22/11/2024
💥💥💥🌟🌟🌟Hạ calci máu sau mổ tuyến giáp💥💥💥
Hạ calci là một trong những biến chứng thường gặp của phẫu thuật tuyến giáp, đặc biệt là sau khi mổ cắt toàn bộ tuyến giáp, (có hoặc không kèm nạo hạch cổ), những bệnh nhân Basedow hoặc những bệnh nhân mổ cũ.
Nguyên nhân đến từ việc tuyến cận giáp bị thương tổn do chấn thương trực tiếp, do tổn thương mạch máu nuôi, hay do mất nhiệt trong quá trình phẫu thuật. Dẫn đến thiếu máu nuôi tuyến cận giáp và gây ra suy cận giáp.
Người bị suy cận giáp sẽ có hạ calci máu (Cơn tetany), với các triệu chứng như co rút cơ, dị cảm chân tay, hay mệt mỏi, rối loạn tâm thần…nặng nhất là co giật, suy hô hấp, rối loạn nhịp tim. Những BN còn suy cận giáp kéo dài > 6 tháng sau mổ được coi là suy cận giáp vĩnh viễn, và đây là nhóm BN mà chúng tôi ái ngại nhất vì điều trị rất kém hiệu quả, BN khổ sở nhiều.
Liều calci bổ sung cho đa số BN suy cận giáp sau mổ là 1500mg calci khoáng chất/ngày nhưng cũng có BN cần tới 3500mg/ngày. Nên chia uống 2-3 lần/ngày để hấp thu dễ hơn. Thường các BN sẽ cần thêm Vitamin D (Calcitriol) với liều từ 0.25-4,0 μg/ngày. Đôi khi cần Vitamin D2 (ergocalciferol) hoặc vitamin D3 (cholecalciferol) do nó có thời gian bán hủy dài hơn so với vitamin D (calcitriol).
Trường hợp BN vẫn có triệu chứng, calci máu thấp < 7mg/dL dù đã được bù calci và vitamin D đường uống tích cực thì cần làm điện tim, tính khoảng QTc, và tiêm truyền calci tĩnh mạch. Tốt nhất là tiêm bolus calci gluconat 1-2g (1 lọ 10mL có 93mg calci khoáng chất) pha với 50ml glucose 5%, tiêm chậm trong hơn 20 phút, được coi là phương pháp làm tăng nồng độ calci máu lên nhanh nhất nhưng cũng kém bền nhất, nên có thể phải truyền tĩnh mạch tiếp để duy trì. Cẩn thận khi tiêm truyền calci chloride (CaCl2, lọ 10mL có 270mg calci khoáng chất) vì nó hay gây viêm tĩnh mạch và hoại tử, trừ khi được truyền qua tĩnh mạch trung tâm hoặc pha loãng còn 1/3 nồng độ khi truyền tĩnh mạch ngoại biên
Mục tiêu điều trị là duy trì lượng calci trong máu đủ để BN không có triệu chứng, tránh không để hạ calci hay tăng calci máu và cũng duy trì được sức khỏe bộ xương. Muốn vậy, calci máu nên được duy trì ở mức thấp của bình thường. Tuy nhiên việc này khá khó khăn vì ngay cả ở những BN đã điều trị lâu dài, đạt kết quả ổn định thì vẫn có những đợt tăng hoặc hạ calci máu, nhất là khi bị bệnh cấp tính, mất nước hay stress. Nếu calci máu vẫn thấp, BN có triệu chứng dù được bù tích cực thì có thể cho uống thêm Magne máu
Suy cận giáp (hạ calci máu) lâu dài có thể có ảnh hưởng xấu đến chất lượng cuộc sống. Các hậu quả lâu dài khác, ngay cả khi được điều trị tốt với nồng độ calci máu bình thường, là sỏi thận, calci hóa thận, calci hóa nhân xám nền sọ, calci hóa một số mô mềm, đục thủy tinh thể và loãng xương… thậm chí có trường hợp suy thận phải lọc máu hoặc ghép thận. Để tránh các biến chứng này, cần siêu âm thận và xét nghiệm calci niệu/24h thường xuyên. Nếu muốn phòng ngừa tăng calci niệu (>150 mg/24 h), và làm giảm lượng calci cần bổ sung thì có thể cho thêm thuốc lợi tiểu hydrochlorothiazide 12.5–50 mg/ngày.
Để giảm nguy cơ biến chứng hạ calci máu sau mổ, bệnh nhân nên lựa chọn phẫu thuật tuyến giáp tại các cơ sở y tế chuyên sâu, các phẫu thuật viên giàu kinh nghiệm.
