuyên tổ chức sản xuất các tuyến bài về lừa đảo, đã bị lừa. Chị bị lừa vì đang tập trung cao độ xử lý một tin bài sát giờ phát sóng, một khoảnh khắc mất cảnh giác ngắn ngủi.
Ai cũng có thể trở thành nạn nhân của lừa đảo. Đó là thực tế trần trụi về sự tinh vi và bùng nổ của vấn nạn lừa đảo trên không gian mạng hiện nay. Và chúng ta đang sống trong một kỷ nguyên mà sự lừa đảo được "công nghiệp hóa", được hỗ trợ bởi công nghệ cao để hoạt động có tổ chức và xuyên quốc gia.
Theo thống kê của Cục An ninh mạng và Phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao (A05) - Bộ Công an, trong 8 tháng của năm 2025, Việt Nam ghi nhận hơn 1.500 vụ lừa đảo qua mạng, tăng 65% so với cùng kỳ năm 2024, với thiệt hại ước tính hơn 1.660 tỷ đồng. Ngành công nghiệp lừa đảo trên toàn thế giới chiếm đoạt của các nạn nhân số tiền khổng lồ khoảng từ 27 đến 36,5 tỷ USD mỗi năm. Lừa đảo không chỉ là mất tiền, mà còn là phá hủy niềm tin, gây tổn thương tâm lý và bào mòn nguồn lực xã hội.
"Tôi có thể cảnh báo, công an có thể điều tra, ngân hàng có thể khóa tài khoản - nhưng người duy nhất cứu được bạn khỏi lừa đảo - chính là bạn. Khi bạn tỉnh táo, bạn đã trở thành một hiệp sĩ mũ trắng của chính mình" - Đây là chia sẻ của Chuyên gia an ninh mạng Ngô Minh Hiếu - Hiếu PC tại Lễ Công bố chiến dịch “Toàn dân chống lừa đảo” diễn ra chiều nay (22/10). Chiến dịch do các đồng nghiệp của tôi ở Trung tâm Truyền hình Việt Nam tại TP. Hồ Chí Minh (VTV9) khởi xướng, phối hợp với Hiệp hội An ninh mạng quốc gia và Công an TP. Hồ Chí Minh, Đồng Nai, Tây Ninh, Khánh Hòa, Lâm Đồng thực hiện.
Tôi thích từ khóa “Toàn dân” và tôi cũng thích cách Hiếu PC nói về vai trò của mỗi cá nhân trong việc tự bảo vệ mình khỏi lừa đảo. Rõ ràng, trong tình hình cấp bách như hiện nay, việc chỉ trông chờ vào cơ quan chức năng, vào truyền thông là chưa đủ. Những hành lang pháp lý, những nỗ lực truy quét dù chặt chẽ đến mấy, cũng chỉ phát huy hiệu quả khi người dân chủ động tự bảo vệ mình và bảo vệ lẫn nhau. Cuộc chiến chống lại tội phạm lừa đảo cần một chiến lược phòng thủ toàn diện, mà ở đó, mỗi người dân phải là một "lá chắn sống" vững chắc.
Mỗi cá nhân nên chủ động dành thời gian theo dõi các cảnh báo, thông tin mới nhất từ Bộ Công an, cơ quan truyền thông chính thống; chậm lại một chút trước những vấn đề bất thường: “Tại sao công an lại gọi qua Zalo? Tại sao ngân hàng lại cần mã OTP của tôi? Tại sao tôi lại trúng thưởng khi không tham gia?”; tích cực chia sẻ, cảnh báo đến người thân, đặc biệt là người lớn tuổi và thanh thiếu niên về các thông tin, kỹ năng chống lừa đảo…
Hãy luôn tỉnh táo vì “Chắc gì bạn không bị lừa đảo?”
